Yeni Sayfa 3
Radyoloji, Radyom Ve Elektrikle
Tedavi Müesseseleri Hakkında Nizamname
Yeni Sayfa 1
Radyoloji, Radyom Ve Elektrikle
Tedavi Müesseseleri Hakkında Nizamname
Bakanlar Kurulu Kararının Tarihi
: 27/4/1939, No : 2/10857
Dayandığı Kanunun
Tarihi : 19/4/1937, No : 3153
Yayımlandığı R. Gazetenin Tarihi
: 6/5/1939, No : 4201
Yayımlandığı Düsturun
Tertibi : 3, Cildi: 20, S. 350
Madde 1 – Münhasıran röntgen şuaı vasıtasiyle teşhis veya
hem teşhir ve hem tedavi yahut radyom veya radyom emanasyonu yahut radyom
mürekkebatı ile veya her türlü elektrik aletleri ile tedavi yapan müesseselerin
bina vasıfları ve hastalar ile mütehassısları ve orada çalışan veya bulunan
başkalarını elektrik cereyanı ve röntgen şuaı ve radyom arızalarından koruyacak
tertipler ile bunlara ait levazımın şartları ve radyom için bir müessesede
bulunması lazımgelen en az miktar ve elektrik ile tedaviye mahsus aletlerin
vasıf ve şartları bu nizamnamede tesbit edilmiştir.
Birinci fasıl
Zarar verici röntgen ışıklarına karşı koruyucu tertibler
Kısım : 1
Genel esaslar
Madde 2 – Röntgen teşhis ve tedavi odaları, müesseselerin
mevcut tesisatlarına göre çalışmağa mani olmıyacak genişlikte olacak ve havayı
kolayca değiştirebilecek tertibatı haiz bulunacaktır.
Madde 3 – Mesaisi çok ve devamlı olan röntgen
laboratuvarlarında hava değiştirme tertibatı, odanın havasını saatte on defa
değiştirecek kabiliyette olacak ve nitrö gazların boşaltılması için konulacak
aspiratörler zemine yakın yerde bulunacaktır.
Madde 4 – Mesaisi günde 0,2 R den (Beynelmilel kabul edilen
röntgen vahidi) fazla zararlı ışık hasıl eden müesseselerde, koruyucu vasıtaları
kafi olmıyan tesisatın bulunduğu laboratuvarların faaliyeti esnasında, yanında
veya üstünde yahut altında daimi olarak ikamet eden kimseler bulunursa, bu
odaların döşeme, duvar ve tavanları:
75 K. V. luk tevettürde 1 milimetre
125 ” ” ” ” 2 ”
190 ” ” ” ” 3 ”
220 ” ” ” ” 4 ”
250 ” ” ” ” 5 ”
300-400 ” ” ” ” 6 ”
kurşun kalınlığı muadilinde olmalı veya buna göre kurşun tabaka ile örtülmüş
bulunmalıdır.
Kafi koruyucu vasıtaları olan tesisatta, bu odaların döşeme, duvar
ve tavanlarının kurşun kalınlığı muadili veya ona göre kurşun tabakası.
Sayfa
1
334
125
K. V. luk tevettürde 0,5 milimetre
190 ” ” ” ”
1 ”
220 ” ” ” ”
1,5 ”
250 ” ” ” ”
2 ”
300-400 ” ” ” ”
2,5 ” olabilir.
Röntgen faaliyeti esnasında,
yukarıda zikredilen bitişik ve üst ve alt kat odaların boş kaldığına kanaat
hasıl olursa, röntgen odalarında bu tertibatı almağa lüzum yoktur.
Madde 5 – Muayene
odalarını, içerisinde insan bulunan diğer odalarla birleştiren kapılar ve
kenarları, hiç muzır ışık geçmeyecek şekilde kurşunla örtülmüş olacaktır.
Madde 6 – Röntgen
muayene laboratuvarlarında çalışan tabib ve personelin bulunduğu kumanda
mahalleri de ışıktan korunmuş olmalıdır.
Madde 7 – Koruyucu
kurşun tabakalar yağlı boya ile boyanmış veya sık dokuma bezle örtülmüş
bulunacaktır .
Kısım
: 2
Röntgen ampullerinin ve diğer tesisat ve teçhizatın şartları
A)
Teşhis için kullanılan ampuller :
Madde 8 – Röntgen
port-ampulleri, çıplak ampulden çıkan ve her tarafa yayılan iptidai şuaları
tamamen tutabilecek kudrette koruyucu tertibatı haiz bulunmalıdır. Bir tarafı
kendiliğinden muhafazalı olup diğer tarafı muhafazalı olmıyan tesisatta, ampulün
muhafazasız taraflarında bulunan yerlerde, ayrıca buna karşı muhafaza tertibatı
alınması lazımdır.
Madde 9 – Teşhis
ampullerinin ışık çıkan tarafında yarım milimetre alüminyum süzgeç bulunmalıdır.
Ampulün kalınlığı 0,7 milimetre alüminyum muadili ise, ayrıca süzgeçe lüzum
yoktur.
Madde 10 – Ampulün deri
(Focus) mesafesinin en az (35 cm.) hadden aşağı düşmemesi için hususi tertibat
bulunmalıdır.
Madde 11 – Radyoskopi
muayeneleri az şiddetli cereyan ile ve mümkün olduğu kadar çabuk yapılmalıdır.
El ile palpasyonun en asgari hadde indirilmsi lazımdır .
Radyoskopi ekranları, iptidai
şuadan korunmak için 4 üncü maddedeki cetvele göre, muadil kurşun kalınlığında
olmalıdır.
Madde 12 – Radyoskopi
statiflerinin ve masalarının, mütehassısın korunması için, hastadan gelen tali
ışıklara karşı muhafaza tertibatını haiz bulunması şarttır.
B)
Tedavi için kullanılan ampuller :
Madde 13 – 75 - 400 K.
V. tevettür ile çalışan tesisatta, tedavi için kullanılan ampuller kafi derecede
muhafazalı değilse, ampulden çıkan ve işe yarayan ışık mahrutu dışında dağılan
serbest ışıklar 4 üncü maddede yazılı cetveldeki nisbetlere uygun kalınlıkta
kurşun tabakalarla, bir metre uzaktan itibaren tutulmuş olmalıdır. Muhafaza
tertibatı kafi olanlarda, ampulün her tarafı kapalı olduğundan ancak tali
ışıklara karşı muhafaza tertibatı alınması gerektir.
Sayfa
2
335
Madde 14 – Kullanılan eldivenler her taraftan
parmak ve bilekleri örtmelidir. Gerek eldivenlerin gerek önlüklerin muhafaza
kudreti en aşağı yarım milimetre kurşun muadili olmak şarttır.
Madde 15 – Röntgen tedavisi yaparken
mütehassıs ile hasta arasında tesisatın şekline göre 4 üncü maddede yazılı
evsafı haiz muhafaza tertibatı bulunan bir hail bulunacaktır. Bu hail, odaları
birbirinden tefrik eden duvar olabileceği gibi en az iki metre eninde ve 2,25
yüksekliğinde kurşun paravana da olabilir.
Madde 16 – Tedavi için kullanılan ampulün de,
9 uncu maddede gösterildiği gibi bir süzgeçi havi olması ve bu süzgecin mevcut
bulunduğunu gösteren ve unutulmamasını temin eden tertibatın bulunması lazımdır.
Madde 17 – Tedavi yapan her laboratuvarda,
şuaın miktarını iyonizasyon esasına göre ölçen sağlam bir dozaj aleti
bulunacaktır.
Madde 18 – Tedavi edilen hastaların tedaviye
arzedilmiyen taraflarını ışığın zararlı tesirinden korumak için, kafi koruyucu
örtüler bulundurmak lazımdır.
İkinci fasıl
Çalışma tarzına
dair hükümler
Madde 19 – Diş muayenehanelerinde diş resmini
almağa mahsus filimler bizzat hasta tarafından tutulmalıdır.
Madde 20 – Tamamiyle muhafazalı olmıyan
ampullerle yapılan ışıklamalarda, ampulün uzunluğunun hastaya nazaran amud
vaziyette bulunmasına dikkat edilecektir.
Madde 21 – Röntgen ve radyom ile daimi olarak
günde beş saatten fazla çalışılamaz. Röntgen muayenehanelerinde pazardan maada
ayrıca bir gün daha öğleden sonra tatil yapılmalıdır.
Madde 22 – Hastahanelerde, röntgen ve radyom
ile tam müddetle (günde 5 saat) çalışan kimseler, hastahanenin başka işlerinde
kullanılamaz. Bunlara gece uykularını ihlal edecek iş verilmemelidir.
Madde 23 – Röntgen ve radyom
laboratuvarlarında çalışan bütün mütahassıs ve müstahdemlerin, senede iki defa
kanları muayene edilerek küreyvatları sayılmak ve el vesair açık yerlerinin
cildini muayene ettirmek mecburidir. Resmi müesseselerde bu muayenelerin icrası,
o müesseselerin müdürleri tarafından takip olunur. Hususi müesseselerde,
muayenelerin icra ettirilmemesinden sahipleri mesuldür. Bu muayenelerin
neticeleri muntazam bir deftere kaydedilir. Bu muayeneler neticesinde görülecek
arızalar iyi oluncaya kadar o kimsenin çalışmasına müsaade edilmez.
Madde 24 – Bu gibi müesseselerde, her röntgen
mütahassısının veya röntgen ve radyom ile iştigal eden kimsenin senede dört
hafta muntazaman devamlı tatil yapması mecburidir.
Üçüncü fasıl
Yüksek tevettür
tehlikelerine karşı alınacak tedbirler
Madde 25 – Röntgen odalarının zemini tahta,
kauçuk veya muşamba gibi elektriği tecrid edici maddeden yapılmış olması
lazımdır.
Madde 26 – Tavana tutturulmuş yüksek tevettür
telleri ve bunlara bağlanan ölçü aletleri, yerden itibaren :
75 K.V. tevettürde 2,20 metre
75-130 ” ” ” 2,30 ”
130-250 ” ” ” 2,50 ”
den aşağı yükseklikte olamaz.
Yüksek tevettür telleri, mücerritlerle tesbit
edilmiş bulunmalıdır.
Sayfa
3
336
İrtibat telleri gergin
bulunmalı ve ampullere gelen kutuplar kendi kendine geri giden makaralara
raptedilmelidir. Bu makaraların iyi işleyip işlemediği daima kontrol
edilmelidir.
Madde 27 – Yüksek
tevettür teli birkaç ampulü çalıştırıyorsa, ampulün biri çalışırken diğerlerini
yüksek tevettürden kesecek bir tertibat bulunmalıdır.
Madde 28 – Yüksek
tevettür kısımlarının hasta veya diğer kimselere yakın bulunan yerleri, porselen
mücerrit ile tecrit edilmelidir. Röntgen ampulüne gelen mücerritsiz nakiller,
mümkün olduğu kadar uzakta bulunmalıdır.
Madde 29 – Röntgen
ampulü ile hasta arasında madeni kısımlar varsa, bunlar yüksek tevettüre
dayanacak tarzda izole edilmiş olmakla beraber bir taraftan da toprağa bağlanmış
bulunacaktır.
Madde 30 – Açık
yüksek tevettür telleri bulunan yerlere, ölüm işaretini havi dikkat levhaları
konularak buraların tehlikeli olduğu açıkça gösterilecektir.
Madde 31 – Yüksek
tevettür transformatörünün bulunduğu dolap veya odanın kapısı daima kilitli
olacaktır.
Madde 32 – Kumanda
anahtarlarının bulunduğu mahal, kolayca erişilebilecek yerde olmalıdır. Bu
anahtarlar, sarsıntı ile kendi kendine harekete gelemez bir halde yapılacaktır.
Madde 33 – Yüksek
cereyan sigortaları, makinenin kudretini aşmamalıdır.
Madde 34 – Kondansatörlü
makinelerde, faaliyet bittikten sonra kondansatörü deşarje edecek tertibat
bulunmalıdır.
Madde 35 – Cihazda
cereyan bulunduğu zaman, cihazın işlediğini bildiren gerek sesli ve gerekse
ziyalı tertibat bulunması şarttır.
Madde 36 – Laboratuvarlarda
çalışan bütün müstahdemlerin, elektrik tehlikelerine uğramaları ihtimaline
binaen, icabeden tedbirleri kolaylaştıracak levazımın mevcut bulunması şart
olduğu gibi bu müstahdemleri bu tehlikelere karşı daimi surette tenvİr ederek
malümatlı kılmak lazımdır.
Madde 37 – 15
kilovattan aşağı tevettürle çalışan tesisat, bu nizamname ahkamına tabi
değildir.
Madde 38 – Her
müessesede, kurşun muadili nizamnameye uygun olması icabeden döşeme, tavan ve
duvarlarının kalınlığını ve neden yapılmış olduğunu gösteren mikyaslı bir kroki
bulunacaktır. Sonradan tamir veya her hangi bir suretle bu kısımlarda bir
tebeddül vakı olursa yeni bir kroki tanzim edilir.
Dördüncü fasıl
Radyom
Madde 39 – Radyom
tedavisi ile uğraşan müesseselerde en az 80 miligram (Radyom eleman) veya buna
muadil miktar ve evsafta (Radyoaktif) madde bulunması mecburidir, (Radyom ve
radyoaktif maddelerin cinsi ve evsafı, orijinal sertifikaları ile tayin edilir.)
Madde 40 – Radyom
tedavisi yapan müesseselerde, kabul edilen vakaların icap ettirdiği miktar ve
şekillerde tüp, iğne, plak ve hücre ve bunları kullanmağa mahsus pens vesair
aletlerin mevcut bulunması şarttır.
Madde 41 – Müesseselerde
bulunan radyom ve radyoaktif maddeler, miktarlarına göre, en az 5 santimetre
kalınlığında kurşun ile her tarafı örtülü hususi bir kasa içinde saklanacak ve
bu kasa daimi çalışan veya bulunulan yerlerde mümkün olduğu kadar uzakta
bulunacaktır.
337-341
Madde 42 – Radyom ve radyoaktif maddelerin
tatbikatı için yapılacak bütün hazırlayıcı manipülasyonlara mahsus, üzeri kurşun
mahfazalı cam ve iki yanı ve mütahassısa bakan önü ve altı en az 5 santimetre
kalınlığında kurşun ile örtülü bir mahfaza bulundurulacaktır.
Madde 43 – Lüzumunda
müessese dışına götürülecek radyom ve radyoaktif maddeler, en az I santimetre
kalınlığında kurşun ile kaplanmış el kasaları ile taşınır.
Madde 44 – Radyom
ve radyoaktif maddeler müessese dışında tatbik edilecek ise, gideceği yerde
derhal tatbik ile tatbikat bittikten sonra hemen 41 inci maddede yazılı kasaya
konacaktır.
Madde 45 – Ayakta
radyom tedavisi tatbik edilen yerlerde, röntgen odasında olduğu gibi koruyucu
tertibatın alınması ve bunun için hastaların bulunduğu mahallin 2,5 milimetre
kalınlığındabir kurşun tabakası ile muhafaza edilmesi icap eder.
Madde 46 – Radyom
apareyleri, arada sırada (Radon) un sızıp sızmadığı bakımından muayene edilmeli
ve bozuk olan apareyler derhal tamir edilmelidir.
Beşinci fasıl
Elektrik iletedaviye mahsus aletler
Madde 47 – Faradizasyon,
galvanizasyon, kısa ve uzun dalgalı diyatermi, elektrik ile masaj, elektrikli
mekanoterapi, elektrikli banyolar, ültraviyole cihazları vesair elektrik ile
tedaviye mahsus aletler bağlandıkları şebeke evsafına uygun olacak ve şebeke
tesisatı mahallin elektrik işlerini idare eden müessesenin müsaadesi ile kabul
edilmiş bulunacaktır.
Madde 48 – Elektrik
ile tedaviye mahsus aletler ve bunlara mahsus teller ve diğer kısımları, gerek
tatbik edene gerek tatbik edilen kimseye hiç bir surette zarar vermiyecek tarzda
izole edilmiş bulunmalıdır.
Madde 49 – Elektrikle
tedaviye mahsus aletler, her zaman normal kabiliyet ve evsafı haiz bulunacaktır.
Madde 50 – İşbu
Nizamnameye uygun olmayan hal ve hareketlerde 3153 sayılı kanunda yazılı cezalar
tatbik olunur.
Madde 51 – 3153
sayılı kanunun 3 üncü maddesi mucibince yapılmış ve Devlet ?ürasınca görülmüş
olan bu Nizamnamenin hükümleri Resmi Gazetede neşri tarihinin ertesinden
mer'iyete girer.
Madde 52 – Bu
Nizamname hükümlerinin icrasına Sıhhat ve İçtimai Muavenet, Adliye ve Dahiliye
Vekilleri memurdur.
belediyelerin "imar", "ımar" ve "imar
hukuku", "ımar hukuku", "kaçak yapı", imar planı", "arazi ve arsa düzenlemesi",
"imar para cezaları", "imar kirliliği suçları", ve her türlü imar sorunlarına
çözüm getirecek olan "imar hukukcusu" ve "ımar hukukçusu".