memurlar.net'de yayımlanan habere göre Danıştay 5 ve 12. Daireleri ortak heyeti sonunda Sağlık Bakanlığının savunması alınıncaya kadar radyoloji personelinin mesai satlerinin 5 saatten 9 saate çıkarılmasına ilişkin yönetmeliğin yürütülmesini durdurdu.

Radyoloji Personeli Hukuk Savaşı Başlatıyor. Cafer ERGEN

Sağlık Bakanlığı Normlar hiyerarşisini alt üst etti. Radyoloji Personeli açısından aynı anda iki ayrı yasal düzenleme iki ayrı alt düzenleme. Biri Tüzük diğer yönetmelik. Tüzük yıllardan beri uygulanmakta. Yeni çıkan alt düzenleme olan Yönetmelik Tüzüğü ilga etmekte. Hadi Hayırlısı.

Radyoloji personelinin mesai saatleri konusunda birden fazla hukuki düzenleme bulunuyor. Bu durum normlar hiyerarşisine aykırı görünmektedir.

Bir tarafta 3153 sayılı Radyoloji, Radyom ve Elektirikle Tedavi ve Diğer Fizyoterapi Müesseseleri Hakkında Kanunun 3. maddesi[1] uyarınca çıkarılan Radyoloji, Radyom ve Elektrikle Tedavi Müesseseleri Hakkındaki Tüzüğün 2. maddesinde çalışma tarzına dair hükümlere yer verilmiş 19. ve 24. maddesinde de çalışma ve sağlık koşullarına ilişkin usul ve esaslar düzenlenmiş, anılan tüzüğün 21. ve 22. maddesinde röntgen ve radyomla günde 5 saatten fazla çalışılamayacağı hükmü öngörülmüşken diğer taraftan bu yasala iptal edilmeden, 2368 sayılı Sağlık Personelinin Tazminat ve Çalışma Esaslarına Dair Kanunun 2. maddesinde değişiklik yapılarak , bu personelden iyonlaştırıcı radyasyon ile teşhis, tedavi veya araştırmanın yapıldığı yerler ile bu iş veya işlemlerde çalışan personel, Sağlık Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikte belirlenen radyasyon dozu limitleri içinde çalıştırılabileceği hükmü getirilmiştir.

Bu maddeye göre de Kamu Sağlık Hizmetlerinde İyonlaştırıcı Radyasyon Kaynakları İle Çalışan Personelin Radyasyon Doz Limitleri Hakkında Yönetmelik  hazırlanarak yürürlüğü konulmuştur.

Yani şu anda radyoloji personeli için iki aylrı yasa ve iki ayrı düzenleme bulunmaktadır. Bunlardan birincisi Tüzük ve diğeri de Yönetmeliktir. Sağlık Bakanlığı tercih olarak Yönetmeliği yani Tüzüğe göre daha alt hiyerarşide bulunan düzenlemeyi uygulamayı tercih etmektedir. Bu durum normlar hiyerarşisine aykırı olduğu gibi hukuk düzeninde aynı konuyu düzenleyen iki ayrı yasal düzenlemenin de olması HUKUK DEVLETİ ilkesine aykırıdır. Bu nedenle 2368 sayılı Sağlık Personelinin Tazminat ve Çalışma Esaslarına Dair Kanunun 2. maddesinde yapılan değişikliğin halen Anayasa Mahkemesinde olduğu bilgisi de dikkate alındığında bu konuda bir karışıklık olduğu açıkça görülmektedir.

Bu kadar yasalara ve hukuka açıkça aykırı olan bu düzenlemelere karşı yargı yoluna başvuruluyor. Bu düzenlemelere karşı sendikaların yanı sıra fert olarak radyoloji personelinden doktor veya teknisyenlerin de bireysel olarak dava açmaları bekleniyor.

Bu karmaşıklığın cevabını açılan davalar üzerine verilen yargı kararları doğrultusunda Sağlık Bakanlığınca düzeltilmesi gerekiyor. Zaman süreci içinde bunu göreceğiz.

RADYOLOJİ PERSONELİ GÜNDE KAÇ SAAT ÇALI?TIRILMALI

Cafer ERGEN[2]

2368 sayılı Sağlık Personelinin Tazminat ve Çalışma Esaslarına Dair Kanunun 2. maddesinde,  kamu sağlık hizmetlerinde çalışan personelin haftalık kanunî çalışma süresinin 45 saat, 4 üncü maddede tanınmış olan haktan yararlananlar için ise 40 saat olduğu,  personelin günlük çalışma saatlerinin, 657 ve 926 sayılı kanunlardaki hükümlere göre tespit edileceği, ancak, bu personelden iyonlaştırıcı radyasyon ile teşhis, tedavi veya araştırmanın yapıldığı yerler ile bu iş veya işlemlerde çalışan personel, Sağlık Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikte belirlenen radyasyon dozu limitleri içinde çalıştırılabileceği hükme bağlanmıştır.

657 sayılı Yasanın 99. maddesinde de memurların haftalık çalışma sürelerinin 40 saat olduğu, ancak özel kanunlara dayanılarak çıkarılacak tüzük ve yönetmeliklerle kurumların ve hizmetlerin özellikleri dikkate alınmak suretiyle farklı çalışma sürelerinin tespit edileceği kuralı yer almıştır.

Görüldüğü gibi Yasa koyucu Devlet memurlarının haftalık çalışma sürelerini tüm kamu personeli yönünden ortak bir esasa mutlak olarak bağlamamış kurumların ve hizmetlerin özelliklerine göre genel esastan ayrılarak farklı çalışma süreleri saptanmasına izin vermiştir.

Röntgen ve radyumla tedavi müesseselerinde görevli personelin sağlıklarının yakın ve ağır bir tehlike altında bulunması nedeniyle bu personel yönünden 657 sayılı Yasa ve Devlet memurları için öngörülen haftada 40, günde 8 saat çalışma süresinden farklı bir düzenlemeye gidilmesinin hizmetin bir gereği olduğu tartışmasız olup, anılan 2. maddedeki “bu personelden iyonlaştırıcı radyasyon ile teşhis, tedavi veya araştırmanın yapıldığı yerler ile bu iş veya işlemlerde çalışan personel, Sağlık Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikte belirlenen radyasyon dozu limitleri içinde çalıştırılabileceği” hükmün bu kapsamda değerlendirilmesi gerekir. Bu hükmün karşılığınıda 3153 sayılı Yasada görmekteyiz.

Nitekim 3153 sayılı Radyoloji, Radyom ve Elektirikle Tedavi ve Diğer Fizyoterapi Müesseseleri Hakkında Kanunun 3. maddesi[3] uyarınca çıkarılan Radyoloji, Radyom ve Elektrikle Tedavi Müesseseleri Hakkındaki Tüzüğün 2. maddesinde çalışma tarzına dair hükümlere yer verilmiş 19. ve 24. maddesinde de çalışma ve sağlık koşullarına ilişkin usul ve esaslar düzenlenmiştir.

Anılan tüzüğün 21. ve 22. maddesinde röntgen ve radyomla günde 5 saatten fazla çalışılmayacağı, bu şekilde çalışanların hastanenin başka işlerinde kullanılmayacakları ve bu kişilere gece uykularını ihlal edecek işler verilemeyeceği açıkça belirtilerek hizmetin özelliği vurgulanmıştır.

Bu durumda, 2368 sayılı Sağlık Personelinin Tazminat ve Çalışma Esaslarına Dair Kanunun değişik 2. maddesi, 3153 sayılı Radyoloji, Radyom ve Elektirikle Tedavi ve Diğer Fizyoterapi Müesseseleri Hakkında Kanunun 3. maddesi ve Radyoloji, Radyom ve Elektrikle Tedavi Müesseseleri Hakkındaki Tüzüğün 2. maddesi yürürlükte olduğundan, her ne kadar 2368 sayılı Sağlık Personelinin Tazminat ve Çalışma Esaslarına Dair Kanunun değişik 2. maddesinin sonradan yürürlüğü giren yasa olsa da 3153 sayılı Radyoloji, Radyom ve Elektirikle Tedavi ve Diğer Fizyoterapi Müesseseleri Hakkında Kanunun 3. maddesi radyoloji personeli açısından özel bir düzenleme olması nedeniyle bu gün radyoloji personelinin çalışma saatlerinin düzenlenmesinde dikkate alınacak yasa hükmü durumundadır.

3153 sayılı Radyoloji, Radyom ve Elektirikle Tedavi ve Diğer Fizyoterapi Müesseseleri Hakkında Kanunun 6. maddesinde, röntgen ve radiyom ve her nevi elektrik aletleri ile tedavi  için özel düzenlemeler getirmiş ve bu burada yapılacak işlemlere yönelik olarak; “Röntgen ve radiyom ve her nevi elektrik aletleri ile tedavi ancak müessese mes'ul mütehassısı tarafından veya nezareti altında yapılır ve her tedavi seansının bitmesinden sonra her hasta için ayrı olarak tutulacak bir müşahede varakasına yapılan tedavinin nevi ve devam müddeti ve cereyanın kuvveti veya tatbik edilen radiyomun miktar ve şekli ve tedavi yapılan nahiyenin genişliği ve sair tafsilat kaydedilerek mütehassıs tarafından imza edilir. Bu müşahede kağıtları, en az üç sene muhafaza edilir.” hükmüne yer verilmiştir.

Dolaysıyla 2368 sayılı Sağlık Personelinin Tazminat ve Çalışma Esaslarına Dair Kanunun değişik 2. maddesi ile kamu sağlık hizmetlerinde çalışan personelin haftalık kanunî çalışma süresinin 45 saat olması yönündeki hüküm ile radyoloji personelinin çalışma saatlerinin 45 saat olamayacağı açıkça anlaşılmaktadır. Çünkü bu hüküm 4 Nisan 2007 tarihinde yapılan yasa değişikliğinden önce de aynı idi. Bu cümlede bir değişiklik yapılmamıştır. Bu fıkraya sadece “bu personelden iyonlaştırıcı radyasyon ile teşhis, tedavi veya araştırmanın yapıldığı yerler ile bu iş veya işlemlerde çalışan personel, Sağlık Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikte belirlenen radyasyon dozu limitleri içinde çalıştırılabileceği” yönünde  ibare eklenmiş olup,bu ek cümle radyoloji personelinin tam gün çalışması sonucu doğurmaz. Buradan anlaşılacak hüküm radyoloji personelinin günlük 5 saat çalışması esas olmakla beraber bu beş saat içinde daha fazla zararlı madde alınmamasını önlemek için Sağlık Bakanlınca yönetmelik bazında düzenleme yapılabileceği hususunun anlaşılması gerekmektedir.

            Öyleyse, 2368 sayılı Sağlık Personelinin Tazminat ve Çalışma Esaslarına Dair Kanunun değişik 2. maddesinde yer alan “bu personelden iyonlaştırıcı radyasyon ile teşhis, tedavi veya araştırmanın yapıldığı yerler ile bu iş veya işlemlerde çalışan personel, Sağlık Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikte belirlenen radyasyon dozu limitleri içinde çalıştırılabileceği” yönündeki hükmün amacı ne olabilir ?

            Radyoloji personelinin çalışma saatleri yukarıda anılan 3153 sayılı Radyoloji, Radyom ve Elektirikle Tedavi ve Diğer Fizyoterapi Müesseseleri Hakkında Kanunun 3. maddesi ve Radyoloji, Radyom ve Elektrikle Tedavi Müesseseleri Hakkındaki Tüzüğün 2. maddesi ile günde 5 saat olmakla beraber; bu 5 saat süre içindeki çalışma durumunun radyasyon limitleri kriter alınarak düzenleme yapılması şeklinde algılanması gerekir.

            Aksine bir yorum 3153 sayılı Radyoloji, Radyom ve Elektirikle Tedavi ve Diğer Fizyoterapi Müesseseleri Hakkında Kanunun 3. maddesini ortadan kaldırmak olur ki hukuk anlayışı içinde bu fikre katılmak mümkün değildir.