Büro tescil belgesi ile sicil durum belgesi bulunan proje müelliflerince hazırlanarak imzalanan projelerin plan ve mevzuat hükümlerine göre incelenerek onaylanması ve dolayısıyla en son aşamada yapı ruhsatı hususunda görevli ve yetkili idarenin 3194 sayılı İmar Kanunu uyarınca belediyeler ile valilikler olduğu, Yasa ile belirlenmiş bir yetkilendirme olmadan belediyelerin mimari projelerde meslek odasından ayrıca "proje onay belgesi" isteme yükümlülüğünün bulunmadığı hakkında.

T.C.

D A N I Ş T A Y

Altıncı Daire

Esas No : 2009/12899

Karar No : 2010/3038

Özeti : Büro tescil belgesi ile sicil durum belgesi bulunan proje müelliflerince hazırlanarak imzalanan projelerin plan ve mevzuat hükümlerine göre incelenerek onaylanması ve dolayısıyla en son aşamada yapı ruhsatı hususunda görevli ve yetkili idarenin 3194 sayılı İmar Kanunu uyarınca belediyeler ile valilikler olduğu, Yasa ile belirlenmiş bir yetkilendirme olmadan belediyelerin mimari projelerde meslek odasından ayrıca "proje onay belgesi" isteme yükümlülüğünün bulunmadığı hakkında.

Temyiz İsteminde Bulunan : ... Belediye Başkanlığı

Vekili                      : Av. ...

Karşı Taraf : TMMOB Mimarlar Odası Kayseri Şubesi

Vekili                      : Av. ...

İstemin Özeti : Kayseri 2. İdare Mahkemesinin 23.7.2009 günlü, E:2008/914 , K:2009/501 sayılı kararının usul ve yasaya aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir.

Savunmanın Özeti: Temyiz edilen kararda bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından, usul ve kanuna uygun olan kararın onanması gerektiği savunulmaktadır.

Danıştay Tetkik Hakimi ... 'in Düşüncesi : Temyiz isteminin kabulü ile mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

Danıştay Savcısı ... 'nun Düşüncesi : Kayseri Melikgazi İlçesi, Hisarcık İbrahim Tennuri Mahallesi ... pafta ... ada, ... sayılı parsele verilen 13.12.2007 günlü 18 sayılı yapı ruhsatının iptali yolunda verilen idare mahkemesi kararının bozulması davalı idare tarafından istenilmektedir.

3194 sayılı Yasanın 22. maddesinde Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliğinin 57. maddesinde, 2.6.2005 günlü 25833 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Türk Mühendis ve Mimar Odaları, Birliği Mimarlar Odası Serbest Meslek Mimarlık Hizmetlerini Uygulama, Tescil ve Mesleki Denetim Yönetmeliğinin 4. maddesinde yer alan kurallardaki amaç mimarlar odasına kayıtlı olmayan ve büro tescil belgesi almayan mimar ve mühendislerin yani kanunlarda ve bunların uygulanmasına yönelik olarak çıkarılan yönetmelikler de belirtilen şartları taşımayan mimar ve mühendislerin, 3194 sayılı Yasa kapsamında mesleklerini serbest olarak icra edebilmelerini engellemek olduğundan, mimar ve mühendislerin mesleklerini serbest olarak icra edebilmeleri için kayıtlı olduğu odasından büro tescil belgesini alması ve her yıl yenilemesi ve ilgili idareye yapı ruhsatı eki olarak iletmesi gerekmektedir.

Bununla birlikte büro tescil belgesi ile sicil durum belgesi yanında her proje için ayrıca meslek odasından proje onayı alınacağı yolunda yasal bir düzenleme bulunmamaktadır

Büro tescil belgesi ile sicil durum belgesi bulunan proje müelleflerince hazırlanarak imzalanan projelerin, plan ve mevzuat hükümlerine göre incelenerek onaylanması dolayısıyla son aşamada yapı ruhsatı hususunda görevli ve yetkili idarenin 3194 sayılı Yasa uyarınca belediyeler ve valilikler olduğu kuşkusuzdur.

Bu durumda yasa ile belirlenmiş bir yetkilendirme olmadan belediyenin mimari projelerde meslek odasından proje onay belgesinin alınması yükümlülüğünü getiren Kayseri Büyükşehir Belediyesi İmar Yönetmeliği esas alınmak suretiyle verilen kararda isabet bulunmadığından dava dilekçesinde yer alan iddialarda göz önüne alınarak proje müellifinin sicil durumu belgesi bulunup bulunmadığı araştırılarak sonucuna göre karar verilmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenle temyiz konusu İdare Mahkemesi kararının bozulmasının uygun olacağı düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:

Dava Kayseri İli, Melikgazi İlçesi, Hisarcık İbrahim Tennuri Mahallesi, ... pafta, ... ada, ... sayılı parsele verilen 13.12.2007 günlü, 18 sayılı inşaat ruhsatının iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesince, davalı idare tarafından 13.12.2007 günlü, 18 sayılı yapı ruhsatı için proje müellifinden büro tescil belgesinin istendiği, ancak her proje için Kayseri Büyükşehir Belediyesi imar yönetmeliğinin 5715. maddesi uyarınca ayrı ayrı aranması gereken proje onay belgesinin istenmediği, bu durumda, yapı ruhsatı verilebilmesi için proje müellifinin büro tescil kaydının bulunması yanında ayrıca her proje için onay belgesi aranması gerektiğinden, proje onay belgesi bulunmayan projeye dayalı olarak verilen davaya konu yapı ruhsatının hukuka aykırı olduğu gerekçesiyle iptaline karar verilmiş, bu karar davalı idarece temyiz edilmiştir.

3194 sayılı İmar Kanunu'nun 22. maddesinin 1.fıkrasında; "Yapı ruhsatiyesi almak için belediyeye, valiliklere yapı sahipleri veya kanuni vekillerince dilekçe ile müracaat edilir. Dilekçeye sadece; tapu (istisnai hallerde tapu senedi yerine geçecek belge), mimari proje, statik proje, elektrik ve tesisat projeleri, resim ve hesapları, röperli ve ya yoksa, ebatlı kroki eklenmesi gereklidir..." hükmüne yer verilmiştir.

Diğer taraftan Planlı Alanlar İmar Yönetmeliğinin 57.maddesinde, "... Proje müelliflerince hazırlanarak imzalanan tatbikat projeleri beş takım halinde düzenlenerek, usulüne göre dosyalanıp idarenin ilgili birimlerine teslim edilir. İdarece, ruhsata esas belgeler, plan ve mevzuat hükümlerine göre incelenir. Herhangi bir eksiklik veya yanlışlık bulunmuyor ise, başvuru tarihinden itibaren 30 gün içinde ruhsat verilir. Herhangi bir eksikliğin veya yanlışlığın bulunması halinde, müracaat tarihinden itibaren 15 gün içinde eksiklik veya yanlışlığı bildiren bir yazı ekinde tatbikat projeleri iade edilir. Eksiklik ve yanlışlıklar giderildikten sonra yapılacak müracaat üzerine 15 gün içinde yapı ruhsatı verilir. Yapı ruhsatı verilmeden önce yapının denetimine ilişkin bütün fenni mesuliyetler kamu adına üstlenilir.

Proje müellifliği ve yapım işlerinin denetimine dair fenni mesuliyet üstlenen mimarların ve mühendislerin, 27.1.1954 günlü, 6235 sayılı Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Kanunu uyarınca ilgili meslek odasına kayıtlı olmaları, büro tescillerini yaptırıp her yıl için yenilemeleri gerekir. İdare her proje için, proje müelliflerinin, fenni mesullerin, şantiye şeflerinin mevzuata aykırı uygulama sebebiyle süreli veya süresiz olarak mesleki faaliyet haklarının kısıtlanıp kısıtlanmadığını belirlemek üzere, ilgili meslek odasınca elektronik ortamda ve maktu bir bedel karşılğında düzenlenen, işin adının da yazılı olduğu sicil durum

belgesini ister. Haklarında kısıtlama bulunan meslek adamlarına ait projeler onaylanmaz, fenni mesuliyet ustlenilmesine izin verilemez, yapı ruhsatı düzenlenemez. Yapım işlerinde yapı müteahhidi, taşeron ve şantiye şefi olarak görev alanlar aynı zamanda fenni mesul olarak görev üstlenemezler. İdare projeleri incelerken 5.12.1951 tarihli ve 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu'na uygunluğu da gözetir." hükmüne yer verilmiştir.

Ayrıca, 2.6.2005 günlü, 25833 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Mimarlar Odası Serbest Mimarlık Hizmetlerini Uygulama, Tescil ve Mesleki Denetim Yönetmeliği'nin 4. maddesinde; Serbest mimarlık hizmetleri büro tescil belgesi: Mimarlar Odası tarafından verilen ve her yıl yenilenen serbest mimarın serbest mimarlık hizmetli yapılmaya yetkili olduğunu belirleyen belge, Mimari proje müellifi sicil durum belgesi: Mimarın ürettiği projeleri kurum ve kuruluşlara vermeden önce ilgili mimarlar odası birimden aldığı belge olarak tanımlanmış bulunmaktadır.

Yukarıda yer alan düzenlemelerdeki amaç; mimarlar odasına kayıtlı olmayan, büro tescil belgesi almayan mimar ve mühendislerin yani kanunlarda ve bunların uygulanmasına yönelik olarak çıkarılan yönetmeliklerde belirtilen şartları taşımayan mimar ve mühendislerin 3194 sayılı İmar Kanunu kapsamında mesleklerini serbest olarak icra edebilmelerini engellemek olduğundan, mimar ve mühendislerin mesleklerini serbest olarak icra edebilmeleri için büro tescil belgelerinin bulunması ve kısıtlı olup olmadıklarını belirlemek üzere sicil durumu belgesinin düzenlenmesi aranılmaktadır.

Ancak, büro tescil belgesi ile sicil durum belgesi yanında her proje için ayrıca meslek odasıdan proje onayı alınacağına ilişkin herhangi bir yasal düzenleme bulunmamaktadır.

Ayrıca, büro tescil belgesi ile sicil durum belgesi bulunan proje müelliflerince hazırlanarak imzalanan projelerinin plan ve mevzuat hükümlerine göre incelenerek onaylanması ve dolayısıyla en son aşamada yapı ruhsatı hususunda görevli ve yetkili idarenin 3194 sayılı İmar Kanunu uyarınca belediyeler ile valiliklerin olduğu açıktır.

Bu noktadan hareketle, Yasa ile belirlenmiş bir yetkilendirme olmadan belediyelerin mimari projelerde meslek odasından ayrıca "proje onay belgesinin" alınması yükümlülüğünü getiren Kayseri Büyükşehir Belediyesi İmar Yönetmeliğinin esas alınması suretiyle dava konusu inşaat ruhsatının iptali yolundaki İdare Mahkemesi kararında yasal isabet görülmemiştir.

Diğer taraftan, dava dilekçesinde davalı idareye sunulan mimari projenin proje müellifinin anılan proje için sicil durum belgesinin olmamasına karşın; mimari projenin kabul etmesi suretiyle 13.12.2007 günlü, 18 sayılı inşaat ruhsatının düzenlenmesinde hukuka uyarlık bulunmadığı iddiasına dayanılmak suretiyle söz konusu inşaat ruhsatının iptalinin istenildiği anlaşılmaktadır.

Bu itibarla, büro tescil belgesi, sicil durum belgesi ve proje onayı kavramları farklı hususları düzenlendiğinden dava dilekçesindeki iddialar çerçevesinde proje müellifinin sicil durum belgesi bulunup bulunmadığı hususunun araştırılmasından sonra ulaşılacak sonuca göre İdare Mahkemesince uyuşmazlık hakkında yeniden bir karar verilmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Kayseri 2. İdare Mahkemesinin 23.7.2009 günlü, E:2008/914 , K:2009/501 sayılı kararının bozulmasina, dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 23.03.2010 gününde oybirliğiyle karar verildi.