Yeni Sayfa 6
Yeni Sayfa 5
17 Nisan 2007 SALI
Resmî Gazete
Sayı : 26496
TEBLİ?
Maliye Bakanlığından :
GİDER VERGİLERİ GENEL TEBLİ?İ
SERİ NO: 84
21/02/2007 tarihli ve 5582 sayılı Konut Finansmanı
Sistemine İlişkin Çeşitli Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun1
ile 13/7/1956 tarihli ve 6802 sayılı Gider Vergileri Kanununun2 29
uncu maddesinde yapılan değişiklikler uyarınca konut finansmanı sistemi
kapsamında yapılacak işlemlerde, banka ve sigorta muameleleri vergisi (B.S.M.V)
istisnası uygulanmasına ilişkin açıklamalar bu Tebliğin konusunu
oluşturmaktadır.
Bu Tebliğde yer alan;
a) Konut finansmanı, 28/7/1981 tarihli ve 2499
sayılı Sermaye Piyasası Kanununun3 38/A maddesinin birinci fıkrasında
tanımlanan konut finansmanını,
b) Konut finansmanı kuruluşları,
2499 sayılı Kanunun 38/A maddesinin ikinci fıkrasında tanımlanan konut
finansmanı kuruluşlarını,
c) Konut finansmanı fonu, 2499 sayılı
Kanunun 38/B maddesinde tanımlanan konut finansmanı fonunu,
d) İpotek finansmanı kuruluşları,
2499 sayılı Kanunun 39/A maddesinde tanımlanan ipotek finansmanı kuruluşlarını,
e) Tüketici, 23/02/1995 tarihli ve 4077 sayılı
Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun4 3 üncü maddesinin (e)
bendinde tanımlanan tüketiciyi,
ifade etmektedir.
1- 5582 sayılı Kanun ile 6802 sayılı Gider
Vergileri Kanununda Yapılan Düzenlemeler ve İstisna Uygulamaları
5582 sayılı Kanunun 6/3/2007 tarihinde yürürlüğe
giren 30 uncu maddesi ile 6802 sayılı Gider Vergileri Kanununun “İstisnalar”
başlıklı 29 uncu maddesinin (i) ve (u) bentleri değiştirilmiş ve maddeye (y)
bendi eklenmiştir. Söz konusu bentlerde yapılan düzenlemelere ilişkin
açıklamalar aşağıda yer almaktadır.
a)
6802 Sayılı Kanunun 29/i Maddesinde Düzenlenen İstisna
6802 sayılı Kanunun 29 uncu maddesinin 5582 sayılı
Kanunun 30 uncu maddesi ile değiştirilen (i) bendinde; “Emeklilik sözleşmeleri,
hayat sigortaları (hayat sigortalarında ferdi kaza, hastalık sonucu maluliyet ve
tehlikeli hastalıklar teminatlarının da ek teminat olarak verildiği sözleşmeler
dahil) ve sağlık sigortaları ile ihracata ait nakliyat sigortalarında ve 2499
sayılı Sermaye Piyasası Kanununun 38/A maddesinin birinci fıkrasında tanımlanan
konut finansmanı kapsamında yapılan sigortalarda sözleşme ve poliçe
üzerinden alınan paralar” hükmü yer almaktadır.
Maddede yapılan düzenleme gereğince, sigorta
şirketleri tarafından konut finansmanı kapsamında yapılacak sigorta sözleşme ve
poliçeleri dolayısıyla lehe alınan paralar, 6/3/2007 tarihinden itibaren
B.S.M.V’den istisna olacaktır.
b) 6802 Sayılı Kanunun 29/u Maddesinde
Düzenlenen İstisna
6802 sayılı Kanunun 29 uncu maddesinin 5582 sayılı
Kanunun 30 uncu maddesi ile değiştirilen (u) bendinde; “Bankalar, sigorta
şirketleri, emeklilik şirketleri ve ipotek finansmanı kuruluşlarının
kuruluşlarında veya sermayelerini artırdıkları sırada çıkardıkları hisse
senetlerinin itibarî değerlerinin üzerinde elden çıkarılması sonucu kendi
lehlerine kalan paralar” hükmü yer almaktadır.
Bu bentte yapılan düzenlemeyle, ipotek finansmanı
kuruluşlarının, kuruluşlarında veya sermayelerini artırdıkları sırada
çıkardıkları hisse senetlerinin itibarî değerlerinin üzerinde elden çıkarılması
sonucu lehlerine kalan paralar, 6/3/2007 tarihinden itibaren B.S.M.V’den istisna
olacaktır.
c) 6802 Sayılı Kanunun 29/y Maddesinde
Düzenlenen İstisna
6802 sayılı Kanunun 29 uncu maddesine 5582 sayılı
Kanunun 30 uncu maddesiyle eklenen (y) bendinde; “İpotek finansmanı
kuruluşlarının, konut finansmanı kuruluşlarının ve konut finansmanı fonlarının,
2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanununun 38/A maddesinin birinci fıkrasında
tanımlanan konut finansmanı kapsamında yaptıkları tüm işlemler dolayısıyla lehe
alınan paralar” hükmü yer almaktadır.
Bu bent hükmü uyarınca, ipotek finansmanı
kuruluşlarının, konut finansmanı kuruluşlarının ve konut finansmanı fonlarının,
konut finansmanı kapsamında yaptıkları işlemler dolayısıyla lehe alacakları
paralar (krediyi kullanandan alınan erken ödeme, istihbarat, ekspertiz ücretleri
vb. dahil), 6/3/2007 tarihinden itibaren B.S.M.V’den istisna olacaktır.
5582 sayılı Kanunun 20 nci maddesi ile 2499 sayılı
Kanuna eklenen 38/A maddesinin birinci fıkrasında; “Konut finansmanı, konut
edinmeleri amacıyla tüketicilere kredi kullandırılması, konutların finansal
kiralama yoluyla tüketicilere kiralanması, sahip oldukları konutların teminatı
altında tüketicilere kredi kullandırılmasıdır. Bu kapsamdaki kredilerin yeniden
finansmanı amacıyla kullandırılan krediler de konut finansmanı kapsamındadır.”
hükmü ile konut finansmanı tanımlanmıştır. Ayrıca, aynı maddenin ikinci
fıkrasında konut finansmanı kuruluşları belirtilmiştir. Buna göre; konut
finansmanı kuruluşları, konut finansmanı amacıyla doğrudan tüketiciye kredi
kullandıran ya da finansal kiralama yapan bankalar ile Bankacılık Düzenleme ve
Denetleme Kurumu tarafından konut finansmanı faaliyetinde bulunması uygun
görülen finansal kiralama şirketleri ve finansman şirketleridir.
2499 sayılı Kanunun 38/A maddesinin birinci
fıkrasında yer alan tüketiciler ifadesi, 4077 sayılı Tüketicinin Korunması
Hakkında Kanunun 3 üncü maddesinin (e) bendinde; bir mal veya hizmeti ticari
veya mesleki olmayan amaçlarla edinen, kullanan veya yararlanan gerçek ya da
tüzel kişiler şeklinde tanımlanmıştır.
Bu hükümlere göre 6802 sayılı Kanunun 29/y
maddesinde yer alan istisna hükmünün, konut finansmanı kuruluşlarının yukarıda
tanımı bulunan tüketici kapsamına giren kişilerle, konut finansmanı kapsamında
yaptıkları işlemler dolayısıyla lehe aldıkları paralara uygulanması
gerekmektedir. Ticari veya mesleki amaçlarla edinilen bir konuta ilişkin olarak
kullandırılan krediler dolayısıyla lehe kalan paralara, konut teminatlı olarak
verilen bir kredinin kısmen veya tamamen mesleki ya da ticari amaçla
kullanılması halinde bu kredi dolayısıyla lehe kalan paralara, B.S.M.V istisnası
uygulanması mümkün değildir.
Yukarıda yer alan hükümler ve açıklamalar
çerçevesinde ;
- kurumlar vergisinden muaf olsun olmasın
kazançları kurumlar vergisinin konusuna giren mükelleflerin, ticaret
şirketlerinin veya ticari amaçla kurulmuş ortaklık ya da işletmelerin; gerek
konut edinme amacıyla kullandığı krediler gerekse sahip olduğu konutu teminat
göstermek suretiyle kullandığı krediler dolayısıyla lehe kalan paralara,
- gerçek kişilerin; mesleki veya ticari amaçla
kullanacağı konutları edinmek için aldığı krediler, sahip olduğu konutu teminat
göstererek aldığı ve kısmen veya tamamen mesleki ya da ticari amaçla kullandığı
krediler dolayısıyla lehe kalan paralara,
6802 sayılı Kanunun 29/y maddesindeki istisna
hükmünün uygulanması mümkün değildir.
2499 sayılı Kanunun 38/A maddesinde tanımlanan konut
finansmanı kapsamında, B.S.M.V istisnası uygulanması gereken işlemler aşağıda
yer almaktadır.
- Konut edinmeleri amacıyla tüketicilere kredi
kullandırılması
Konut finansmanı kuruluşları tarafından
tüketicilere, konut edinmeleri amacıyla, konut finansmanı kapsamında
kullandırılan kredilere ilişkin lehe alınan paralar, B.S.M.V’den istisnadır.
Örnek 1
(X) Bankası tarafından konut edinimi amacıyla
bayan (C)’ye 120.000-YTL tutarında 120 ay vadeli ipotekli konut kredisi
kullandırılmıştır. Bu kredinin taksit tutarı 1.500-YTL olarak belirlenmiştir.
(X) Bankasının, taksit dönemlerinde faiz, komisyon ve benzeri adlarla lehe
aldığı paranın 500-YTL olması halinde, bu tutarın tamamı B.S.M.V’den istisna
olacaktır.
Ancak bayan (C) konut finansmanı kapsamında
kullandığı kredi ile sahip olduğu konutu, mesleki ya da ticari bir amaçla
kullanırsa, bu krediye ilişkin (X) bankasının lehe aldığı 500-YTL, B.S.M.V’ye
tabi olacaktır.
- Sahip oldukları konutların teminatı altında
tüketicilere kredi kullandırılması
Konut finansmanı kuruluşları tarafından
tüketicilere, sahip oldukları konutların teminatı altında kullandırılan krediler
dolayısıyla lehe alınan paralar, B.S.M.V’den istisnadır. Ancak, tüketicinin
kendisinin sahip olmadığı konutların teminatı altında kullandırılan krediler
dolayısıyla lehe alınan paralara B.S.M.V istisnası uygulanması mümkün değildir.
Öte yandan, tüketicilerin ortak mülkiyet şeklinde
sahip olduğu bir konuttaki hissesinin konut finansmanı kapsamında, ilgili
yasal düzenlemeler çerçevesinde “konut olarak” teminat gösterilebilmesinin
mümkün olması halinde, B.S.M.V istisnası uygulanacaktır.
2499 sayılı Kanunun 38/A maddesinde belirtilen
“sahip oldukları konutların teminatı altında tüketicilere kredi kullandırılması”
işleminde; 6802 sayılı Kanunun 29 uncu maddesinin (y) bendi kapsamında
uygulanacak istisnaya ilişkin tutarın (krediyi kullanandan alınan erken ödeme,
istihbarat, ekspertiz ücretleri vb. dahil) hesaplanmasında, kullandırılan toplam
kredinin, teminat olarak gösterilen konut değerine isabet eden kısmının dikkate
alınması gerekmektedir. Konut değerinin hesaplamaya dahil edilecek tutarında,
kredi kullandırılan tüketicinin konuttaki hisse payı dikkate alınır. Söz konusu
istisna tutarının hesaplanmasına ilişkin örnek aşağıda yer almaktadır.
Örnek 2
5582 sayılı Kanunun yürürlüğe girmesinden sonra
(Y) Bankası tarafından tüketici bay (X)’e, tamamına sahip olduğu konutun
teminatı altında konut edinme amacı dışında kredi kullandırılmıştır. Bay (X)’in
sahip olduğu ve teminat olarak gösterdiği konutun değeri 100.000-YTL, toplam
kredi tutarı 150.000-YTL, kredinin vadesi 240 ay ve taksit tutarı 1.250-YTL
olarak belirlenmiştir. (Y) Bankasının, taksit dönemlerinde faiz, komisyon ve
benzeri adlarla lehe aldığı paranın 600-YTL olması halinde, bu tutarın aşağıda
belirtilen şekilde tespit edilen 2/3 oranındaki kısmına B.S.M.V istisnası
uygulanacaktır.
Konutun Değeri / Toplam Kredi = 100.000/150.000 =
2/3
Bu durumda, (Y) Bankasının taksit dönemlerinde
lehe alacağı 600-YTL’nin (600x2/3=) 400-YTL’lik kısmı, 6802 sayılı Kanunun 29
uncu maddesinin (y) bendi hükmü uyarınca B.S.M.V’den istisna olacak, kalan
(600-400=) 200-YTL’lik kısmı ise B.S.M.V’ye tabi olacaktır.
Öte yandan bay (X)’in teminat olarak gösterdiği
konutun % 50 oranında hissesine sahip olması halinde, istisnaya tabi
olacak/olmayacak lehe alınan paralar aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır.
Konutun Değeri / Toplam Kredi = (100.000x0,50=)
50.000/150.000 = 1/3
B.S.M.V’den İstisna Olacak Lehe Alınan Para Tutarı
= 600 x 1/3 = 200-YTL
B.S.M.V’ye Tabi Olacak Lehe Alınan Para Tutarı =
600-200 = 400-YTL
Bay (X)’in, (Y) Bankasından aldığı 150.000-YTL’lik
kredinin tamamını veya bir kısmını mesleki ya da ticari amaçla kullanması
halinde, bu kredi ile ilgili olarak lehe kalan paralara 6802 sayılı Kanunun 29/y
maddesinde yer alan istisnanın uygulanması mümkün değildir.
Örnek 3
(K) Limited ?irketi sahip olduğu bir konutu
teminat göstermek suretiyle (T) Bankasından 100.000-YTL kredi kullanmıştır. Söz
konusu kredi kullanımı nedeniyle (T) Bankası lehine kalan paralara 6802 sayılı
Kanunun 29/y maddesinde yer alan istisna uygulanmayacaktır.
2. 2499 sayılı Kanunun Geçici 11 inci Maddesi
Kapsamında B.S.M.V İstisnası Uygulaması
5582 sayılı Kanunun 20 nci maddesi ile 2499 sayılı
Kanuna eklenen ve 6/3/2007 tarihinde yürürlüğe giren
geçici 11 inci maddede; “Bu maddenin yürürlüğe girmesinden önce düzenlenmiş
bulunan ve bu Kanunun 38/A maddesinin birinci fıkrasında yer alan konut
finansmanı tanımına uyan kredi ve finansal kiralama sözleşmelerinin tarafı olan
tüketiciler, bu maddenin yürürlüğe girmesini takiben üç ay içerisinde,
sözleşmenin yapılmış bulunduğu konut finansmanı kuruluşuna başvuruda bulunarak,
sözleşme konusu işlemin, bu Kanunun 38/A maddesinde yer alan konut finansmanı
tanımı kapsamı dışında değerlendirilmesi talebinde bulunabilirler. Süresi içinde
talepte bulunmayan tüketicilerin, bu maddenin yürürlüğe girmesinden önce
düzenlenmiş bulunan sözleşmeleri, bu Kanunun 38/A maddesinin birinci fıkrası
kapsamında kabul edilir…” hükümleri yer almaktadır.
2499 sayılı Kanunun geçici 11 inci maddesinin
yürürlüğe girdiği tarihten önce düzenlenen ve konut finansmanı tanımına uyan
kredi sözleşmeleri, 5582 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren
konut finansmanı kapsamında kabul edilmektedir. Bu nedenle, konut finansmanı
kapsamında kabul edilen kredi sözleşmeleri dolayısıyla 5582 sayılı Kanunun
yürürlüğe girdiği tarihten itibaren tahakkuk ettirilen faiz ve benzeri lehe
alınan paraların tamamına, 6802 sayılı Kanunun 29 uncu maddesinin (y) bendi
hükmü uyarınca B.S.M.V istisnası uygulanması gerekmektedir.
Buna göre; 6/3/2007 tarihinden önce düzenlenen ve
konut finansmanı tanımına uyan kredi sözleşmeleri dolayısıyla bu tarihten
itibaren lehe alınan paralar, B.S.M.V’den istisnadır. Ancak, tüketicilerin
6/3/2007 tarihini takip eden üç aylık sürenin sonu itibariyle, söz konusu kredi
sözleşmelerinin konut finansmanı tanımı kapsamı dışında değerlendirilmesi
talebinde bulunmuş olmaları halinde, bu sözleşmeler dolayısıyla lehe alınan
paralara, B.S.M.V istisnası uygulanması mümkün bulunmamaktadır. Bu nedenle, bu
şekilde başvuruda bulunan tüketicilerin kredi sözleşmeleri dolayısıyla bankalar
tarafından lehe alınan paralara uygulanan istisnalar nedeniyle beyan olunmayan
B.S.M.V tutarları, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu hükümleri çerçevesinde
hesaplanacak ceza ve gecikme faizi ile birlikte krediyi veren mükelleflerden
aranacaktır.
Tebliğ olunur.