Yeni Sayfa 3
İmar
planları nasıl yapılır, imar planları yapılırken genel olarak nelere dikkat
edilmelidir. Plan hiyerarşisi nedir.
Yeni Sayfa 2
İMAR PLANLARI NASIL
YAPILIR.
İmar Plânı:
Ülke, bölge kent verilerine göre;
- Oturma (iskân),
- Çalışma,
- Sosyal ve kültürel ihtiyaçlar (Yönetim, Eğitim, Sağlık, Kültürel
vb.),
- Dinlenme, eğlence (Rekreasyon),
- Ulaşım gibi kentsel fonksiyonlar arasında mevcut ve sağlanabilecek
olanaklar ölçüsünde en iyi çözümü, koruma ve kullanma dengesini en rasyonel
biçimde belirleyerek, belde halkına iyi yaşama düzeni koşulları ve fiziksel
çevreyi sağlamak amacıyla hazırlanır.
Bu nedenle
imar plânı hazırlanırken;
a) Devlet plânında güdülen hedeflere, ülke fiziksel, bölge ve çevre düzeni
plânı ana kararlarına uyularak, varsa eski imar plânlarıyla ilişkili biçimde
tanzim edilecektir.
b) Genel gelişme yönlerinde; eşik ve sınırlamalara uyarak kentin yaşayış ve
karakteriyle çelişmeyen, mahalli istekleri olanaklar ölçüsünde değerlendiren ve
kentin gelişme potansiyelinden yararlanan kararlar getirecektir.
c) Değişik arazi kullanma alanlarında yönetmeliklerle getirilen standart
büyüklüklere uyulurken, bunların biçim ve konumlandırılmalarında birbirleriyle
fonksiyon ilişkilerine dikkat edilecek ve gelişebilir esnek plân anlayışı
sağlanacaktır.
d) Ulaşım şebekesinin; beldenin değişik alan kullanımları ile ve çevresiyle
olan bağıntılarının gelişebilir, kolay ulaşılır, gelecekte yoğunluk artışıyla
doğacak trafik talebini karşılayabilir düzey ve kapasiteyi sağlayacak biçimde
olmasına dikkat edilecektir.
e) Hukuki, idari, ekonomik ve teknik yönlerden uygulama kabiliyetinde,
uygulamada etaplamaya olanak sağlayan uygulama imar plânlarında, yapı adaları
içinde, belediyesince hazırlanacak parselasyon plânlarına esas olacak imar
parselleri düzenlenecektir.
f) Çevre ve beldenin; tabii, kültürel, ekonomik ve estetik varlıklarını
ve çevre sağlığını koruyucu, bu değerlere katkı sağlayıcı plânlama anlayışına
özen gösterilecektir.
Planlı bir
bölgede imar planına aykırı alan kullanımı mümkün değildir. Eğer imar planına
aykırı kullanım gerekmekte ise o zaman önce usulüne uygun olarak imar planının
değiştirilmesi zorunludur.
İmar planları
ile düzenlene alanlarda bir arazi parçasının kamu yararına en uygun kullanım
şekli belirlenir. Bu nedenle plan hiyerarşisine göre imar planları, yönetmelik
ve ruhsattan önce uygulanması gereken mevzuattır.[2]
İmar planları, imar yönetmeliklerinden önce uygulanması gereken genel
düzenleyici işlem niteliğinde olduklarından, imar planında yapılaşma
ile ilgili kuralların bulunması halinde, bu konuda yönetmelik hükümlerine göre
karar verilmesi hukuka aykırıdır.[3]
3194 sayılı
yasanın 3.maddesi uyarınca uyuşmazlık konusu taşınmazın, imar planındaki tahsis
amacına aykırı olarak kullanılamayacağı açık olduğundan örneğin iş ve ticaret
merkezi olarak ayrılan taşınmazın şehiriçi ulaşım hizmetlerinde kullanılmak
üzere kiralanması isteminin reddinde yasaya aykırılık bulunmamaktadır.[4]
Planlama
esaslarından ise plan hiyerarşisini anlamaktayız. İmar planlarının kendi
aralarında hiyerarşi bulunmaktadır. Bu hiyerarşide 1/1000 ölçekli uygulama imar
planları en alt kademede, 1/100 000 ölçekli bölge ya da ülke planları en üst
seviyede bulunmaktadır. Tıpkı normlar hiyerarşisinde olduğu gibi alt ölçekli
plan üst ölçekli plana aykırı olamayacaktır. Bu kural sayesinde tüm planlı saha
en yüksek yüksek ölçekli plana uygun olarak kullanılacaktır.