1- Dava açma süresinin, resen incelenecek konulardan olduğu,

2- Dava açma süresi hak düşürücü bir süre olup, bu sürenin mücbir sebeplerle durmayacağı ve kesinleşeceği,

Uyuşmazlık; kaçakçılık cezalı gider vergisinin terkini isteği ile açılan davanın süre aşımı nedeniyle incelenmesine olanak bulunmadığı gerekçesi ile reddine ilişkin Vergi Mahkemesi kararının bozulması isteğinden ibarettir.

2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 7.maddesinde, vergi mahkemelerinde dava açma süresinin otuz gün olduğu ve vergi uyuşmazlıklarında tebliğ yapılan hallerde, tebliğ tarihini izleyen günden itibaren dava açma süresinin başlayacağı hükme bağlanmıştır.

Olayda, uyuşmazlığa konu olan vergi ve ceza ihbarnamelerinin bizzat mükellefe 11.10.1983 gününde tebliğ edilmesine rağmen, davanın otuz günlük süre geçirildikten sonra 11.11.1983 gününde açıldığı anlaşılmaktadır.

İdari yargıdaki dava süreleri maddi hukuku değil, usul hukukunu ilgilendiren bir nitelik taşıdığından, dava süresinin geçirilip geçirilmediği hususunun idari yargı yerince resen araştırılması gerekmektedir.

Başka bir ifade ile, dava açma süresi kamu düzenini ilgilendirdiğinden idari yargı yerinin, önüne gelen bir davanın süresinde açılıp açılmadığını kendiliğinden araştırması zorunlu bulunmaktadır.

Bu nedenle, temyiz talebinde bulunan davacı tarafından ileri sürülen, tebliğ alındısının örneğinin kendisine gönderilmediği, tebliğ alındısına ait fotokopinin Vergi Dairesi Müdürlüğünün savunmasında değil, cevaba cevap dilekçesine ekli olarak mahkemeye sunulduğu, fotokopinin muteber olmadığı ve bu nitelikteki diğer iddialarında isabet görülmemiştir.

Diğer taraftan, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun tebliğlerle ilgili ve tebliğ esaslarını belirleyen hükümler getiren 93. ve müteakip maddelerinde, vergilendirme ile ilgili olup, hüküm ifade eden tüm belgelerin adresleri bilinen gerçek ve tüzel kişilere posta vasıtası ile taahütlü olarak tebliğ edileceği ve posta ile tebliğde, tebliğ edilecek belgelerin kapalı bir zarf içine konulacağı, bilinen adrese gönderilen mektupların, posta idaresince muhatabına teslim edildiği tarihte tebliğ edilmiş sayılacağı belirtilmiş ve 102.maddesinde de, "Tebliğ olunacak evrakı muhtevi zarf posta idaresince muhatabına verilir ve keyfiyet muhatap ile posta memuru tarafından taahüt ilmühaberine tarih ve imza konulmak suretiyle tespit olunur." hükmü getirilmiştir.

Bu hükümlerden anlaşıldığı gibi posta ile tebliğ yapılan hallerde tebliğ tarihi, posta memuru ile muhatabın birlikte atacakları imza sırasında yazılmakta veya yazılmış olması gerekmektedir. Başka bir ifade ile, muhatabın ya imzalarken tebliğ tarihini de yazacağı ya da tarih
yazılmış zarfı imzalayacağı kabul edilmektedir. Bu konuda bir tespit yaptırılması gerektiği ve birden çok ihbarnamenin aynı zarf içinde tebliğinin usulsüz olduğu yolundaki iddialarında da yasal yerindelik görülmemiştir.

Temyiz isteyenin, tebliğ tarihinden bir süre sonra, 20.10.1983 tarihinde ameliyat geçirdiği, bu nedenle olayda mücbir sebep hali bulunduğu yolundaki iddiasına gelince;

Dava açma süresi hak düşürücü bir süre niteliğindedir. Yani, süresinde kullanılmayan dava hakkı düşmekte ve yargı yolu kapanmaktadır. Bu süre zorlayıcı nedenlerle (mücbir sebeplerle) durmaz ve kesilmez. Başka bir ifade ile, hastalık halinde dava açma süresinin uzatılması veya yeni-
den canlanması mümkün bulunmamaktadır. Kaldı ki, davacı tarafından ibraz edilen 31.3.1984 günlü doktor raporu ve diğer belgeler de, olayda bir mücbir sebep halinin bulunduğunu kanıtlayacak nitelikte görülmemiştir.

Açıklanan nedenlerle, temyiz isteğinin reddi ile temyiz konusu mahkeme kararının onanmasına karar verildi. (DAN-DER; SAYI:58-59)