Yeni Sayfa 6
İSKÂN KANUNU UYGULAMA YÖNETMELİ?İ
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç ve kapsam
MADDE 1 – -(1) Bu Yönetmelik;
19/9/2006 tarihli ve 5543 sayılı İskân Kanununda
öngörülen geçici iskân yardımları, kesin iskân yardımları, yerlerin terki
bakımından zorunlu hâller, iskân hizmetleri için faaliyet gösterecek olan
komisyonlar, iskân duyurusu ve ilgililerin iskân için müracaatları, konut,
işletme binası, arsa, arazi ve proje kredisi verilmesi, hak sahiplerinin
borçlanmaları, kredi borçlanmaları, bu kredilere uygulanacak faizler ve diğer
hususlar ve erteleme sebepleri ile ilgili hususları ve bu hususlara ve Kanunun
uygulanmasına dair usûl ve esasları düzenlemektedir.
Yeni Sayfa 4
Bayındırlık
ve İskân Bakanlığından:
İSKÂN KANUNU UYGULAMA YÖNETMELİ?İ
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç ve
kapsam
MADDE 1 – -(1) Bu Yönetmelik; 19/9/2006
tarihli ve 5543 sayılı İskân Kanununda öngörülen geçici iskân yardımları, kesin
iskân yardımları, yerlerin terki bakımından zorunlu hâller, iskân hizmetleri
için faaliyet gösterecek olan komisyonlar, iskân duyurusu ve ilgililerin iskân
için müracaatları, konut, işletme binası, arsa, arazi ve proje kredisi
verilmesi, hak sahiplerinin borçlanmaları, kredi borçlanmaları, bu kredilere
uygulanacak faizler ve diğer hususlar ve erteleme sebepleri ile ilgili hususları
ve bu hususlara ve Kanunun uygulanmasına dair usûl ve esasları düzenlemektedir.
Dayanak
MADDE 2 –
(1) Bu Yönetmelik, 5543 sayılı İskân Kanunu’nun 47
nci maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 3 –
(1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) Aile: 5543 sayılı Kanunun 17 nci
maddesinde belirtilen iskânda aile kabul edilecekleri,
b) Bakan: Bayındırlık ve İskân Bakanını,
c) Bakanlık: Bayındırlık ve İskân Bakanlığı’nı,
ç) Banka: Bakanlık’ça bu Yönetmelik
uyarınca yapılacak işlemler için malî hususlarda protokol yapılan bankayı,
d) Genel Müdürlük: Afet İşleri Genel Müdürlüğü’nü,
e) Kanun: 19/9/2006 tarihli ve 5543
sayılı İskân Kanununu,
f) Mahallî şube: Bakanlıkça protokol yapılan bankanın mahallî
şubesini,
g) Müdürlük: İlgili Bayındırlık ve İskân İl Müdürlüğünü
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
İskân Edilenlere İlişkin Hükümler
Devletçe iskân esasları ve işlemleri
MADDE 4 –
(1) Kanun kapsamındaki iş ve işlemlerin
yürütülmesinde aşağıdaki esaslar uygulanır:
a) Kanun ve diğer ilgili mevzuat ile bu Yönetmelik hükümlerine göre
hak sahibi olacak aileler, tarımsal veya tarım dışı amaçlarla iskân
edilebilirler.
b) Eski yerleşim yerlerinde geçim imkânlarını kaybedenlerin veya
tarımsal ve tarım dışı amaçlarla iskân edileceklerin hayat seviyesinin
tespitinde, tespit tarihinde onaltı yaşından büyük
işçiler için yürürlükte olan asgari ücretin otuz günlük brüt tutarının
onsekiz katı esas alınır.
c) İlgililerin taşınmazlarının kamulaştırılması üzerine yerlerini
terk etmek zorunda kaldıklarının kabulü için, yerleşim biriminin tamamen
kamulaştırılmış olması veya yerleşim birimi kısmen kamulaştırılan yerlerde,
ailenin konutunun kamulaştırılacak olması şarttır. Ancak, taşınmazları kısmen
kamulaştırılanlar ile taşınmazı olmayanların hayat seviyeleri ve yerleşim
biriminin genel durumu ve kamulaştırılmayan arazilerin durumu dikkate alınmak
sûretiyle konu ile ilgili ziraat mühendisi ve ihtiyaca göre harita
mühendisi,inşaat mühendisi, ekonomist gibi meslek
gruplarından olmak üzere en az üç kişiden oluşan teknik heyetçe
durum incelenerek ve ilgililerin geçim
imkânlarını kaybedip kaybetmedikleri oy birliği ile rapora bağlanarak
işlem yapılır.
ç) Taşınmazları kamulaştırılanlardan eski yerleşim yerini boşaltmak
zorunda kalanların barınmalarında, öncelikle göçmen kabul merkezleri veya kamu
kurum, kuruluş ve idarelerine ait binalardan ilgili valilikçe tespit edilecek
olanlar kullanılırlar. Barındırma ihtiyacının böylece karşılanamaması hâlinde,
ailelerin kesin iskânları sağlanıncaya kadar kira giderlerine katkı sağlamak
üzere, onaltı yaşından büyük işçiler için yürürlükte
olan asgarî ücretin otuz günlük brüt tutarının yüzde otuzuna kadar Bakan onayı
ile aile başına belirlenecek miktar üzerinden geçici iskân için karşılıksız kira
yardımı yapılabilir.
d) Dışişleri ve İçişleri Bakanlıklarının incelemeleri sonucunda,
yurda girişleri münferit veya toplu olarak uygun görülen serbest göçmenler ile
iskânlı kabul edilen göçmenlerin işlemleri, Bakanlık ve ilgili valilik gözetimi
altında müdürlükçe yürütülür. Ayrıca, Kanunun 5 inci ve 6
ncı maddeleri uyarınca yurda toplu olarak kabul olunan göçmenlerin bakım,
beslenme ve barınma ihtiyaçlarının karşılanması için Bakanlıkça gerekli
tedbirler alınır. Özel kanunlar uyarınca yurda getirilen ve iskânlı kabul edilen
göçmenlerin iskânları ise, Kanunun ilgili hükümlerine göre yapılır.
e) Kanunun 9 uncu maddesinin üçüncü fıkrasında öngörülen
barındırma, yiyecek, yakacak ve tedavi yardımları; göçmenlerin ülke sınır
kapılarından giriş yaptıkları ve taşınmazları kamulaştırılanların ise geçici
iskâna alındığı tarihten itibaren, Merkezî İskân Komisyonunun koordinasyonu
ile, valiliklerin hazırlayacakları göçmen kabul
merkezlerinde veya kamu kurum, kuruluş ve idarelerine ait bina ve tesislerde
devlet tarafından karşılanır. Bu yardımların kamu
binalarında karşılanamaması hâlinde, göçmenlerin sınırdan giriş tarihi,
taşınmazları kamulaştırılanların geçici iskâna alındığı tarih, millî güvenlik
sebebiyle iskân edilecekler ile göçebelerin yeni iskân alanlarına nakil
tarihleri başlangıç olmak üzere, üretici duruma geçmelerini desteklemek amacıyla
kesin iskân tarihinden oniki ay sonrasına kadar
onaltı yaşından büyük işçiler için yürürlükte olan
asgarî ücretin otuz günlük brüt tutarının yüzde otuzuna kadar Bakan onayı ile
belirlenecek miktar üzerinden ailelere aylık karşılıksız yardım yapılır.
f) İskân edilecek ailelerin eski yerleşim yerlerinden geçici ve
kesin iskân yerlerine kadarki nakil masrafları, hazırlanacak nakil projeleri
çerçevesinde Devlet tarafından karşılanır. Nakil masraflarından ayrıca yiyecek
giderleri için de, kişi başına üçyüz gösterge
rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucu bulunacak tutarda ödemede
bulunulur.
Tebliğ, ilân ve müracaat süresi
MADDE 5 –
(1) Kanun kapsamında iskân edilmenin şekli ve
şartları; tüzel kişiliklere, göçebelerde göçebe grubunu temsile yetkili olan
kişiye valilikçe yazılı olarak bildirilir ve ayrıca, belediye, okul, muhtarlık
gibi görülebilir yerlerde otuz gün süreyle asılarak ilân edilir. İlân metninin
asılı kalması ve indirilmesi, tüzel kişilik temsilcileri veya göçebelerde göçebe
grubu temsilcileri ile valilikçe görevlendirilen personel tarafından birlikte
düzenlenecek tutanak ile belgelendirilir.
(2) İskân talebinde bulunanlar için, ilân süresi içinde veya ilânın
bitiminden en geç doksan gün, göçebeler için ise yüzseksen
gün içinde, aile nüfus kayıt örneği ve Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası ile
birlikte, bağlı oldukları kaymakamlığa veya valiliğe aile temsilcisi veya
eşlerden birisi tarafından dilekçe ile müracaat edilmesi şarttır. Ancak, uzun
süreli tedavi, tutukluluk ve benzeri belgelendirilmiş zorlayıcı sebepler
bulunduğu takdirde, bu süreler zorlayıcı sebeplerin ortadan kalkmasından
itibaren başlar.
Taşınmazları kamulaştırılanların hak sahipliği
MADDE 6 –
(1) Kanunun 12 nci maddesi uyarınca, taşınmazlarının
kısmen veya tamamen kamulaştırılması sonucu yerlerini terk etmek zorunda kalan
aileler ile yapılan iskân plânlama etüdlerinin
başladığı takvim yılı başlangıcından en az üç yıl önce kamulaştırma sahasında
yerleşmiş olup da taşınmazı olmayan aileler hak sahibi yapılırlar.
(2) Ancak;
a) Kanunun 12 nci
maddesinin dördüncü fıkrası uyarınca, Devlet eliyle iskân isteyen aile
fertlerinin, bedel artışları da dâhil olmak üzere aldıkları ve alacakları
kamulaştırma bedellerinin tamamından, iskân duyurusunun yapıldığı yılın ocak
ayında onaltı yaşından büyük işçiler için yürürlükte
olan asgarî ücretin otuz günlük brüt tutarının yüzyirmi
aylık karşılığı olan miktarını, kamulaştırma bedelinin bu miktardan az olması
hâlinde ise tamamını Bakanlık Merkez Muhasebe Birimi Hesabına yatırmayanlar,
ileride alacakları bedelleri yatırmayı veya aktarılmasını taahhüt etmeyenler,
b) Kamulaştırılacak taşınmazı olsa bile, kamulaştırma alanındaki
yerleşim biriminde oturduğu belgelenmeyenler,
c) İskân planlama etütlerinin başlangıcı,
taşınmazların kamulaştırılmasına yönelik kamu yararı karar tarihi veya işin
yapımına yönelik ihale tarihi veya proje ile ilgili varsa Bakanlar Kurulu
Kararından tarihi önce olan esas olup, taşınmazı olmayanlar için bu tarihin
takvim yılı başlangıcından en az üç yıl öncesinden beri kamulaştırma sahasında
ikamete yönelik yerleşik oldukları belgelenmeyenler,
ç) Herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna tâbi olarak
çalışanlardan veya zorunlu olarak bir sosyal güvenlik kuruluşuna tâbi olmayı
gerektiren işlerde çalıştığı halde kaydı yapılmamış olanlardan veya ödemiş
oldukları prim yada kesenekler karşılığında sosyal
güvenlik kurumlarından gelir ya da aylık bağlanmış bulunanlardan; bir yıllık
gelirleri toplamı, tespit tarihinde onaltı yaşından
büyük işçiler için yürürlükte olan asgari ücretin otuz günlük brüt tutarının
onsekiz katından daha fazla olanlar,
d) İskan planlama etütlerinin başladığı
tarihin takvim yılı başlangıcından geriye doğru üç yıl içerisinde,
taşınmazlarını ellerinden çıkaran ve yerine eşdeğerde veya daha fazla değerde
taşınmaz almayan aileler yerlerini terk etmemiş olsalar dahi, aşağıda belirtilen
zorunlu halleri;
1) Bir mirasın mahkeme kararıyla tasfiyesi sonucu taşınmazlarının
elinden çıkmış olmasının ilâm ve tapu kayıtlarıyla,
2) Taşınmazdaki hissesinin geçinmeye veya oturmaya yeterli olmaması
nedeniyle diğer mirasçılara hibe veya satış yoluyla devredilmiş olmasının, tapu
kayıtları veya ihtiyar heyeti ile ilgili Müdürlük görevlileri tarafından
düzenlenecek tutanaklarla,
3) Taşınmazın; kendisinin, eşinin çocuklarının, ana ve babasının
tedavisi amacıyla elinden çıkmış olmasının tedavi görülen sağlık kurumlarından
alınacak belgelerle,
4) Taşınmazın; murisine ait borçtan dolayı, başkasının ziraî,
ticarî, sınaî kredilerine müteselsil kefil olması nedeniyle elinden çıkmış
olmasının ilgili idarelerden alınacak belgelerle,
5) Taşınmazın yangın, sel, yer kayması, deprem gibi afetler
nedeniyle elinden çıkmış olmasının ilgili idareden veya ihtiyar heyetinden
alınacak belgelerle kanıtlanmayanlar hak sahibi olamazlar.
Göçebe gruplarının hak sahipliği
MADDE 7 –
(1) Yerleşik tarımsal faaliyetler dışında kalmış, sabit ve daimi bir konuta
bağlı olmadan geçimlerini göçer hayvancılıkla sağlayan, tabiat ve iklim
şartlarına göre yurt içinde yaylak ve kışlaklar arasında göçen, bu hayat tarzını
kadimden beri sürdüren, aralarında hısımlık ilişkileri bulunan ve hayvancılık
faaliyetlerini bir grup halinde yürüten aileler hak sahibi yapılırlar.
(2) Ancak;
a) Kanunun 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının (ç) bendindeki
tanıma aykırı olanlar,
b) Ataları ve aile ferdleri olarak
kendileri Devlet eliyle herhangi bir usûl ile
yerleştirilmiş olanlar, topraklandırılmış olanlar ile Kanundaki göçebelik
tanımına göre hayvancılık dışında mal varlığına sahip olanlar, aile
ferdleri adına tespit edilecek bu varlıklarının
toplam değeri tespit tarihinde yürürlükte olan aylık asgari ücretin brüt
tutarının onsekiz aylık toplamını geçenler,
c) Çadır ve benzeri ortamlarda yaşantılarını sürdürmeyenler, Kasım,
Aralık, Ocak, ?ubat, Mart ayları dışında kira ile olsa bile herhangi bir konutta
oturanlar veya konut sahibi olanlar,
ç) Devlet memurları, sözleşmeli olarak çalışanlar, kadrolu ve
kadrosuz işçiler, kısa süreli de olsa mevsimlik ücret karşılığında çalışanlar,
Sosyal Güvenlik Kurumuna kayıtlı olanlar veya esnaf, zanaatkâr, tüccar gibi
ticaret ve gelir getirici işler ile uğraşanlar veya hayvancılık dışında herhangi
bir iş ile uğraşanlar hak sahibi olamazlar.
Göçmenlerin hak sahipliği
MADDE 8 –
(1) Türk soyundan ve Türk kültürüne bağlı olup, özel kanunlarla yurt dışından
getirilen iskânlı göçmen aileler hak sahibi yapılırlar.
(2) Ancak;
a) Kanunun 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının (d) ve (f) bentleri
ile 8 inci maddesinin üçüncü ve dördüncü fıkraları uyarınca yapılan işlemler
sonucu iskânlı göçmen olarak kabul edilmeyenler,
b) Kanunun 10 uncu maddesi uyarınca Türkiye’ye geldikleri tarihten
itibaren iki yıl içinde iskân istemeyenler hak sahibi olamazlar.
Millî güvenlik sebebiyle hak sahipliği
MADDE 9 –
(1) Millî güvenlik sebebiyle iskân edilecek yerleşim ünitelerinde yaşayan
aileler, Kanunun 13 üncü maddesi uyarınca alınacak Bakanlar Kurulu kararında
belirtilecek şekil ve şartlar çerçevesinde hak sahibi yapılırlar.
(2) Ancak; Kanunun 13 üncü maddesi uyarınca alınacak Bakanlar
Kurulu kararı tarihi esas alınarak bu tarihten itibaren en az bir yıl öncesinden
beri ikamet maksadıyla yerleşik oldukları belgelenmeyenler ve kararda belirtilen
şekil ve şartlara uymayanlar hak sahibi olamazlar.
Belgelendirme
MADDE 10 –
(1) Ailelerin hak sahibi olmasına ilişkin durumları belgelendirilir. Süresi
içinde müracaat etmeyenler ile hak sahipliğine esas olacak bilgi ve belgeleri
zamanında vermeyenler, iskân haklarını kaybederler.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
İskân Komisyonları, İskân İşlem ve Tedbirleri
Komisyonlar
MADDE 11 –
(1) Bakanlıkça ihtiyaç duyulması hâlinde,
projelerin uygulanmasını, alınacak tedbirlerin belirlenmesini, ilgili kurum ve
kuruluşlar ile koordinasyonu sağlamak üzere; Bakanın veya görevlendireceği
Müsteşar veya Yardımcısının Başkanlığında iskân hizmetlerini
yürüten Genel Müdür, Genel Müdür Yardımcısı ve Daire Başkanı ile İçişleri
Bakanlığı temsilcisi ve iskân hizmetlerinin yürütülmesi ile ilgili kurum
ve kuruluşların temsilcilerinden bir Merkezî İskân Komisyonu teşkil edilir,
Komisyon başkanın uygun göreceği yerde toplanır ve oy çokluğu ile karar alır.
(2) Kanun kapsamındakilerin iskân edilmesi ve köylerde fiziksel
yerleşimin düzenlenmesi işlemlerinde hak sahibi olacakların tespiti maksadıyla,
müdürlüğün teklifi ve valinin onayı ile Kanunun 18 inci maddesinin üçüncü
fıkrasında belirtilen görevlilerin iştiraki ile teşkil edecek Mahallî İskân
Komisyonu, mahallin en büyük mülkî âmirinin veya görevlendireceği kişinin
Başkanlığında uygun yerde toplanır. Etüt, araştırma ve tespit işlemleri ile
ilgili olarak müdürlükçe elde edilen bilgilere ve bağlı oldukları kurum, kuruluş
görev alanları bilgilerine göre, ailelerin hak sahibi olup olmadıklarına veya
hak sahipliğinin iptaline oy birliği ile karar verir.
Arazi, arsa ve konut edindirme, borçlandırma ve mahsup işlemleri
MADDE 12 –
(1) Kanunun 10, 11 ve 12 nci
maddelerine göre iskân edilecek hak sahipleri; verilen taşınmazlar sebebiyle,
kamulaştırılan veya satınalınan taşınmazların
kamulaştırma veya satınalma bedelleri, yapılar için
maliyet bedelleri ve Hazine arazileri için rayiç bedelleri üzerinden
borçlandırılırlar. Ancak, iskân amacıyla kamulaştırılmış,
satınalınmış, inşa edilmiş olup, bir yıl içinde devri yapılmamış veya
herhangi bir sebeple geri alınmış taşınmazlar için, yeni hak sahiplerine veriliş
tarihindeki râyiç bedeller üzerinden borçlandırma
işlemi yapılır. Altyapı tesisleri, sosyal, kültürel, idarî ve ortak kullanıma
mahsus ekonomik tesisler ile benzer maksatlarla kurulan tesislerin, imar
plânlarının ve teknik yardım niteliğindeki tip projelerin bedelleri
borçlandırmaya dâhil edilmez.
(2) İskân edilenlere verilen taşınmazlar sebebiyle tespit edilen
borca, açılan donatım ve işletme kredileri ile faizlerinin eklenmesi
sûretiyle bulunan toplam borç tutarından, iskân
edilen adına Bakanlık Merkez Muhasebe Birimi Hesabına yatırılan ve borçlandırma
tarihine kadarki asgarî ücretteki değişme oranlarına göre Türkiye İstatistik
Kurumuna güncelleştirilmesi yaptırılan kamulaştırma bedelleri mahsup edilir.
Yatırılan kamulaştırma bedeli, toplam borç tutarından fazla ise, fazlası
ilgilisine iade edilir. Belirlenen borç miktarı iskân edilen aile adına
yatırılan kamulaştırma bedellerinden fazla ise, kalan borç tutarı için, bu
Yönetmeliğin ilgili hükümleri dâhilinde borçlandırma işlemi yapılır.
(3) Bu madde hükümlerine göre iskân edilenlere verilen
taşınmazların borçlandırma bedelleri, borçlandırmayı takip eden altmışıncı ayda
ilk taksidi alınmak üzere onbeş
yılda ve onbeş eşit taksitle faizsiz olarak tahsil
olunur.
(4) Kanunun 13 üncü maddesi gereğince, iskân edilecek aile
fertlerinin borçlandırılma işlemleri, zikredilen madde uyarınca alınacak
Bakanlar Kurulu Kararındaki usûl ve esaslara göre
yapılır.
(5) Konut, iş yeri ve tarım arazisinin hak sahiplerince bulunarak,
talep ve teklif edilmesi ve talebin Bakanlıkça uygun görülmesi hâlinde, hak
sahipleri, tespit tarihinde onaltı yaşından büyük
işçiler için yürürlükte olan asgarî ücretin otuz günlük brüt tutarının
yüzyirmi aylık karşılığını geçmemek üzere
satınalınarak veya tahsisen
temin edilerek borçlandırılırlar.
(6) Kanunun 21 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca, iskân
maksadı ile verilen taşınmazların temlik tarihinden itibaren on yıl süre ile
hiçbir suretle satılamayacağı, bağışlanamayacağı, terhin edilemeyeceği, tapu
kütüğüne satış vaadi şerhi konulamayacağı ve
haczolunamayacağı hususlarında taşınmazların tapu kayıtlarına şerh
düşülür.
(7) İskân edilecekler, şahsen veya temsilcisi vasıtası
ile, müdürlükçe yapılan tebligat tarihinden itibaren
altmış gün içerisinde borçlanma sözleşmesini imzalamadığı takdirde, başkaca
hiçbir şart aranmaksızın hak sahipliği iptal edilir. Ancak, tabiî
âfet, uzun süreli tedavi, tutukluluk ve benzeri
belgelendirilmiş zorlayıcı sebeplerin bulunması hâlleri saklı olup, borçlanma
sözleşmesi için öngörülen süre zorlayıcı sebeplerin ortadan kalkmasından
itibaren başlar.
Proje kredileri
MADDE 13 –
(1) Devlet eliyle İskân edilen ailelerin
talep etmeleri hâlinde, aşağıdaki şekil ve şartlarda kredi kullandırılabilir.
(2) Donatım Kredileri;
a) Canlı donatım kredisi: Tarımda iskân edilenlerin geçinebilir
seviyeye ulaşabilmeleri için projesinde öngörülen miktar kadar gelir sağlayıcı
hayvan edinmeleri kredilendirilebilir.
b) Cansız donatım kredisi: İskân edilenlerin geçinebilir seviyeye
ulaşabilmeleri için projesinde öngörülen miktar kadar tarımsal üretime mahsus
yapı ve tesisler ile bağcılık, meyvecilik ve benzeri amaçlar için veya tarım
arazilerini işletmek amaçlı makine, âlet ve ekipman
kredileri aynî veya nakdî olarak peşin veya taksitle verilebilir. Tarımsal
amaçlı makine, âlet ve ekipman için öngörülen
krediler, iskânlı ailelerin kooperatif kurmaları hâlinde kullandırılabilir.
Tarım dışı iskanda ise, ailelerin geçinebilir
seviyeye ulaşabilmeleri için, projesinde öngörülen miktarlar kadar araç ve
gereçlerin bir veya birkaçı aynî veya nakdî olarak peşin veya taksitle
verilebilir.
(c) Canlı ve cansız donatım kredilerinin kullandırılabilmesi için
iskân tarihinden itibaren iki yıl içerisinde müracaat edilmesi şarttır. Bu
kredilerin vadesi en çok altı yıldır. Projenin gereklerine uyulmak şartıyla, ilk
taksit, kredinin açılış tarihini takip eden yirmidördüncü
ayın sonuna kadar faiziyle birlikte ödenmek üzere dört yılda ve dört eşit taksit
ile tahsil olunur. Bu kredinin faizi yıllık yüzde dörttür. Ödemesiz devreye ait
yıllık faizler, yıl sonu itibariyle tahakkuk
ettirilir ve Ocak ayının sonuna kadar tahsil olunur. Ödemesiz devrenin son
yılına ait faiz ise, ilk taksit ile birlikte tahsil olunur.
(ç) Projesine göre açılan kredileri yerinde ve amaca uygun olarak
kullanmayanların, yapılan teknik tavsiyelere uymayanların ve kredinin açılış
tarihinden itibaren altmış gün içinde kullanmayanların kredileri kesilir ve
borçlandırmadan doğan alacaklar, muaccel hâle gelerek bankaca takip ve tahsil
olunur.
(3) Yıllık işletme kredisi: İskân edilenlerin
üretici hâle gelebilmeleri için, tarımsal iskânda arazilerinin tesliminden
itibaren, tarım dışı iskânda, iskân tarihinden itibaren iki yıl içerisinde talep
edilmesi hâlinde, projesinde öngörülen süre, miktar ve şartlarda aynî veya nakdî
olarak ve yıllık borcunu ödemiş olmak şartıyla iki yıl üst üste yıllık işletme
kredisi kullandırılabilir. Bu kredinin vadesi bir yıl olup, üretim
girdilerini karşılamak üzere açılır ve yıllık faizi yüzde dörttür. Projesine
göre açılan işletme kredisini yerinde ve amaca uygun olarak kullanmayanlar ile
yapılan teknik tavsiyelere uymayanların kredileri, faizi ile birlikte bankaca
peşinen tahsil olunur. Bu kişilere bir daha işletme kredisi açılmaz.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Fiziksel Yerleşim Düzenlenmesi
Köylerde fiziksel yerleşimin düzenlenmesi
MADDE 14 –
(1) Köylerde kalkınmanın sağlanması, toplulaşmanın
teşvik edilmesi, uygun yerleşim yerlerine nakli, herhangi bir sebeple
parçalanmış köyleri veya yakın köyleri birleştirmek ve fiziksel yerleşimin
iyileştirilmesi, geliştirilmesi, köy merkezinin bitişiğinde köy gelişme alanı
uygulaması yapılması, plânlı merkezî köy yerleşimlerinin oluşturulması, bölgesel
mimarî yapıların geliştirilmesi ve modern yapılara kavuşturulması amaçları
ile; eski yerleşim yerindeki yapılarını yıkıp
boşaltmayı noter tasdikli belge ile taahhüt edenlerden; muhtarlıkça ikamet
belgesi verilen ve köyün bağlı olduğu Valilik veya Kaymakamlıkça yaptırılacak
incelemeler sonucu ikamet etme amacıyla en az bir yıldan beri kendisi veya aile
fertleri köyde yerleşik olarak yaşayan ve aile olarak kabul edilenlere, plânlı
yeni yerleşim yerinden bedeli karşılığında arsa satışı yapılır.
(2) Satılacak arsalar, anlaşma veya kura ile tespit edilir. Kura
sonrasında, arsalarını karşılıklı olarak değiştirmek isteyenlerin yedi gün
içinde dilekçe ile müracaat etmeleri hâlinde, arsaları değiştirilebilir. Bir
şahsa aynı amaçla birden fazla ve hangi amaçla olursa olsun ikiden fazla arsa
satılamaz. Hak sahiplerine, altmış gün içinde arsa bedelini Bakanlık Merkez
Muhasebe Birimi Hesabına aktarılmak üzere peşin olarak mahallî banka şubesine
yatırmaları veya birinci taksiti peşin olarak yatırmaları ve kalan miktar için,
yıllık yüzde beş faizli olarak iki yılda iki eşit taksitle ödenmek üzere
borçlandırma sözleşmesi senetlerini imzalamaları tebliğ olunur.
(3) Çevre şartları ile sosyal ve ekonomik şartlara uygun, bölgesel
tarihî mimarînin geliştirilmesi, modern yapıların kurulması amacıyla plân ve
projeler geliştirilmesi, imar plânlarının yapılması, yaptırılması, onaylanması,
plân ve projelere uyulmasının temini amacıyla gerekli tedbirler alınır.
(4) Plânlı yerleşim alanından arsa alanlara, konut ve işletme
binası yapımını desteklemek üzere Bakanlıkça belirlenecek miktarda kredi desteği
sağlanabilir.
(5) 15/5/1959 tarihli ve 7269 sayılı
Kanuna göre uygulama gerçekleştirilmiş olan köylerde, eski yerleşim yerinde
kalan aileler köyün idarî sınırları içinde toplulaştırılırlar. Ancak, köyün
idarî sınırları dışında 7269 sayılı Kanuna göre uygulama gerçekleştirilmiş ise,
geriye kalan aileler, köyün tüzel kişiliğinin kaldırılması hâlinde, sınırları
içine alındığı köyün merkezinde veya 7269 sayılı Kanun uyarınca hak sahibi olan
ailelerin yerleştirildiği yeni yerleşim yerinde bu madde hükümlerine göre
birleştirilebilirler.
(6) Merkezî yerleşimi geliştirmek amacıyla nakil, toplulaştırma
veya kanun kapsamında yapılacak köy gelişme alanı uygulamalarında, otuz ve daha
fazla sayıda ailenin kabul ve taahhüt etmeleri şartıyla, konut, tarım işletmesi
binası, diğer bina ve tesisler ile birlikte Devlet eliyle yaptırılarak
borçlandırılabilirler.
(7) Konut ve tarım işletmesi binasının Devlet eliyle yapılmasının
kabul edilmemesi veya otuzdan daha az sayıda ailece kabul edilmesi hâlinde, en
az beş aile olmak şartıyla, konut ve tarım işletmesi binası yapımı için ayrı
ayrı olmak üzere, Bakan onayı ile belirlenecek
miktarda kredi açılabilir.
(8) İnşaat seviyesine göre kullandırılacak kredi dilimleri,
Bakanlığın talimatı ile belirlenir.
(9) Konut, tarım işletmesi bina ve tesisleri kredisi, konut
büyüklüğü yüz yirmi metrekareyi geçmemek ve aynı yerleşim yerinde en fazla iki
tip proje uygulanmak, plânına ve projesine uyulacağı taahhüt edilmek ve
kontrollü kullandırılmak üzere;
a) Ödeneği ayrılan ve kredi açılması Bakanlıkça uygun görülenler
ilgili müdürlüğe bildirildikten sonra, kredi kullanacak arsa sahibi, bildirimin
yapıldığı tarihten itibaren altmış gün içinde borçlanma sözleşmesini ilgili
banka şubesi ile imzaladığı takdirde kredi kullandırılır.
b) İnşaatını plân, projesine, fen ve sanat kurallarına ve imar
mevzuatına uygun yapmayanların inşaatı ve kredisi durdurulur ve inşaatı
düzeltmesi için otuz gün süre verilir. Bu süre sonunda inşaatın düzeltilmemesi
hâlinde, kredileri kesilir ve kullanmış oldukları kredi tutarları da kanunî
faizi ile birlikte muaccel olur. Ayrıca, bu durumdaki inşaatlar için imar
mevzuatına göre işlem yapılır.
c) Kredi kullananlar, borçlandırma işlemi tarihinden itibaren
yirmidört ay içerisinde inşaatı bitirmek zorundadır.
İnşaat mevsiminin kısa olduğu yerlerde veya belgelendirilen uzun süreli tedavi,
salgın hastalık, seferberlik, tabii afet gibi genel hayatı etkileyen zorlayıcı
hâllerde, altı aya kadar ek süre verilebilir.
ç) Kredinin durdurulma gerekçelerini yerine getirmeyenlerin veya
verilen süre içinde inşaatı bitirmeyenlerin sonraki kredileri verilmez ve almış
oldukları kredi borçları kanunî faiziyle birlikte muaccel olur.
d) Kredi sahiplerine tahsis edilen program ödeneğinin kullanılması
mecburî olup, zorlayıcı sebepler olmaksızın tahsis edilen program ödeneğini
kullanmayanların kredileri iptal edilir; var ise, önceden kullandıkları kredi
dilimi kanunî faiziyle birlikte geri alınır.
e) Fiziksel yerleşimi düzenlemek amacıyla açılan tarımsal işletme
binası kredisi veya konut kredisi yıllık yüzde beş faizli olup, son kredi
diliminin ödenmesini takip eden yirmidördüncü ayın
sonuna kadar ilk taksiti ödenmek üzere on yılda ve on eşit taksit hâlinde, kredi
ana parası ve faizi ile birlikte tahsil olunur.
BE?İNCİ BÖLÜM
Ortak Hükümler
Yeni iskân alanlarına dair işlemler
MADDE 15 –
(1) Yeni iskân alanlarının tespiti, etüdü, harita işlemleri, imar plânlarının
yapılması, parsellerin ayrılmış olarak ifrazen
tescilleri, aplikasyon işlemleri, arsa satışının ilân edilmesine dair işlemlere
ilişkin usûl ve esaslar Bakanlığın talimatı ile
belirlenir.
(2) Yeni iskan alanı içindeki Devletin
hüküm ve tasarrufu altında bulunan arazilerin, bir veya birkaç köy, kasaba ve
şehir orta malı olan ve ihtiyaç fazlası olup tahsis amacı değiştirilen arazinin,
göl ve bataklıklarının kuruması veya kurutulması ve nehirlerin doldurulması ile
meydana gelen arazinin, işletmeye elverişli olmayan tuzlu, alkali, taşlık ve
benzeri topraklardan ıslah suretiyle elde edilen arazinin veya kadastro sonucu
tapulama harici olan yerlerin Hazine adına tapuya tescilleri, ilgili müdürlükçe,
tescil için gerekli evraklar hazırlanarak mahalli maliye kuruluşu aracılığı ile
yaptırılır.
(3) Borçlandırmaya esas taşınmazlar ile
satınalınacak taşınmazların râyiç bedellerini
tespit etmek üzere; ilgili il müdürünün veya görevlendireceği kişinin
başkanlığında, konu ile ilgili üç teknik elemandan oluşan bir Kıymet takdir
komisyonu Müdürlükçe teşkil edilir. Ayrıca, 4/11/1983
tarihli ve 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununun 8 inci maddesinin üçüncü fıkrası
uyarınca uzlaşma komisyonu görevlendirilir.
(4) Yeni iskân alanındaki arsalar satınalınma
veya kamulaştırılma sûretiyle Bakanlık emrine geçmiş
ise, hak sahibi ailelere verilecek arsaların bedelleri; yollar, ortak alanlar
ile sosyal yapılar için ayrılan alanların bedelleri de eklenerek bulunacak
değerlerdir. Hak sahibi aileler, bu
bedeller üzerinden borçlandırılırlar. Köy tüzel kişiliğine ait yerlerde Kanunun
39 uncu maddesi hükmü uygulanır.
(5) İskânen verilecek tarım arazisi
satınalınmak veya kamulaştırılmak
sûretiyle Bakanlık emrine geçmiş ise, hak sahibi
ailelere verilecek tarım arazisinin bedelleri; tarla içi yolların ve ortak
kullanım amaçlı alanların bedelleri de eklenerek bulunacak değerlerdir. Hak
sahibi aileler, bu bedeller üzerinden borçlandırılırlar.
(6) Satınalma veya kamulaştırma
dışındaki yollarla Bakanlık emrine geçen arazi ve arsa değerleri, kıymet takdir
komisyonunca tespit edilir.
(7) İskânen verilecek arazi ve
arsalarda yapılan iyileştirme, geliştirme, parselasyon ve aplikasyon hizmetleri
satınalma suretiyle yaptırılmış ise, bu giderler
maliyet bedellerine eklenir.
Arazi ve arsa satınalınması veya
kamulaştırılması
MADDE 16 –
(1) Kanunun amaçları çerçevesinde kullanılmak üzere arsa ve arazi
satınalınması veya kamulaştırılması için;
a) Arsa ve arazi üzerinde mülkiyet iddiasıyla devam eden bir
davanın olmaması,
b) Arsa ve arazinin kadastrosunun yapılmış olması veya tapuda
kayıtlı bulunması,
c) Elbirliği ve paylı mülkiyet hâlinde tasarruf edilen arazi ve
arsa ile ilgili hissedarların tamamının satışa istekli olmaları,
ç) Arsa ve arazinin, yapılacak hizmetin gereklerine mâni olacak
nitelikte mülkiyet dışındaki irtifak, intifa ve benzeri haklar dolayısıyla
takyitli olmaması ve üzerinde ihtiyatî tedbir bulunmaması,
d) Arsa ve arazi üzerinde, geçimi bu arsada veya arazide çalışmaya
bağlı bulunan ortakçıların veya kiracıların olmaması,
e) Geçimi yalnızca arsa veya araziye bağlı olmayan kiracı, ortakçı
ve benzeri bulunması hâlinde, arazi ve arsanın satışı sırasında mukavelelerin
feshedileceğinin kiracı, ortakçı ve mal sahibi tarafından müştereken taahhüt
edilmiş olması,
f) Arsa ve arazi ipotekli ise, ipotek bedelinin arsa ve arazi
kıymetinden aşağı olması hâlinde, satınalmadan
vazgeçilmeyerek satıcının noter huzurundaki taahhüdüne göre bedelin bankada
bloke edilmesi ile ipoteğinin çözülmesinden sonra kanunî işlemlerin
tamamlanması,
g) Arsa ve arazi üzerinde işgalci bulunmaması,
ğ) Arsa ve arazi üzerinde projenin
uygulanmasına mâni olacak nitelikte mesken, ahır, samanlık, ambar, garaj,
değirmen ve benzeri tesislerin olmaması veya bu gibi bina ve tesislerin,
satınalmanın maksadına mâni olmayacak şekilde teklif
sahibince ayrılacağının, ifrazı mümkün değilse verilen mühlet zarfında sökülerek
malzemesinin sahibince alınacağının taahhüt edilmiş olması veya bunlar için
bedel istenmeyeceğinin mal sahibince kabul edilmiş olması veyahut da bu gibi
tesislerin Bakanlıkça satınalınmasına karar verilmiş
olması,
h) Arsanın, konut ve işletme binaları ile diğer tesislerin
kurulmasına uygun olması, arazinin ise tarıma elverişli olması, ancak
satınalınacak arazinin bulunduğu sınırları içinde
tarıma elverişli olmayan kısımlar var ise, ıslâh
imkânlarının bulunması, iskânda yararlanma imkanlarının olması, ifrazın önemli
problemlere yol açmaması,
ı) Yerleşim maksadı ile, şehir ve
kasabalarda satınalınacak arsanın, imar plânı
içerisinde olması, arazinin ise imar plânı içine alınabilecek nitelik ve
yakınlıkta bulunması,
gereklidir.
(2) Satınalınan veya kamulaştırılan
taşınmazlar, bu Kanun amaçlarında kullanılacağına dair tapu kütüğüne şerh
konulmak suretiyle tapuda Hazine adına tescil edilir.
Temlik, tescil ve ipotek işlemleri
MADDE 17 –
(1) İskânen verilen taşınmazların bedellerinin
yatırılmasını veya borçlanma sözleşmelerinin imzalanmasını takiben, aile
fertleri adına temlik yapılır ve Kanunun 19 uncu maddesi uyarınca düzenlenen
temlik cetvelleri, vali veya kaymakamın yazılı emrine bağlı olarak ilgili tapu
idaresine tescil için sevk edilir. Ortak tesis ve yapılar için ayrılan arsalar
ve araziler kullanış maksadına göre ilgili tüzel kişilik adına tapuya tescil
edilir ve tahsis amacı dışında kullanılamaz.
(2) İpotek tesisi, Kanunun 27 nci
maddesinin altıncı fıkrasına göre yapılır.
Devir, takyit ve geri alma
MADDE 18 –
(1) Kanuna göre verilen taşınmazlar, Kanunun 21 inci maddesi gereğince temlik
tarihinden itibaren on yıl süreyle satılamaz, bağışlanamaz, terhin edilemez,
bunlar için tapu kütüğüne satış vaadi şerhi konulamaz ve bu mallar
haczolunamaz. Tapu kütüğüne bu hususlarda kayıt
düşülür.
(2) Takyit süresi içinde askerlik, tutukluluk,
âfet ve uzun süreli hastalık gibi geçerli mazereti bulunanlar, bu
durumlarını belgelendirir. Ayrıca; iskân mahallinden mazereti sebebiyle ayrılmak
zorunda olanlar, süresini, amacını ve adresini belirten dilekçe ile başvurması
ve idarenin uygun görmesi hâlinde izinli sayılarak iskân mahallini geçici olarak
terk edebilirler.
(3) Hak sahiplerine verilen taşınmazların takyit süresi içinde
amacında kullanılıp kullanılmadığı müdürlükçe takip edilir. Kanunun 21 inci
maddesine aykırı kullanıldığı veya geçerli özrü ve idarenin izni olmaksızın
iskân mahallinin terk edildiği tespit olunduğunda Mahalli İskân Komisyonunca bu
kişilerin hak sahiplilikleri iptal edilir ve bu taşınmazların, iskân amaçlarında
kullanılmak üzere tapu kaydının iptali ile Hazine adına tescili mahkemeden
istenir.
(4) Kanuna göre verilmiş taşınmazların, takyit süresi içinde, kamu
hizmetine yönelik projelerin uygulama alanı içine alınmış olması veya teknik ve
idari yönlerden ailelere verilen taşınmazların değiştirilmesinin valilikçe
teklif edilerek Bakanlıkça uygun görülmesi, hallerinde eş değerde taşınır veya
taşınmaz vermek kaydıyla temlik ve tapu değişikliği yapılabilir.
(5) Ailelerin hak sahiplilik kararından takyit süresi sonuna kadar
izlenmesi devam eder, bu süre sonuna kadar hak sahiplilikle ilgili her türlü
şikayet ve itirazların değerlendirilmesi veya
idarenin tespitleri sonucu mahalli iskan komisyonunca hak sahiplilikleri iptal
edilenlere verilmiş hak ve mallar varsa geri alınır, taşınmazların tapu iptali
ile hazine adına tescili mahkemeden istenir.
Alacakların takibi, tahsili ve erteleme işlemleri
MADDE 19 –
(1) Kanun veya bu Yönetmelik hükümlerine göre peşin veya borçlandırma sûretiyle
verilen mal ve krediler sebebiyle ortaya çıkan alacakların takip ve tahsili,
Genel Müdürlük tarafından 18/1/1943 tarihli ve 4353
sayılı Kanun hükümlerine göre; Banka tarafından ilgili mevzuata göre
gerçekleştirilir.
(2) Deprem, toprak kayması, kuraklık, taşkın, dolu gibi tabii
âfet sebebleriyle
Bakanlar Kurulunca borç ertelemesine alınmış yerler için, ailelerin Kanuna göre
tahakkuk eden borçları ertelenir ve ertelenen borç tutarları, erteleme süreleri
kadar kaydırılır. Muaccel hâle gelen borçlar ertelenmez.
ALTINCI BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
Yürürlükten kaldırılan yönetmelik
MADDE 20 –
(1) 17/8/2002 tarihli ve 24849 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan İskân Kanunu Uygulama Yönetmeliği yürürlükten kaldırılmıştır.
Başlamış olan işler ve işlemler
GEÇİCİ MADDE 1 –
(1) 9/11/1989 tarihli ve
20337 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İskân Kanunu Uygulama ve Özel İskân Fonu
Yönetmeliğine göre yapılan sözleşme ve diğer işlemler, söz konusu Yönetmeliğin
5543 sayılı Kanuna aykırı olmayan hükümlerine göre sonuçlandırılır ve tasfiye
edilir.
(2) 17/8/2002 tarihli ve 24849 sayılı
Resmî Gazete’de yayımlanan İskân Kanunu Uygulama Yönetmeliğine göre yapılan
sözleşme ve diğer işlemler, söz konusu Yönetmeliğin 5543 sayılı Kanuna aykırı
olmayan hükümlerine göre sonuçlandırılır ve tasfiye edilir.
Yürürlük
MADDE 21 –
(1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 22 –
(1) Bu Yönetmelik hükümlerini Bayındırlık ve İskân Bakanı yürütür.