Mücavir Alanların imar yetkisi Belediyelerin Elinden Nasıl alındı.

Mücavir Alanlarda İmar Planı ve İmar Uygulamalarınının İl Genel meclisi ve İl Encümeni Tarafından Yapılması gerekir.

Mücavir alanlarda (Belediye sınırları dışında) imar uygulamaları ?

Mücavir Alanlarda İmar Planı ve İmar Uygulamalarını İl Genel meclisi ve İl Encümeni Tarafından Yapılması gerekir.

3194 sayılı İmar Kanunun’nun 8. maddesinde,

“Plânların hazırlanmasında ve yürürlüğe konulmasında aşağıda belirtilen esaslara uyulur:

a.Bölge plânları; sosyo-ekonomik gelişme eğilimlerini, yerleşmelerin ge­lişme potansiyelini, sektörel hedefleri, faaliyetlerin ve alt yapıların da­ğılımını be­lirlemek üzere hazırlanacak bölge plânlarını, gerekli gördüğü hallerde Devlet Plânlama Teşkilatı yapar veya yaptırır.

b.İmar plânları; Nazım İmar Plânı ve Uygulama İmar Plânından meydana gelir. Mevcut ise bölge plânı ve çevre düzeni plân kararlarına uygun­luğu sağlana­rak, belediye sınırları içinde kalan yerlerin nazım ve uygu­lama imar plânları ilgili belediyelerce yapılır veya yaptırılır. Belediye meclisince onaylanarak yürürlüğe girer. Bu plânlar onay tarihinden iti­baren belediye başkanlığınca tespit edilen ilan yerlerinde bir ay süre ile ilan edilir. Bir aylık ilan süresi içinde plânlara itiraz edile­bilir. Belediye başkanlığınca belediye meclisine gönderilen itirazlar ve plânları bele­diye meclisi onbeş gün içinde inceleyerek kesin karara bağlar.

Belediye ve mücavir alan dışında kalan yerlerde yapılacak plânlar valilik veya ilgilisince yapılır veya yaptırılır. Valilikçe uygun görüldüğü takdirde onayla­narak yürürlüğe girer. Onay tarihinden itibaren valilikçe tespit edilen ilan yerinde bir ay süre ile ilan edilir. Bir aylık ilan süresi içinde plânlara itiraz edilebilir. İti­razlar valiliğe yapılır, valilik itirazları ve plânları onbeş gün içerisinde inceleyerek kesin karara bağlar.

Onaylanmış plânlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.

Kesinleşen imar plânlarının bir kopyası, Bakanlığa gönderilir.

İmar plânları alenidir. Bu aleniyeti sağlamak ilgili idarelerin görevidir.

Belediye başkanlığı ve mülki amirlikler imar plânının tamamını veya bir kısmını kopyalar veya kitapçıklar haline getirip çoğaltarak tespit edilecek ücret karşılığında isteyenlere verir.”

Hükmü yer almaktadır.

Aynı Kanunun 16 ncı maddesinin 1 inci fıkrasında,

“Belediye ve mücavir alan hudutları içindeki gayrimenkullerin re’sen veya müracaat üzerine tevhid ve ifrazı, bunlar üzerinde irtifak hakkı tesisi veya bu hakların terkini, bu Kanun ve Yönetmelik hükümlerine uygunluğu bele­diye encümenleri veya il idare kurullarınca onaylanır.” Hükmüne yer verilmiştir.

3194 sayılı İmar Kanunu’nun Tanımlar başlıklı 5 inci maddesinde, “İlgili İdare; belediye ve mücavir alan sınırları içinde belediye, dışında vali­liktir.”, “Mücavir Alan; imar mevzuatı bakımından belediyelerin kontrol ve mesuli­yeti altına verilmiş olan alanlardır.” tanımlarına yer verilmiştir.

3194 sayılı İmar Kanunu’nun 45 inci maddesinde mücavir alan “Mücavir alan sınırları belediye meclisi ve il idare kurulu kara­rına dayanarak vilayetlerce Bakanlığa gönderilir. Bakanlık bunları inceleyerek aynen veya değiştirerek tasdik etmeye veya değiştirilmek üzere iadeye yetkilidir. Mücavir alanın ilgili belediye sınırına bitişik olması gerekmez. Ayrıca, bu alanlar köyleri de ihtiva edebilir. Mücavir alandan çıkarılma da aynı usule tabidir. Bakan­lık gerekli gördüğü hallerde mücavir alana alma ve çıkarma hususunda re’sen karar verebilir.” Hükmüne yer verilmiştir..

Öte yandan, 5302 sayılı İl Özel İdaresi Kanunu’nun 6 ncı maddesinin (b) bendinde, il özel idaresinin “İmar, yol, su, kanalizasyon, katı atık, çevre, acil yardım ve kurtarma (...)[1]; orman köylerinin desteklenmesi, ağaçlandırma, park ve bahçe tesisine ilişkin hizmetleri BELEDİYE SINIRLARI DI?INDA”, yapmakla görevli ve yetkili olduğu kurala bağlanmıştır. Aynı Kanunun 10 uncu maddesinin C bendinde ise “Belediye sınırları il sınırı olan Büyükşehir Belediyeleri hariç İl çevre düzeni plânı ile belediye sınırları dışındaki alanların imar plânlarını görüşmek ve karara bağlamak” il genel meclisinin görev ve yetkileri arasında sayılmıştır.

26 ncı maddesinin j bendinde “Kanunlarla verilen diğer görevleri yapmak.” İl encümeninin görevleri arasında sayılmıştır.

70 inci maddesinde de, “Bu Kanunla, il özel idaresinin sorumlu ve yetkili kılındığı görev ve hizmetlerle ilgili olarak, 24.4.1930 tarihli ve 1593 sayılı Umumî Hıfzıssıhha Kanunu, 4.7.1934 tarihli ve 2559 sayılı Polis Vazife ve Selâhiyet Kanunu, 10.6.1949 tarihli ve 5442 sayılı İl İdaresi Kanunu, 2.7.1964 tarihli ve 492 sayılı Harçlar Kanunu, 14.7.1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu, 3.5.1985 tarihli ve 3194 sayılı İmar Kanunu, 14.6.1989 tarihli ve 3572 sayılı İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulüne Dair Kanun, 27.5.2004 tarihli ve 5179 sayılı Gıdaların Üretimi, Tüketimi ve Denetlenmesine Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanun ile 10.7.2003 tarihli ve 4925 sayılı Karayolu Taşıma Kanununda bu Kanun hükümlerine aykırılık bulunması durumunda bu Kanun hükümleri uygulanır.” Hükmü getirilmiştir.

Diğer yandan 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 5, 6 ve 7 nci maddelerinde aşağıdaki hükümlere yer verilmiştir.

“Sınırların tespiti

  Madde 5- Yeni kurulan bir belediyenin sınırları, kuruluşu izleyen altı ay içinde aşağıdaki şekilde tespit edilir:

 a) Eskiden beri o yerleşim yerine ait sayılan tarla, bağ, bahçe, çayır, mera, otlak, yaylak, zeytinlik, palamutluk, fundalık gibi yerler ile kumsal ve plajlar belediye sınırı içine alınır.

b) Belediye sınırlarını dere, tepe, yol gibi belirli ve sabit noktalardan geçirmek esastır. Bunun mümkün olmaması durumunda, sınır düz olarak çizilir ve işaretlerle belirtilir.

 c) Belediyenin sınırları içinde kalan ve eskiden beri komşu belde veya köy halkı tarafından yararlanılan yayla, çayır, mera, koru, kaynak ve mesirelik gibi yerlerden geleneksel yararlanma hakları devam eder. Bu haklar için sınır kâğıdına şerh konulur.

d) Çizilen sınırların geçtiği yerlerin bilinen adları sınır kâğıdına yazılır. Ayrıca yetkili fen elemanı tarafından düzenlenen kroki sınır tespit tutanağına eklenir.

Sınırların kesinleşmesi

Madde 6- Belediye sınırları, belediye meclisinin kararı ve kaymakamın görüşü üzerine valinin onayı ile kesinleşir.

Kesinleşen sınırlar, valilikçe yerinde uygulanmak suretiyle taraflara gösterilir ve durum bir tutanakla belirlenir. Kesinleşen sınır kararları ile dayanağı olan belgelerin birer örneği; belediyesine, mahallî tapu dairesine, il özel idaresine ve o yerin mülkî idare amirine gönderilir.

Kesinleşen sınırlar zorunlu nedenler olmadıkça beş yıl süre ile değiştirilemez.

Sınır uyuşmazlıklarının çözümü

Madde 7- Bir il dâhilindeki beldeler veya köyler arasında sınır uyuşmazlığı çıkması hâlinde ilgili belediye meclisi ve köy ihtiyar meclisi ile kaymakamın görüşleri otuz gün süre verilerek istenir. Vali, bu görüşleri değerlendirerek sınır uyuşmazlığını karara bağlar. Büyükşehir belediyesi sınırları içinde kalan ilçe ve ilk kademe belediyelerinin sınır değişikliklerinde büyükşehir belediye meclisinin de görüşü alınır.

 İl ve ilçe sınırlarının değiştirilmesini gerektirecek sınır uyuşmazlıklarında 5442 sayılı İl İdaresi Kanunu hükümleri uygulanır.”

Bütün bu hükümlerin birlikte değerlendirmesinden, mevcut hale göre belediye sınırları dışında kalan yerlerin imar planlarını yapmanın İl Genel Meclisinin görev ev yetkileri arasında sayıldığı, imar planlarına uygun olarak parselasyon, re’sen veya müracaat üzerine tevhid, ifraz ve irtifak hak tesisi ile bu hakların terkinine yetkili olan organ il özel idaresinin yürütme organı olan İl encümenidir.