Imar Hukukcusu - Kurs ve yurtlara yardım yapma konusunda büyükşehir belediyelerinin yetki ve göre

T.C. D A N I ? T A Y SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2008/7089 Karar No : 2008/7331

Büyükşehir belediyelerinin kuruluşu, yönetilmesi ve denetlenmesi ayrı bir yönetmelikle düzenlenmiş bulunan kurs ve yurtlara yardım yapma konusunda kendisine yasal olarak verilmiş bir yetki ve görevi olmadığı hakkında.

T.C.

D A N I ? T A Y

SEKİZİNCİ DAİRE

Esas No : 2008/7089

Karar No : 2008/7331

Temyiz İsteminde Bulunan :

Vekili :

Karşı Taraf ( Davalı) : Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı

Vekili :

İstemin Özeti : Ankara Büyükşehir Belediye sınırları içerisinde bulunan ve milli eğitime destek amacıyla gönüllü kuruluşlarca açılmış kar amacı gütmeyen öğrenci yurtlarına ve Diyanet İşleri Başkanlığına bağlı Kuran kurslarına öğrenci sayısına ve ihtiyacına göre Büyükşehir Belediyesi Sosyal Hizmetler Daire Başkanlığınca belirlenecek miktara göre gıda giyim ve yakacak yardımı yapılmasına karar verilmesine ilişkin Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin 11.10.2006 gün ve 2502 sayılı kararının iptali istemiyle açılan davada; 5216 sayılı Yasanın 24/j bendinden söz edilerek; olayda; Ankara Büyükşehir Belediyesi sınırları içerisinde bulunan ve eğitime destek amacıyla gönüllü kuruluşlarca açılmış kar amacı gütmeyen öğrenci yurtlarına ve Diyanet İşlerine bağlı Kuran Kurslarına öğrenci sayısına ve ihtiyaca göre Büyükşehir Belediyesi Sosyal Hizmetler Daire Başkanlığı'nca belirlenecek miktara göre gıda, giyim ve yakacak yardımı yapılmasına karar verilmesine ilişkin dava konusu işlemde kamu yararı ve hizmet gerekleri ile sosyal devlet ilkesine aykırılık görülmediği gerekçesiyle davayı reddeden Ankara 14. İdare Mahkemesinin 07.03.2008 gün ve E:2007/66, K:2008/380 sayılı kararının; davaya konu işlemin kamu yararı gereği tesis edilmediği, zira yardım edilecek kişilerle ilgili soyut ifadelerin bulunduğu ileri sürülerek, 2577 sayılı Yasanın 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması istemidir.

Savunmanın Özeti : Savunma verilmemiştir.

Tetkik Hakimi … Düşüncesi : Temyiz başvurusu; Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin 11.10.2006 gün 2502 sayılı kararının iptali istemiyle açılan davayı reddeden İdare Mahkemesi kararının bozulması istemine ilişkindir.

5216 sayılı Yasanın 23. maddesinde büyükşehir belediyesinin gelirleri, 24. maddesinde de giderleri sayılmış olup, 03.03.2000 gün ve 23982 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Diyanet İşleri Başkanlığı Kuran Kursları ile öğrenci Yurt ve Pansiyon Yönetmeliğinde anılan kuruluşların mali işlerinin ne şekilde idare edileceği düzenlenmiştir.

Bu itibarla, idareleri ve mali işleri ayrı bir yönetmelikle düzenlenmiş, anılan kuruluşlara kendilerine yasal olarak verilmiş bir yetki ve görev olmaksızın yapılacak yardımı içeren davaya konu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptali gerekirken, davayı reddeden İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

Danıştay Savcısı … Düşüncesi : Ankara Büyükşehir belediyesi sınırları içerisinde bulunan ve milli eğitime destek amacıyla gönüllü kuruluşlarca açılmış kar amacı gütmeyen öğrenci yurtlarına ve Diyanet işlerine bağlı Kuran Kurslarına öğrenci sayısına ve ihtiyaca göre gıda, giyim ve yakacak yardımı yapılmasına karar verilmesine ilişkin Ankara Büyükşehir Belediye Meclis kararının iptali istemiyle açılan davayı reddeden idare mahkemesi kararı temyiz edilmiştir.

İdare mahkemesince, 5216 sayılı Kanunun 24/j maddesinde, dar gelirli, yoksul, muhtaç ve kimsesizlerle özürlülere yapılacak sosyal hizmetler ve yardımların büyükşehir belediyesinin giderleri arasında sayıldığından, dava konusu işlemde kamu yararı ve hizmet gerekleri ile sosyal devlet, ilkelerine aykırılık görülmediği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş isede, dava konusu işlemde öngörüldüğü üzere, kar amacı gütmeyen öğrenci yurtları ile Diyanet İşleri Başkanlığına bağlı Kuran Kurslarının Büyükşehir Belediyesi Kanununun ilgili maddelerinde belirtilen görev ve sorumluluğu arasında sayılan kurum ve kuruluşlardan olmadığı, aynı Kanunun 8. 9., 10. ve 11. maddeleri incelendiğindede, bu hükümlerle de büyükşehir belediyelerine, davaya konu işlemde belirtilen yurt ve kurslara yardım ve destek verilmesine ilişkin herhangi bir görev ve yetki verilmediğinin anlaşıldığı cihetle dava konusu meclis kararında hukuka uyarlık bulunmadığı gibi kararda yazılı gerekçe ile davayı reddeden idare mahkemesi kararında da isabet görülmemiştir.

Açıklanan nedenlerle mahkeme kararının bozulması gerekeceği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Hüküm veren Danıştay Sekizinci Dairesince işin gereği görüşüldü:

Uyuşmazlık, Ankara Büyükşehir Belediyesi sınırları içerisinde bulunan ve milli eğitime destek amacıyla gönüllü kuruluşlarca açılmış, kar amacı gütmeyen öğrenci yurtlarına ve Diyanet İşleri Başkanlığına bağlı Kuran kurslarında öğrenci sayısına ve ihtiyaca göre Büyükşehir Belediyesi Sosyal Hizmetler Daire Başkanlığınca belirlenecek miktara göre gıda giyim ve yakacak yardımı yapılmasına karar verilmesine ilişkin Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin 11.10.2006 gün ve 2502 sayılı kararının iptali isteminden doğmuştur.

İdari işlemlerin iptal sebeplerinden biri, sebep yönünden hukuka aykırılık olup, sebep, idareyi bir işlem yapmaya yönelten etken olarak tanımlanabilir. Sebep, idari işlemin dayanağı olup, sebep olarak gösterilen hukuksal işlemin sakatlığı, esas işlemi de sakatlayacaktır. Yine idari işlemlerin iptal sebeplerinden bir diğeri de, amaç yönünden hukuka aykırılık olup, idari işlemlere yasalarla verilen özel amaç dışında, tüm idari işlemlerin genel amacı, kamu yararıdır. Başka bir anlatımla, bir idari işlemin yapılabilmesi için, kamu yararının gerçekleşmesine elverişli ve yeterli bir nedenin varlığı gereklidir.

Dosyanın incelenmesinden; dava konusu 11.10.2006 gün ve 2502 sayılı Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi kararıyla, Ankara İli sınırları içinde bulunan ve Milli Eğitime destek amacıyla gönüllü kuruluşlarca açılmış, kar amacı gütmeyen öğrenci yurtlarına ve Diyanet İşleri Başkanlığına bağlı kuran kurslarına destek olmak üzere kış mevsiminde yakacak ve giyim yardımı ihtiyacı için, yapılacak yardımın miktarının, öğrenci sayısı ve ihtiyaca göre Belediye Sosyal Hizmetler Daire Başkanlığınca belirlenerek, mahalline teslimine karar verildiği, idare mahkemesince temyize konu kararla, 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunun 24. maddesinin (j) bendinde, dar gelirli, yoksul, muhtaç ve kimsesizler ile özürlülere yapılacak sosyal hizmet ve yardımların büyükşehir belediyesinin giderleri arasında sayıldığı, dava konusu işlemde kamu yararı hizmet gerekleri ile sosyal devlet ilkesine aykırılık görülmediği gerekçesiyle davanın reddedildiği anlaşılmıştır.

23.07.2004 gün ve 25531 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Büyükşehir Belediyesi Kanunu; 1. maddesinde de belirtildiği üzere, Büyükşehir Belediyesi Yönetiminin hukuku statüsünü düzenlemek, hizmetlerin planlı, programlı,etkin, verimli ve uyum içinde yürütülmesini sağlamak amacıyla düzenlenmiş olup, 1. bölümünde "Amaç Kapsam ve Tanımlar", 2. bölümünde "Büyükşehir Belediyesinin Kuruluş ve Sınırları", 3. bölümünde ise "Büyükşehir Belediyesinin Görev Yetki ve Sorumlulukları" hüküm altına alınmış, söz konusu bölüme ait 7. maddenin (n) bendinde, "gerektiğinde sağlık, eğitim, kültür hizmetleri için bina ve tesisler yapmak, kamu kurum ve kuruluşlarına ait bu hizmetlerle ilgili bina ve tesislerin her türlü bakımını, onarımını yapmak ve gerekli malzeme desteğini sağlamak" büyükşehir, ilçe ve ilk kademe belediyelerinin görev yetki ve sorumlulukları arasında sayılmışsa da, dava konusu işlemde öngörüldüğü üzere, kar amacı gütmeyen öğrenci yurtları ile Diyanet İşleri Başkanlığına bağlı kuran kursları, anılan Kanun maddesinde belirtilmiş kurum ve kuruluşlar kapsamında değerlendirilemeyeceği gibi, 8., 9., 10. ve 11. maddeleri incelendiğinde, bu hükümlerle de büyükşehir belediyelerine davaya konu işlemde belirtilen yurt ve kurslara destek olmak üzere yardım yapılmasına ilişkin herhangi bir görev ve yetki verilmediği görülmüştür.

Öte yandan; yukarıda anılan Kanunun 23.maddesinde, büyükşehir belediyesinin gelirleri, 24. maddesinde de giderleri sayılmış olup, (j) bendinde; dar gelirli, yoksul, muhtaç ve kimsesizler ile özürlülere yapılacak sosyal hizmet ve yardımların bu giderler arasında sayılmasına karşın, dava konusu işlemde belirtilen kuran kursları ile kar amacı gütmeyen öğrenci yurtlarının bu maddede öngörülen "yoksul, muhtaç, kimsesiz, ya da öksüz" kategorisinde değerlendirilemeyeceği de kuşkusuzdur. Nitekim, anılan kursların kuruluşu, yönetilmesi, denetlenmesi konuları, 3.3.2000 gün ve 23982 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Diyanet İşleri Başkanlığı Kuran Kursları ile Öğrenci Yurt ve Pansiyonları Yönetmeliğinde düzenlenmiş olup, Yönetmeliğin "Mali İşler" başlıklı 43.maddesinde, yurt ve pansiyonlarda yürütülen hizmetlerin devamı ve iyileştirilmesini sağlamak için hayırseverlerden ve mecburi olmaksızın maddi durumu elverişli olan öğrenci velilerinden makbuz mukabili bağış alınabileceği belirtilmiştir.

Yukarıda yapılan tüm bu açıklamalara göre, olayda, davalı idarenin, kendisine yasal olarak verilmiş yetki ve görevi yokken, kuruluşu, yönetilmesi ve denetlenmesi ayrı bir yönetmelikle düzenlenmiş bulunan, kurs ve yurtlara yapacağı yardım için almış olduğu davaya

konu meclis kararında kamu yararı bulunmadığı gibi, yasal olarak giderleri arasında bulunmayan kuruluşlara yapılacak yardımın " öğrenci sayısına ve ihtiyaca göre" olarak soyut şekilde ifade edilmesi de işlemin sebep yönünden sakatlığı sonucunu doğurmaktadır.

Bu durumda, idarelerin gelirlerini etkin, verimli ve rasyonel kullanmaları zorunluluğu karşısında, yasal olarak kendilerine verilen bir yetki veya görev olmaksızın, üstelik giderleri arasında da sayılmayan kuran kursları ve gönüllü kuruluşlarca açılmış kar amacı gütmeyen öğrenci yurtlarına yapılacak yardıma ilişkin dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmamaktadır.

Açıklanan nedenlerle, Ankara 14. İdare Mahkemesi kararının bozulmasına, dosyanın yeniden bir karar verilmek üzere adı geçen Mahkemeye gönderilmesine 11.11.2008 gününde oybirliği ile karar verildi.