Yargı Hizmetlerinin Etkinleştirilmesi Hakkında Kanun Tasarısı |
 |
 |
YARGI HİZMETLERİNİN ETKİNLEŞTİRİLMESİ AMACIYLA BAZI
KANUNLARDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASI HAKKINDA KANUN TASARISININ
İDARİ YARGI İLE İLGİLİ MADDELERİ HAKKINDA
BAZI GÖRÜŞ VE ÖNERİLER
İÇİNDEKİLER :
1-
2575/39 md. değişikliği : Farklı bölge idare mahkemelerince verilmiş kararlar arasında
aykırılık veya uyuşmazlık olduğunun tespiti halinde Danıştay
İçtihatları Birleştirme Kuruluna bu kararları
birleştiren içtihat oluşturma yetkisi verilmesi önerilmektedir. (Sayfa: 2)
2-
2575/40 md. değişikliği : Farklı bölge idare mahkemelerince verilmiş kesin kararlar arasında
aykırılık veya uyuşmazlık olduğunun tespiti halinde, bu konudaki içtihadın
birleştirilmesi veya birleştirilmiş içtihatların değiştirilmesi yönündeki
başvuruların ilgili bölge idare mahkemelerince de yapılmasına imkan
sağlanmaktadır. (Sayfa: 3)
3-
2577/17 md. ek değişikliği :
Tüm iptal davalarında taraflardan birinin isteği üzerine duruşma yapılması
uygulamasından vazgeçilmesi, bu zorunluluğun yalnızca Danıştay’da açılan iptal
davaları ile idare ve vergi mahkemelerinin heyet halinde karar verdiği davalarla
sınırlı tutulması önerilmektedir. (Sayfa: 4)
4-
2577/18 md. değişikliği :
İdare ve vergi mahkemelerinde duruşmaları başkanın yöneteceği yönündeki kuralın,
tek hakimli olarak bakılan davalardaki duruşmalarla ilgili olarak düzeltilmesi
önerilmektedir. (Sayfa: 5)
5-
2577/27 md. ek değişikliği :
Yürütmenin durdurulması kararlarının teminat karşılığında verilebileceği
yönündeki genel kuralın, durumun gereklerine göre başvurulabilecek istisnai bir
kural haline getirilmesi önerilmektedir. (Sayfa: 6)
6-
2577/45 md. ek değişikliği :
Bölge idare mahkemelerinin itirazen incelediği davalardaki tahkikat ve
incelemeyi eksik bulmaları halinde kararı bozmakla birlikte mahkemesine geri
göndermelerine imkan verilmesi önerilmektedir. (Sayfa: 7)
7-
2577/52 md. değişikliği :
Temyiz ve itiraz safhasındaki yürütmenin durdurulması kararlarının teminat
karşılığında verilebileceği yönündeki genel kuralın, durumun gereklerine göre
başvurulabilecek istisnai bir kural haline getirilmesi önerilmektedir.
(Sayfa: 7)
8-
2577/54 md. ek değişikliği :
Bölge idare mahkemelerinde
dosyanın daha önce havale edildiği üyelerin,
aynı konunun düzeltme yoluyla incelenmesinde bu görevi yapamayacakları
hususunun madde metninde ayrıca belirtilmesi
istenmektedir. (Sayfa: 8)
9-
492 sayılı Yasanın (1) Sayılı Tarifesi
değişikliği :
İdare mahkemelerinin görev alanına giren
konularda bölge idare mahkemelerinin karar düzeltme taleplerinin reddi
yönünde verdiği kararlar için maktu karar harcı alınması önerilmektedir.
(Sayfa: 9)
10-
492 sayılı Yasanın (3) Sayılı Tarifesi
değişikliği : Vergi davaları ile
ilgili olarak Danıştay’ın temyiz, bölge idare
mahkemelerinin ise itiraz üzerine verdiği kararlara karşı yapılan karar düzeltme
başvurularının reddi halinde maktu harca hükmedilmesi öngörülmektedir.
(Sayfa: 9)
Hazırlayan : Ali İhsan TEMEL
Ankara Bölge İdare Mahkemesi Üyesi
(TEL: 215 26 76 /
207)
YARGI HİZMETLERİNİN ETKİNLEŞTİRİLMESİ AMACIYLA BAZI
KANUNLARDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASI HAKKINDA KANUN TASARISININ
İDARİ YARGI İLE İLGİLİ MADDELERİ HAKKINDA BAZI GÖRÜŞ VE
ÖNERİLER
Hazırlayan : Ali İhsan TEMEL
Ankara Bölge İdare Mahkemesi Üyesi
Not: Metin içerisinde siyah punto
ile ve altı çizili olarak yazılmış kısımlar yeni önerilerdir.
Sadece siyah punto ile yazılmış kısımlar ise tasarıda
değiştirilmesi önerilen bölümlerdir.
1-
2575 sayılı Danıştay Kanununun 39 uncu maddesinin aşağıdaki şekilde
değiştirilmesi önerilmektedir :
İÇTİHATLARI BİRLEŞTİRME KURULUNUN GÖREVLERİ
Madde 39 -
İçtihatları Birleştirme Kurulu, dava dairelerinin veya idari ve vergi dava
daireleri genel kurullarının kendi kararları veya ayrı ayrı verdikleri
kararlar arasında aykırılık veya uyuşmazlık görüldüğü veyahut birleştirilmiş
içtihatların değiştirilmesi gerekli görüldüğü takdirde, Danıştay Başkanının
havalesi üzerine, Başsavcının düşüncesi alındıktan sonra işi inceler ve
lüzumlu görürse, içtihadın birleştirilmesi veya değiştirilmesi hakkında
karar verir. |
İÇTİHATLARI BİRLEŞTİRME
KURULUNUN GÖREVLERİ
Madde 39
– İçtihatları Birleştirme Kurulu, dava dairelerinin veya idari ve vergi dava
daireleri genel kurullarının kendi kararları veya ayrı ayrı verdikleri
kararlar arasında aykırılık veya uyuşmazlık görüldüğü, farklı bölge
idare mahkemelerince verilmiş kesin kararlar arasında aykırılık veya
uyuşmazlık olduğunun tespit edildiği veyahut birleştirilmiş
içtihatların değiştirilmesi gerekli görüldüğü takdirde, Danıştay Başkanının
havalesi üzerine, Başsavcının düşüncesi alındıktan sonra işi inceler ve
lüzumlu görürse, içtihadın birleştirilmesi veya değiştirilmesi hakkında
karar verir. |
DEĞİŞİKLİK GEREKÇESİ :
2576 sayılı Yasanın 7 nci ve
2577 sayılı Yasanın 45 nci maddesinde yapılan değişikliklerle bölge idare
mahkemelerinde itirazen bakılacak dava türleri ve miktarları artırılmakta olup,
bölge idare mahkemelerinin itiraz üzerine verdikleri kararlar ise 2577 sayılı
Yasanın 45 nci maddesinin 4 üncü fıkrası uyarınca kesindir. Bu durum aynı konuda
farklı bölge idare mahkemelerince biri diğerinden farklı olarak sonuçlanmış
kesin kararlar verilmesine neden olabilecek, idareler yasa gereği bu kararları
uygulamak zorunda kalacak ve böylece ülkenin değişik bölgelerinde hepsi de yargı
kararına dayalı olan farklı hukuki uygulamalar yapılmasına neden
olunabilecektir. 2577 sayılı Yasanın 51 inci maddesinde düzenlenen kanun
yararına bozma yolunun, -bu suretle verilen kararlara uyulması zorunluluğu
olmaması nedeniyle- değişik bölge idare mahkemelerinin benzer uyuşmazlıklarda
farklı kararlar vermesini önlemede yeterli olamadığı ise zaten yıllardır
gözlenen bir durumdur. Yargı yerlerince kesin olarak verilen kararlar arasındaki
farklılıkların önlenmesi ve yargı görevinin ülkenin her yerinde ve herkese karşı
eşit olarak ifasının temini amacıyla zaten görevi farklı içtihatları
birleştirmek olan Danıştay İçtihatları Birleştirme
Kuruluna, farklı bölge idare mahkemelerince verilen nihai kararlar arasındaki
uyuşmazlıkları giderme görevinin verilmesi de önerilmektedir.
2-
2575 sayılı Danıştay Kanununun 40 ıncı maddesinin aşağıdaki şekilde
değiştirilmesi önerilmektedir :
İÇTİHATLARIN BİRLEŞTİRİLMESİNİ İSTEMEYE YETKİLİ OLANLAR
Madde 40 - 1.
İçtihatların birleştirilmesi veya birleştirilmiş içtihatların
değiştirilmesi, Danıştay Başkanı, konu ile ilgili daireler, idari ve vergi
dava daireleri genel kurulları veya Başsavcı tarafından istenebilir.
2.
Aykırı kararlarla ilgili kişiler, içtihatların birleştirilmesi için Danıştay
Başkanlığına başvurabilirler.
3.
Kurulun, içtihatların birleştirilmesi veya değiştirilmesi hakkındaki
kararları, gönderildikleri tarihten itibaren bir ay içerisinde Resmi
Gazete'de yayımlanır.
4.
Bu kararlara, Danıştay daire ve kurulları ile idari mahkemeler ve idare
uymak zorundadır.
|
İÇTİHATLARIN BİRLEŞTİRİLMESİNİ İSTEMEYE YETKİLİ OLANLAR
Madde 40 - 1.
İçtihatların birleştirilmesi veya birleştirilmiş içtihatların
değiştirilmesi, Danıştay Başkanı, konu ile ilgili daireler, idari ve vergi
dava daireleri genel kurulları veya Başsavcı tarafından istenebilir.
Farklı bölge idare mahkemelerince verilmiş kesin kararlar arasında aykırılık
veya uyuşmazlık olduğunun tespiti halinde, bu konudaki içtihadın
birleştirilmesi veya birleştirilmiş içtihatların değiştirilmesi yönündeki
başvurular ilgili bölge idare mahkemelerince de yapılabilir.
2.
Aykırı kararlarla ilgili kişiler, içtihatların birleştirilmesi için Danıştay
Başkanlığına başvurabilirler.
3.
Kurulun, içtihatların birleştirilmesi veya değiştirilmesi hakkındaki
kararları, gönderildikleri tarihten itibaren bir ay içerisinde Resmi
Gazete'de yayımlanır.
4.
Bu kararlara, Danıştay daire ve kurulları ile idari mahkemeler ve idare
uymak zorundadır.
|
DEĞİŞİKLİK GEREKÇESİ :
Önerilen değişiklikle, ilk
derece mahkemelerin itiraz yoluna gidilmiş kararları hakkında farklı bölge idare
mahkemelerince verilmiş olan kesin kararlar arasında uyuşmazlık bulunması
halinde, konu ile ilgili bölge idare mahkemelerinin de bu kararlar nedeniyle
Danıştay İçtihatları Birleştirme Kuruluna başvurmasına
imkan verilmiş, böylece davanın taraflarına dahi verilmiş bulunan bu hakkın
karar veren yargı yerlerince de kullanılmasına imkan sağlanmıştır.
3-
2577 sayılı Yasanın 17 nci maddesinde aşağıdaki
ek değişikliklerin yapılması önerilmektedir :
DURUŞMA:
Madde 17 - 1.
(Değişik: 5/4/1990 - 3622/7 md.) Danıştay ile idare ve vergi mahkemelerinde
açılan iptal ve birmilyar lirayı aşan tam yargı davaları ile tarh edilen
vergi, resim ve harçlarla benzeri mali yükümler ve bunların zam ve cezaları
toplamı birmilyar lirayı aşan vergi davalarında, taraflardan birinin isteği
üzerine duruşma yapılır.
TASARIDA YER ALAN METİN :
Madde 17 - 1. (Değişik: 5/4/1990 - 3622/7 md.) Danıştay ile idare ve vergi
mahkemelerinde açılan iptal ve ellibin lirayı aşan tam yargı davaları
ile tarh edilen vergi, resim ve harçlarla benzeri mali yükümler ve bunların
zam ve cezaları toplamı ellibin lirayı aşan vergi davalarında,
taraflardan birinin isteği üzerine duruşma yapılır.
2.
Temyiz ve itirazlarda duruşma yapılması tarafların istemine ve Danıştay veya
ilgili bölge idare mahkemesi kararına bağlıdır.
3.
Duruşma talebi, dava dilekçesi ile cevap ve savunmalarda yapılabilir.
4.
(Değişik bent: 05/04/1990 - 3622/7 md.) 1 ve 2 nci fıkralarda yer alan
kayıtlara bağlı olmaksızın Danıştay, mahkeme ve hakim kendiliğinden duruşma
yapılmasına karar verebilir.
5.
Duruşma davetiyeleri duruşma gününden en az otuz gün önce taraflara
gönderilir. |
DURUŞMA:
Madde 17 - 1.
Danıştay’da açılan iptal davaları ile idare ve vergi mahkemelerinin
heyet halinde karar verdiği davalarda, taraflardan birinin isteği üzerine
duruşma yapılır.
2.
Temyiz ve itirazlarda duruşma yapılması tarafların istemine ve Danıştay veya
ilgili bölge idare mahkemesi kararına bağlıdır.
3.
Duruşma talebi, dava dilekçesi ile cevap ve savunmalarda yapılabilir.
4.
(Değişik bent: 05/04/1990 - 3622/7 md.) 1 ve 2 nci fıkralarda yer alan
kayıtlara bağlı olmaksızın Danıştay, mahkeme ve hakim kendiliğinden duruşma
yapılmasına karar verebilir.
5.
Duruşma davetiyeleri duruşma gününden en az otuz gün önce taraflara
gönderilir. |
EK DEĞİŞİKLİĞİN GEREKÇESİ :
Yasa taslağında 2577 sayılı
Yasanın 17 nci maddesinin birinci fıkrasında önerilen değişiklik ile ilk derece
mahkemelerinde açılan tam yargı davaları için duruşma sınırı ellibin liraya
çıkarılırken iptal davaları için böyle bir düzenleme yapılmamış, dolayısıyla
konusu para ile ifade edilebilen iptal davalarıyla ilgili olarak çelişkili bir
uygulamaya neden olunmuştur. Örneğin davacıya 50 lira para cezası verilmesine
ilişkin bir idari işlemin iptali istemiyle açılan davada, taraflardan birinin
isteği üzerine duruşma yapılması zorunlu iken, aynı davacının ellibin lira maddi
tazminat ödenmesi istemiyle açtığı bir başka davada duruşma yapılmasının tamamen
mahkeme takdirine bırakılması bu tutarsızlığı açıkça göstermektedir.
Bu durumun önlenmesi için, ilk derece mahkemelerinde
taraflardan birinin isteği üzerine duruşma yapılmasının zorunlu olduğu davalar
belirtilirken, bu davaların iptal, tam yargı yada vergi davası olduğu yönünde
ayrım yapmak yerine, heyetli olarak karar verilmesi zorunlu olan davalar olması
ön şartının aranmasının yeterli olduğu, bu düzenlemenin davanın konusu ile
duruşma zorunluluğu arasında daha tutarlı bir ilişki kurulmasına yardımcı
olacağı düşünülmektedir.
4-
2577 sayılı Yasanın 18 inci maddesinin
aşağıdaki şekilde değiştirilmesi önerilmektedir :
DURUŞMALARA İLİŞKİN
ESASLAR:
Madde 18 - 1.
Duruşmalar açık olarak yapılır. Genel ahlakın veya kamu güvenliğinin gerekli
kıldığı hallerde, görevli daire veya mahkemenin kararı ile, duruşmanın bir
kısmı veya tamamı gizli olarak yapılır.
2.
Duruşmaları başkan yönetir.
3.
Duruşmalarda taraflara ikişer defa söz verilir. Taraflardan yalnız biri
gelirse onun açıklamaları dinlenir; hiç biri gelmezse duruşma açılmaz,
inceleme evrak üzerinde yapılır.
4.
Danıştayda görülen davaların duruşmalarında savcının bulunması şarttır.
Taraflar dinlendikten sonra savcı yazılı düşüncesini açıklar. Bundan sonra
taraflara son olarak ne diyecekleri sorulur ve duruşmaya son verilir.
5.
Duruşmalı işlerde savcılar, keşif, bilirkişi incelemesi veya delil tespiti
yapılmasını yahut işlem dosyasının getirtilmesini istedikleri takdirde, bu
istekleri görevli daire veya kurul tarafından kabul edilmezse, işin esası
hakkında ayrıca yazılı olarak düşünce bildirirler. |
DURUŞMALARA İLİŞKİN ESASLAR:
Madde 18 - 1.
Duruşmalar açık olarak yapılır. Genel ahlakın veya kamu güvenliğinin gerekli
kıldığı hallerde, görevli daire veya mahkemenin kararı ile, duruşmanın bir
kısmı veya tamamı gizli olarak yapılır.
2.
İdare ve vergi mahkemelerinde heyet halinde bakılan davalarda
duruşmaları başkan, tek hakimli olarak bakılan davalarda ise ilgili hakim
yönetir.
3.
Duruşmalarda taraflara ikişer defa söz verilir. Taraflardan yalnız biri
gelirse onun açıklamaları dinlenir; hiç biri gelmezse duruşma açılmaz,
inceleme evrak üzerinde yapılır.
4.
Danıştayda görülen davaların duruşmalarında savcının bulunması şarttır.
Taraflar dinlendikten sonra savcı yazılı düşüncesini açıklar. Bundan sonra
taraflara son olarak ne diyecekleri sorulur ve duruşmaya son verilir.
5.
Duruşmalı işlerde savcılar, keşif, bilirkişi incelemesi veya delil tespiti
yapılmasını yahut işlem dosyasının getirtilmesini istedikleri takdirde, bu
istekleri görevli daire veya kurul tarafından kabul edilmezse, işin esası
hakkında ayrıca yazılı olarak düşünce bildirirler. |
DEĞİŞİKLİK GEREKÇESİ :
2577
sayılı Yasanın 18 inci maddesinin 4. fıkrasında tek hâkimli dosyaya bakan hakimin de hiçbir kayda bağlı
olmaksızın kendiliğinden duruşma yapmasına imkan verilmiş iken, duruşmaların
hiçbir ön koşul belirtilmeksizin “mahkeme başkanınca” yönetileceği yönünde aynı
Yasanın 19 uncu maddesinin 2 nci fıkrasında yer alan kuralın uygulanması usulen
mümkün değildir. Önerilen değişiklik ile tek hakimli davalara ilişkin
duruşmaların dosyanın hakimi tarafından yönetilmesi yönündeki fiili uygulamanın
yasa maddesine yansıtılması hedeflenmiştir.
5-
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 27 nci maddesinde
aşağıdaki ek değişikliklerin yapılması
önerilmektedir :
YÜRÜTMENİN DURDURULMASI:
Madde 27 -
(Değişik madde: 10/06/1994 - 4001/12 md.)
1. Danıştayda veya idari mahkemelerde dava açılması dava edilen idari
işlemin yürütülmesini durdurmaz.
2. Danıştay veya idari mahkemeler, idari işlemin
uygulanması halinde telafisi güç veya imkansız zararların doğması ve idari
işlemin açıkça hukuka aykırı olması şartlarının birlikte gerçekleşmesi
durumunda gerekçe göstererek yürütmenin durdurulmasına karar verebilirler.
3.
Vergi mahkemelerinde, vergi uyuşmazlıklarından doğan davaların açılması,
tarh edilen vergi, resim ve harçlar ile benzeri mali yükümlerin ve bunların
zam ve cezalarının dava konusu edilen bölümünün tahsil işlemlerini durdurur.
Ancak, 26 ncı maddenin 3 üncü fıkrasına göre işlemden kaldırılan vergi
davası dosyalarında tahsil işlemi devam eder. Bu şekilde işlemden kaldırılan
dosyanın yeniden işleme konulması ile ihtirazi kayıtla verilen beyannameler
üzerine yapılan işlemlerle tahsilat işlemlerinden dolayı açılan davalar,
tahsil işlemini durdurmaz. Bunlar hakkında yürütmenin durdurulması
istenebilir.
4.
Yürütmenin durdurulması istemli davalarda 16 ncı maddede yazılı süreler
kısaltılabileceği gibi, tebliğin memur eliyle yapılmasına da karar
verilebilir.
5.
Yürütmenin durdurulması kararları teminat karşılığında verilir; ancak,
durumun gereklerine göre teminat aranmayabilir. Taraflar arasında
teminata ilişkin olarak çıkan anlaşmazlıklar, yürütmenin durdurulması
hakkında karar veren daire, mahkeme veya hakim tarafından çözümlenir.
İdareden ve adli yardımdan faydalanan kimselerden teminat alınmaz.
6.
Yürütmenin durdurulması istemleri hakkında verilen kararlar; Danıştay dava
dairelerince verilmişse konusuna göre İdari veya Vergi Dava Daireleri Genel
Kurullarına, bölge idare mahkemesi kararlarına karşı en yakın bölge idare
mahkemesine, idare ve vergi mahkemeleri ile tek hakim tarafından verilen
kararlara karşı bölge idare mahkemesine, çalışmaya ara verme süresi içinde
ise idare ve vergi mahkemeleri tarafından verilen kararlara en yakın nöbetçi
mahkemeye veya kararı veren hakimin katılmadığı nöbetçi mahkemeye, kararın
tebliğini izleyen günden itibaren yedi gün içinde bir defaya mahsus olmak
üzere itiraz edilebilir. İtiraz edilen merciler, dosyanın kendisine
gelişinden itibaren yedi gün içinde karar vermek zorundadır. İtiraz üzerine
verilen kararlar kesindir.
7.
Yürütmenin durdurulması kararı verilen dava dosyaları öncelikle incelenir ve
karara bağlanır.
|
YÜRÜTMENİN DURDURULMASI:
Madde 27 -
(Değişik madde: 10/06/1994 - 4001/12 md.)
1. Danıştayda veya idari
mahkemelerde dava açılması dava edilen idari işlemin yürütülmesini
durdurmaz.
2. Danıştay veya idari
mahkemeler, idari işlemin uygulanması halinde telafisi güç veya imkansız
zararların doğması ve idari işlemin açıkça hukuka aykırı olması şartlarının
birlikte gerçekleşmesi durumunda, davalı idarenin savunması alındıktan veya
savunma süresi geçtikten sonra gerekçe göstererek yürütmenin durdurulmasına
karar verebilirler. Ancak, dava dilekçesi ve eklerinden yürütmenin
durdurulması isteminin yerinde olmadığı anlaşılırsa, davalı idarenin
savunması alınmaksızın istem reddedilebilir.
3. Uygulanmakla etkisi
tükenecek olan idari işlemlerin yürütülmesi, ikinci fıkradaki hüküm
çerçevesinde yeni bir karar verilinceye kadar, idarenin savunması
alınmaksızın durdurulabilir.
4.
Vergi mahkemelerinde, vergi uyuşmazlıklarından doğan davaların açılması,
tarh edilen vergi, resim ve harçlar ile benzeri mali yükümlerin ve bunların
zam ve cezalarının dava konusu edilen bölümünün tahsil işlemlerini durdurur.
Ancak, 26 ncı maddenin 3 üncü fıkrasına göre işlemden kaldırılan vergi
davası dosyalarında tahsil işlemi devam eder. Bu şekilde işlemden kaldırılan
dosyanın yeniden işleme konulması ile ihtirazi kayıtla verilen beyannameler
üzerine yapılan işlemlerle tahsilat işlemlerinden dolayı açılan davalar,
tahsil işlemini durdurmaz. Bunlar hakkında yürütmenin durdurulması
istenebilir.
5.
Yürütmenin durdurulması istemli davalarda 16 ncı maddede yazılı süreler
kısaltılabileceği gibi, tebliğin memur eliyle yapılmasına da karar
verilebilir.
6.
Yürütmenin durdurulması kararları verilirken durumun gereklerine göre
teminat istenilebilir. Taraflar arasında teminata ilişkin olarak
çıkan anlaşmazlıklar, yürütmenin durdurulması hakkında karar veren daire,
mahkeme veya hakim tarafından çözümlenir. İdareden ve adli yardımdan
faydalanan kimselerden teminat alınmaz.
7.
Yürütmenin durdurulması istemleri hakkında verilen kararlar; Danıştay dava
dairelerince verilmişse konusuna göre İdari veya Vergi Dava Daireleri Genel
Kurullarına, bölge idare mahkemesi kararlarına karşı en yakın bölge idare
mahkemesine, idare ve vergi mahkemeleri ile tek hakim tarafından verilen
kararlara karşı bölge idare mahkemesine, çalışmaya ara verme süresi içinde
ise idare ve vergi mahkemeleri tarafından verilen kararlara en yakın nöbetçi
mahkemeye veya kararı veren hakimin katılmadığı nöbetçi mahkemeye, kararın
tebliğini izleyen günden itibaren yedi gün içinde bir defaya mahsus olmak
üzere itiraz edilebilir. İtiraz edilen merciler, dosyanın kendisine
gelişinden itibaren yedi gün içinde karar vermek zorundadır. İtiraz üzerine
verilen kararlar kesindir.
8.
Yürütmenin durdurulması kararı verilen dava dosyaları öncelikle incelenir ve
karara bağlanır.
9. Aynı sebeplere
dayanılarak ikinci kez yürütmenin durdurulması isteminde bulunulamaz.
|
EK DEĞİŞİKLİĞİN GEREKÇESİ :
2577
sayılı Yasanı 27 nci maddesinin 5. fıkrasında yürütmenin durdurulması
kararlarının teminat karşılığında verileceği ancak, durumun gereklerine göre
teminat aranmayabileceği düzenlenmiş olmakla birlikte, yürütmenin durdurulması
kararı verilirken teminat istenilmesinin idari yargı yerlerinde hemen hemen hiç
rastlanmayan istisnai bir uygulama olduğu görüldüğünden, yapılan değişiklik ile
fiili uygulamada istisna olan bu koşulun madde metninde genel bir kaide olarak
gösterilmesinden vazgeçilmesi hedeflenmiştir.
6-
2577 sayılı Yasanın 45 nci maddesinin 4 üncü
fıkrasının aşağıdaki şekilde değiştirilmesi önerilmektedir :
4. Bölge
idare mahkemesi evrak üzerinde yaptığı inceleme sonunda, maddi vakıalar
hakkında edinilen bilgiyi yeter görürse veya itiraz sadece hukuki noktalara
ilişkin ise veya itiraz olunan karardaki maddi yanlışlıkların düzeltilmesi
mümkün ise işin esası hakkında karar verir. Aksi halde gerekli
inceleme ve tahkikatı kendisi yaparak esas hakkında yeniden karar verir. (Ek
cümle: 05/04/1990 - 3622/15 md.) Ancak, ilk inceleme üzerine verilen
kararlara karşı yapılan itirazı haklı bulduğu veya davaya görevsiz hakim
tarafından bakılmış olması hallerinde kararı bozmakla birlikte dosyayı geri
gönderir, bölge idare mahkemesinin bu kararları kesindir.
|
4. Bölge
idare mahkemesi evrak üzerinde yaptığı inceleme sonunda, maddi vakıalar
hakkında edinilen bilgiyi yeter görürse veya itiraz sadece hukuki noktalara
ilişkin ise veya itiraz olunan karardaki maddi yanlışlıkların düzeltilmesi
mümkün ise işin esası hakkında karar verir. Aksi halde
kararı bozmakla birlikte dosyayı geri gönderir. Mahkemeler kararı
bozularak gönderilen davaları öncelikle inceler ve gerekli tahkiki
tamamlayarak yeniden karar verir. Bölge idare
mahkemesinin itiraz üzerine verdiği kararlar kesindir.
|
DEĞİŞİKLİĞİN GEREKÇESİ :
2577 sayılı Yasada önerilen diğer değişikliklerle
bölge idare mahkemelerine itiraz edilecek dava türleri ve miktarları önemli
ölçüde artırılmıştır. 2577 sayılı Yasanın 45 nci maddesinin 4 üncü fıkrasının
mevcut hali gereğince, bölge idare mahkemelerinin bozduğu her dosya hakkında
gerektiğinde inceleme ve tahkikatı kendisi yapmak suretiyle esastan karar
vermesi halinde yargılama sürecinde önemli bir tıkanmaya ve gecikmeye yol
açılacağı düşünülmektedir. Bu durumun önlenmesi için bölge idare mahkemelerine,
itirazen incelediği kararlardaki tahkikat ve incelemeyi eksik bulması halinde
kararı bozmakla birlikte mahkemesine geri gönderme imkanı verilmektedir.
7-
2577 sayılı Yasanın 52 nci maddesinin aşağıdaki
şekilde değiştirilmesi önerilmektedir :
TEMYİZ VEYA İTİRAZ İSTEMLERİNDE YÜRÜTMENİN DURDURULMASI:
Madde 52 - 1.
(Değişik bent: 05/04/1990 - 3622/21 md.) Temyiz veya itiraz yoluna
başvurulmuş olması, hakim, mahkeme veya Danıştay kararlarının yürütülmesini
durdurmaz. Ancak, bu kararların teminat karşılığında
yürütülmesinin durdurulmasına temyiz istemini incelemeye yetkili Danıştay
dava dairesi, kurulu veya itirazı incelemeye yetkili bölge idare
mahkemesince karar verilebilir. (Ek cümle:10/06/1994 - 4001/22 md.) Davanın
reddine ilişkin kararların temyizi halinde, dava konusu işlem hakkında
yürütmenin durdurulması kararı verilebilmesi 27 nci maddede öngörülen
koşulun varlığına bağlıdır.
2.
İptal davalarında teminat istenmeyebilir.
3.
İdareden ve adli yardımdan yararlananlardan teminat alınmaz.
4.
Kararın bozulması, kararın yürütülmesini kendiliğinden durdurur.
|
TEMYİZ VEYA İTİRAZ
İSTEMLERİNDE YÜRÜTMENİN DURDURULMASI:
Madde 52 - 1.
(Değişik bent: 05/04/1990 - 3622/21 md.) Temyiz veya itiraz yoluna
başvurulmuş olması, hakim, mahkeme veya Danıştay kararlarının yürütülmesini
durdurmaz. Ancak, bu kararların yürütülmesinin durdurulmasına temyiz
istemini incelemeye yetkili Danıştay dava dairesi, kurulu veya itirazı
incelemeye yetkili bölge idare mahkemesince karar verilebilir. (Ek
cümle:10/06/1994 - 4001/22 md.) Davanın reddine ilişkin kararların temyizi
halinde, dava konusu işlem hakkında yürütmenin durdurulması kararı
verilebilmesi 27 nci maddede öngörülen koşulun varlığına bağlıdır.
2.
Yürütmenin durdurulması kararları verilirken durumun gereklerine göre
teminat istenilebilir.
3.
İdareden ve adli yardımdan yararlananlardan teminat alınmaz.
4.
Kararın bozulması, kararın yürütülmesini kendiliğinden durdurur.
|
DEĞİŞİKLİĞİN GEREKÇESİ :
2577
sayılı Yasanı 52 nci maddesinin 1 inci ve 2 nci fıkralarında yürütmenin
durdurulması kararlarının teminat karşılığında verileceği ancak iptal
davalarında teminat aranmayabileceği düzenlenmiş olmakla birlikte, yürütmenin
durdurulması kararı verilirken teminat istenilmesinin idari yargı yerlerinde
hemen hemen hiç rastlanmayan istisnai bir uygulama olduğu görüldüğünden, yapılan
değişiklik ile fiili uygulamada istisna olan bu koşulun madde metninde genel bir
kaide olarak gösterilmesinden vazgeçilmesi hedeflenmiştir.
8-
2577 sayılı Yasanın 54 üncü maddesinde
aşağıdaki ek değişikliklerin yapılması önerilmektedir :
KARARIN DÜZELTİLMESİ:
Madde 54 -
1. (Değişik ilk cümle: 05/04/1990 - 3622/23 md.) Danıştay dava daireleri ve
İdari veya Vergi Dava Daireleri Genel Kurullarının temyiz üzerine verdikleri
kararlar ile bölge idare mahkemelerinin itiraz üzerine verdikleri kararlar
hakkında, bir defaya mahsus olmak üzere kararın tebliğ tarihini izleyen
onbeş gün içinde taraflarca;
a) Kararın esasına etkisi olan iddia ve
itirazların, kararda karşılanmamış olması,
b) Bir kararda birbirine aykırı hükümler
bulunması,
c) Kararın usul ve kanuna aykırı bulunması,
d) (Değişik alt bent: 05/04/1990 - 3622/23 md.)
Hükmün esasını etkileyen belgelerde hile ve sahtekarlığın ortaya çıkmış
olması,
Hallerinde kararın düzeltilmesi istenebilir.
2. (Değişik bent: 05/04/1990 - 3622/23 md.)
Danıştay dava daireleri ve İdari veya Vergi Dava Daireleri Genel Kurulları
ile bölge idare mahkemeleri, kararın düzeltilmesi isteminde ileri sürülen
sebeplerle bağlıdırlar.
3. (Değişik bent: 10/06/1994 - 4001/24 md.)
Kararın düzeltilmesi istekleri esas kararı vermiş olan daire, kurul ve bölge
idare mahkemesince incelenir. Dosyanın incelenmesinde tetkik hakimliği
yapanlar, aynı konunun düzeltme yoluyla incelenmesinde bu görevi yapamazlar.
TASARIDA YER ALAN METİN :
"3. Kararın düzeltilmesi istekleri,
öncelikle esas kararı vermiş olan daire, kurul veya bölge idare
mahkemesinin esas karara katılmamış bir üyesi, bunun mümkün olmaması halinde
ise görevlendirilecek bir üye tarafından incelenir. Karar düzeltme talebinin
yerinde olmadığı anlaşılırsa dosyayı inceleyen üye tarafından kabul
edilmezlik kararı verilerek gerekçeleriyle birlikte taraflara tebliğ edilir.
Bu karar kesindir."
"4. Karar düzeltme isteğinin yerinde olduğu kanaatine varılan dosyalar ise
görüşülüp karara bağlanmak üzere ilgili daire, kurul veya bölge idare
mahkemesine gönderilir. Dosyanın
incelenmesinde tetkik hâkimliği yapanlar, aynı konunun düzeltme yoluyla
incelenmesinde bu görevi yapamazlar." |
KARARIN DÜZELTİLMESİ:
Madde 54 -
1. (Değişik ilk cümle: 05/04/1990 - 3622/23 md.) Danıştay dava daireleri ve
İdari veya Vergi Dava Daireleri Genel Kurullarının temyiz üzerine verdikleri
kararlar ile bölge idare mahkemelerinin itiraz üzerine verdikleri kararlar
hakkında, bir defaya mahsus olmak üzere kararın tebliğ tarihini izleyen
onbeş gün içinde taraflarca;
a) Kararın esasına etkisi olan iddia ve
itirazların, kararda karşılanmamış olması,
b) Bir kararda birbirine aykırı hükümler
bulunması,
c) Kararın usul ve kanuna aykırı bulunması,
d) (Değişik alt bent: 05/04/1990 - 3622/23 md.)
Hükmün esasını etkileyen belgelerde hile ve sahtekarlığın ortaya çıkmış
olması,
Hallerinde kararın düzeltilmesi istenebilir.
2. (Değişik bent: 05/04/1990 - 3622/23 md.)
Danıştay dava daireleri ve İdari veya Vergi Dava Daireleri Genel Kurulları
ile bölge idare mahkemeleri, kararın düzeltilmesi isteminde ileri sürülen
sebeplerle bağlıdırlar.
3. Kararın düzeltilmesi istekleri,
öncelikle düzeltilmesi istenilen kararı vermiş olan daire, kurul veya bölge
idare mahkemesinin, bu karara katılmamış bir üyesi, bunun
mümkün olmaması halinde ise görevlendirilecek bir üye tarafından incelenir.
Karar düzeltme talebinin yerinde olmadığı anlaşılırsa dosyayı inceleyen üye
tarafından kabul edilmezlik kararı verilerek gerekçeleriyle birlikte
taraflara tebliğ edilir. Bu karar kesindir.
4. Karar düzeltme isteğinin yerinde olduğu kanaatine varılan dosyalar ise
görüşülüp karara bağlanmak üzere ilgili daire, kurul veya bölge idare
mahkemesine gönderilir. Dosyanın
incelenmesinde ilk aşamada tetkik hâkimliği yapanlar ile bölge
idare mahkemelerinde
dosyanın daha önce havale edildiği üyeler,
aynı konunun düzeltme yoluyla
incelenmesinde bu görevi yapamazlar.
|
EK DEĞİŞİKLİĞİN GEREKÇESİ :
Danıştay’ın ilgili daire yada
kurulunda dosyanın incelenmesinde tetkik
hâkimliği yapanların, aynı konunun düzeltme yoluyla incelenmesinde bu
görevi yapmalarının önlenmesinin pratik yararları yargı mensuplarınca çok iyi
bilindiğinden bu uygulamanın yeni tasarı metninde de korunması son derece
isabetlidir. Bunun yanında, bölge idare mahkemelerinde tetkik hakimi
olmadığından dosyanın havale edildiği üye hem gerekli incelemeyi yapıp dosyayı
heyete sunmakta, hem de heyetine katılıp oy kullandığı kararı bizzat kendisi
yazmaktadır. Bu nedenle, tıpkı Danıştay’ın ilgili daire yada kurulunda karar
düzeltme safhasında dosyanın aynı tetkik hakimince incelenmesinin önlenmesi gibi
bölge idare mahkemelerinde dosyanın daha önce havale edildiği üyelerin de aynı
konunun düzeltme yoluyla incelenmesinde bu görevi yapmalarının önlenmesi yararlı
olacaktır.
9-
492 sayılı Harçlar Kanununun (1) Sayılı
Tarifesinin, “(A) Mahkeme Harçları” Bölümünün, “III - Karar ve ilam harcı”
kısmının, “2. Maktu harç” bendinin (b) fıkrasının aşağıdaki şekilde
değiştirilmesi önerilmektedir :
2. Maktu harç :
a) 1 inci fıkra dışında kalan davalarla, taraf teşkiline imkan bulunmayan
davalarda verilen esas hakkındaki kararlarla, davanın reddi kararı ve icra
tetkik mercilerinin 1 inci fıkra dışında kalan kararlarında (17,15 TL.)
60.000 TL.
b) (Değişik:25/12/2003-5035/34 md.) (a) fıkrasında yazılı davalarda esasa
taalluk eden veya tashihi karar taleplerinin reddine dair Yargıtay, Danıştay
ve
Askeri Yüksek İdare Mahkemesi kararlarında (35,50 TL.)
(20.600.000 TL.) |
 |
| |
 |
Ortalama Puan: 0 Toplam Oy: 0
|
 |
|
|
| | |