Yeni Sayfa 21
Anayasa Mahkemesi Başkanlığından:
Esas Sayısı : 2005/44 Karar
Sayısı : 2007/31 Karar Günü : 21.3.2007
İPTAL
DAVASINI AÇAN : Türkiye
Büyük Millet Meclisi üyeleri Ali TOPUZ, Haluk KOÇ ve 112 milletvekili
İPTAL DAVASININ
KONUSU : 2.3.2005
günlü, 5310 sayılı Denizcilik Müsteşarlığının Kuruluş ve Görevleri Hakkında
Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un 2.
maddesiyle 10.8.1993 günlü, 491 sayılı Denizcilik Müsteşarlığının
Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’ye eklenen;
1- Ek madde 9’un (b) bendinin,
2- Ek madde 10’un;
a- Birinci fıkrasının ilk tümcesinin
b- Üçüncü fıkrasının
c- Dördüncü fıkrasının (b)
bendinin,
3- Ek madde 11’in;
a-
Birinci fıkrasının,
b-
Beşinci fıkrasının,
c- Altıncı fıkrasının, “…ile özel öğretim
kurumlarının, Milli Eğitim Bakanlığı ve Denizcilik Müsteşarlığınca ilgili
oldukları Mevzuat hükümlerine göre denetimine…” bölümünün,
Anayasa’nın 2., 6.,7., 8.,10.,11.,130., 131.,132. ve
138. maddelerine aykırılığı ileri sürülerek iptallerine ve
yürürlüklerinin durdurulmasına karar verilmesi istemidir.
Yeni Sayfa 20
I - İPTAL VE YÜRÜRLÜ?ÜN DURDURULMASI İSTEMLERİNİN
GEREKÇESİ
Dava dilekçesinin gerekçe bölümü aynen şöyledir:
“I. OLAY
5310 sayılı Denizcilik
Müsteşarlığının Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamede
Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, 02.03.2005 tarihinde Türkiye Büyük Millet
Meclisince kabul edilmiş ve Cumhurbaşkanınca 15.03.2005 tarih ve 25756 sayılı
Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Bu kanunda, gemi adamlarının
eğitimine ilişkin hususlar düzenlenmiştir. Yapılan düzenlemeler ile
Yükseköğretim Kurumlarında verilenler de dahil olmak
üzere her düzeydeki belge ve yeterliğe yönelik denizcilik eğitiminin, özel ve
tüzel kişilerce açılmış özel öğretim kurumlarınca da verilebilmesine imkan
tanınmıştır.
Bu düzenleme aslında bundan önce
Denizcilik Müsteşarlığı tarafından çıkarılan Gemi Adamları Yönetmeliklerinde de
bir çok defa yer almış fakat her seferinde yürütmesi
yargı organlarınca durdurulmuştur.
Denizcilik
Müsteşarlığınca son olarak 28.02.2002 tarihli Resmi Gazetede yayınlanan
yönetmelikte de yer verilen bu düzenlemeye karşı İstanbul Teknik Üniversitesi
Denizcilik Fakültesi tarafından iptal davası açılmış ve Danıştay 10. Daire bu
düzenlemeyi oy birliği ile ve “örgün eğitimde yer alan ve Fakülte ile Yüksekokul
düzeyinde verilen bir eğitimin, kurs düzeyindeki bir eğitime dönüştürülerek
verilmesinin 4915 sayılı Yüksek Denizcilik Okulu ve Denizcilik Meslek Okul ve
Kursları Hakkındaki Kanuna, Anayasaya ve 1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu
ve 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununa aykırı olduğu” gerekçesine dayanarak
23.06.2003 tarihli kararı ile iptal etmiştir.
(Bkz. 2003/1226 sayılı dosya)
Bu kez, Danıştay 10 uncu maddesinin
iptal ettiği yönetmelik hükmü 5310 sayılı Kanuna taşınarak, okul düzeyinde
verilen bir eğitimin, özel kurs düzeyinde verilmesinin önü açılmıştır.
Ancak yapılan düzenleme, yasama
erkinin kullanılması yoluyla mahkeme kararının değiştirilmesi niteliğini
taşıdığı gibi, 5310 sayılı kanunda yer alan diğer bazı hükümlerle birlikte
Anayasaya da aykırı düşmektedir.
Bu nedenle söz konusu Anayasaya
aykırı düzenlemelerin iptali için Anayasa Mahkemesinde dava açılması gereği
doğmuştur.
Aşağıda önce 5310 sayılı Kanunun
iptali istenen hükümlerine yer verildikten sonra, Anayasaya aykırılık
gerekçeleri açıklanacaktır.
II. İPTALİ İSTENEN HÜKÜMLER
1)
02.03.2005 Tarih ve 5310 Sayılı Kanununun 2 nci
Maddesinin 491 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye Eklediği Ek Madde 9’un Birinci
Fıkrasının (b) Bendi 02.03.2005 tarih ve 5310 sayılı Kanununun 2
nci Maddesinin 491 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye
Eklediği Ek Madde 9’un Birinci Fıkrasının (b) bendi hükmü aynen şöyledir:
“b) Kuruluş amaçları
gemiadamlarına eğitim vermek olan ve Denizcilik
Müsteşarlığının uygun görüşü üzerine Millî Eğitim Bakanlığının izni ile gerçek
ve tüzel kişiler tarafından açılan özel öğretim kurumları,”
2) 02.03.2005
Tarih ve 5310 Sayılı Kanununun 2 nci Maddesinin 491
Sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye Eklediği Ek Madde
10’un Birinci Fıkrasının Birinci
Cümlesi 02.03.2005 tarih ve 5310 sayılı Kanununun 2 nci
Maddesinin 491 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye Eklediği Ek Madde 10’un Birinci
Fıkrasının birinci cümlesi hükmü aynen şöyledir:
“Gemiadamlarının
eğitimi, sınavları ve belgelendirilmelerine ilişkin usûl
ve esaslar, Millî Eğitim Bakanlığının görüşü alınarak Denizcilik Müsteşarlığı
tarafından hazırlanacak yönetmelikle belirlenir”.
3)
02.03.2005 Tarih ve 5310 Sayılı Kanununun 2 nci
Maddesinin 491 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye Eklediği Ek Madde 10’un Üçüncü
Fıkrası 02.03.2005 tarih ve 5310 sayılı Kanununun 2 nci
Maddesinin 491 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye Eklediği Ek Madde 10’un üçüncü
fıkrası hükmü aynen şöyledir:
“Gemiadamları
Sınavları Merkezinin oluşturulması, görevleri ve merkezle ilgili her türlü
faaliyet, sınavda görev alacak kişiler ile alınacak ücretler ve diğer malî
konulara ilişkin usûl ve esaslar Maliye Bakanlığının
görüşü alınarak Denizcilik Müsteşarlığı tarafından hazırlanacak yönetmelikle
belirlenir”.
4)
02.03.2005 Tarih ve 5310 Sayılı Kanununun 2 nci
Maddesinin 491 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye Eklediği Ek Madde 10’un
Dördüncü Fıkrasının (b) Bendi 02.03.2005 tarih ve 5310 sayılı Kanununun 2
nci Maddesinin 491 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye
Eklediği Ek Madde 10’un dördüncü Fıkrasının (b) bendi hükmü aynen şöyledir:
b) “Özel öğretim kurumları tarafından
her seviyedeki yeterlik belgesine yönelik verilen eğitimler, Denizcilik
Müsteşarlığının uygun görüşü alınarak Millî Eğitim Bakanlığınca onaylanan
öğretim programına”,
5)
02.03.2005 Tarih ve 5310 Sayılı Kanununun 2 nci
Maddesinin 491 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye Eklediği Ek Madde 11’in Birinci
Fıkrası 02.03.2005 tarih ve 5310 sayılı Kanununun 2 nci
Maddesinin 491 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye Eklediği Ek Madde 11’in Birinci
Fıkrası aynen şöyledir:
“Gemiadamlarına
ilişkin eğitim, öğretim, sınav ve belgelendirme yapan kamu veya özel kurum ve
kuruluşları denetlemek; denetleme faaliyetlerinin planlanması,
yürütülmesi ve değerlendirilmesi işlemlerini
gerçekleştirmek üzere Denizcilik Müsteşarlığında Denizcilik Eğitimi Denetleme
Kurulu oluşturulmuştur”
6)
02.03.2005 Tarih ve 5310 Sayılı Kanununun 2 nci
Maddesinin 491 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye Eklediği Ek Madde 11’in Beşinci
Fıkrası 02.03.2005 tarih ve 5310 Kanununun 2 nci
Maddesinin 491 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye Eklediği Ek Madde 11’in Beşinci
Fıkrası aynen şöyledir:
“Kurul başkan ve üyelerinin seçimi,
görev süreleri ve görevlerinin sona ermesi, denetleme görevini yerine
getireceklerin seçimi, görev ve yetkileri, denetlemenin esas ve
usûlleri, denetleme ücretleri ve diğer giderler, malî
hususlarda Maliye Bakanlığının görüşü alınmak suretiyle Denizcilik
Müsteşarlığınca hazırlanarak yürürlüğe konulacak yönetmelikle belirlenir.”
7)
02.03.2005 Tarih ve 5310 Sayılı Kanununun 2 nci
Maddesinin 491 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye Eklediği Ek Madde 11’in Altıncı
Fıkrasındaki “İle Özel Öğretim Kurumlarının
Milli Eğitim Bakanlığı ve Denizcilik Müsteşarlığınca İlgili Oldukları
Mevzuat Hükümlerine Göre Denetimi” İbaresi 02.03.2005 tarih ve 5310 sayılı
Kanununun 2 nci Maddesinin 491 sayılı Kanun Hükmünde
Kararnameye Eklediği Ek Madde 11’in Altıncı Fıkrası aynen şöyledir:
“Üniversitelere bağlı fakülte ve
yüksek okullar ile Millî Eğitim Bakanlığına bağlı orta öğretim okulları ve Deniz
Kuvvetleri Komutanlığına bağlı öğretim kurumlarının tâbi oldukları mevzuata göre
denetimi ile özel öğretim kurumlarının, Millî Eğitim Bakanlığı ve Denizcilik
Müsteşarlığınca ilgili oldukları mevzuat hükümlerine göre denetimine ilişkin
hükümler saklıdır.”
İptali istenen, söz konusu fıkradaki
“ile özel öğretim kurumlarının Milli Eğitim Bakanlığı ve Denizcilik
Müsteşarlığınca ilgili oldukları mevzuat hükümlerine göre denetimi” ibaresidir.
III. GEREKÇE
1) 02.03.2005
Tarih ve 5310 Sayılı Kanununun 2 nci Maddesinin 491
Sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye Eklediği Ek Madde 9’un Birinci Fıkrasının (b)
Bendinin Anayasaya Aykırılığı
Söz konusu (b) bendine göre, gemi adamları eğitimi, üniversitelere bağlı fakülte
ve yüksekokullar, Milli Eğitim Bakanlığına bağlı ortaöğretim kurumları, Deniz
Kuvvetleri Komutanlığına bağlı öğretim kurumları yanında, “kuruluş amaçları gemi
adamlarına eğitim vermek olan ve Denizcilik Müsteşarlığının uygun görüşü ve
Milli Eğitim Bakanlığının izni ile özel ve tüzel kişilerce açılacak özel öğretim
kurumları” tarafından da verilebilecektir.
Söz konusu (b) bendi, yükseköğretim
düzeyini ayrık tutmadığı için, yükseköğretim düzeyindeki gemi adamı eğitiminin
de özel ve tüzel kişilerce açılacak özel öğretim kurumları tarafından
yapılabilmesine imkan tanımaktadır.
Özel kurs yoluyla lisans düzeyinde
eğitim verilemeyeceği yukarıda belirtilen Danıştay kararı ile hükme bağlanmış
iken yapılan böyle bir düzenlemenin, verilmiş bir yargı kararını yasama erki
kullanarak değiştirmek anlamını taşıdığı açıktır. Böyle bir durum ise,
Anayasanın 138 inci maddesinin son fıkrasına aykırıdır.
Diğer yandan 5310 sayılı Kanunla,
özel kurslarla veya özel öğretim kurumlarınca yükseköğretim
dahil her düzeyde denizci yetiştirilmesine imkan tanınması, Anayasanın 10
uncu maddesinde ifade edilen eşitlik ilkesi ile de çelişmektedir. Çünkü bu
düzenleme yoluyla, Yüksek Öğretim Kurumu kapsamında kurulan ve eğitim veren bir
yüksek okul veya üniversiteden mezun olanlarla, idareden izin almak suretiyle
açılan bir özel kurstan veya öğretim kurumundan mezun olanlar yeterlilik ve
ehliyet bakımından aynı konuma yerleştirilmiş olacaklardır.
Halbuki bunların, müktesebat bakımından farklı durumda bulunduğu ve
bulunacağı ortadadır.
Anayasamızın 10 uncu maddesinde ifade
edilen eşitlik ilkesi, farklı durumda bulunanların farklı hükümlere tabi
tutulmasını öngörür. Söz konusu düzenleme, yeterlik ve ehliyet bakımından farklı
durumda bulunanları, yeterlik ve ehliyet bakımından aynı konuma yerleştirdiği
için Anayasanın 10 uncu maddesine aykırıdır.
Türkiye’de denizcilik eğitimi 2809
sayılı Yükseköğretim Teşkilatı Kanunu kapsamındaki Denizcilik Yüksekokulu ile
diğer fakülte ve yüksekokullarca verilmektedir.
Anayasamız, yükseköğretim verecek
yükseköğretim kurumlarının hangileri olduğunu, bu kurumların kuruluş ve
yönetimlerine ilişkin esasları 130 ve 132 nci
maddelerinde göstermiştir.
Anayasanın 130 ve 132
nci maddelerinde belirtilen nitelikleri
taşımayan, ve bu maddelerde gösterilen usullerle
kurulmayan gerçek veya tüzel kişiler tarafından açılacak özel öğretim
kurumlarında yükseköğretim düzeyinde eğitim verilmesi, kuşkusuz Anayasanın 130
ve 132 nci maddelerine aykırıdır.
Denizcilik eğitimi ve öğretimi, her
geçen gün artan bilimsel ve teknolojik gelişmeler, nitelikli işgücüne artan
ihtiyaçlar gözönüne alındığında titizlikle üzerinde
durulması gereken bir alandır. Ülkemizde lisans düzeyinde dört yıllık eğitim
veren İTÜ Denizcilik Fakültesi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, İzmir 9 Eylül
Üniversitesi ve pek çok ön lisans düzeyinde yüksekokul bulunmakta; bu
kurumlardan her yıl 800’ün üzerinde Uzakyol Güverte
ve Makine zabiti mezun olmaktadır. Türk Deniz Ticaret Filosu 2004 sonu
itibariyle 7.288.034 DWT olup 1200 adet gemi bulunmaktadır. Lisans düzeyinde
mezun olanların çalışabileceği 300 Grosstonun
üzerinde gemi sayısı 2004 yılında 284 adete
düşmüştür. Bir gemide zabit sayısı en fazla 6 kişidir. Bu nedenle sektörde
ihtiyaç duyulan zabit sayısı 1705 kişi olmaktadır. Denizcilik Müsteşarlığı
tarafından bugüne kadar 40.000 kişiye yeterlik verilmiştir ve bu rakamın 15.000
ini lisan düzeyindeki mezunlar oluşturmaktadır. Tüm bu fazlalığa rağmen Türk
armatörleri 1994 yılından beri gemi personel sayısının % 49 una kadar yabancı
uyruklu gemi adamı çalıştırma hakkını elde etmişlerdir.
5310 sayılı Kanunun yasalaşma
sürecinde Bayındırlık, İmar, Ulaştırma ve Turizm Komisyonu Raporundaki muhalefet
şerhlerinde yer alan bu bilgiler, en fazla 1700 kişi civarında personel ihtiyacı
olan sektör için ülkemizde örgün öğretim kurumları her yıl 800 ün üzerinde mezun
vermektedir. Bu gerçek karşısında, sanki eğitilmiş personel açığı varmışçasına
özel öğretim kurumlarınca da eğitim verilmesine yönelik bir düzenleme yapılması,
ülke ihtiyaçlarına aykırı olup, istihdam ve eşgüdüm sorunlarına yol açacaktır.
Durum böyle iken yapılan söz konusu
düzenlemenin bir kamu yararını karşılamak amacından ziyade mahkeme kararlarını
etkisizleştirmek amacına yönelik olduğu ortadadır. Halbuki
bir hukuk devletinde tüm devlet erklerinin nihai amacı kamu yararıdır ve kamu
yararı olmak durumundadır. Bu nedenle söz konusu düzenleme Anayasanın hukuk
devleti ilkesini ifade eden 2 nci maddesine de
aykırıdır.
Anayasanın herhangi bir hükmüne
aykırı bir düzenleme, Anayasanın 11 inci maddesindeki Anayasanın üstünlüğü ve
bağlayıcılığı ilkeleriyle de bağdaşmaz.
Anayasanın 2, 10, 11, 130, 132 ve 138
inci maddelerine aykırı olan söz konusu düzenlemenin iptal edilmesi
gerekmektedir.
2) 02.03.2005 Tarih ve 5310 Sayılı
Kanununun 2 nci Maddesinin 491 Sayılı Kanun Hükmünde
Kararnameye Eklediği Ek Madde 10’un Birinci Fıkrasının Birinci Cümlesinin
Anayasaya Aykırılığı
Söz konusu Ek Madde 10’un birinci
fıkrasının birinci cümlesinde, gemi adamlarının eğitimi, sınavları ve
belgelendirilmelerine ilişkin usul ve esasların Milli Eğitim Bakanlığının görüşü
alınarak Denizcilik Müsteşarlığı tarafından çıkarılacak yönetmelikle
belirleneceği ifade edilmiş; ancak maddede yönetmelikle belirleneceği belirtilen
hususlara ilişkin esas ve ilkeleri gösteren asli bir düzenleme yapılmamıştır.
Bu durum, söz konusu hususlarda asli
düzenlemenin yönetmelikle yapılacağını göstermektedir.
Halbuki Anayasanın 8 ve 123 üncü maddelerinden yürütmenin Anayasada
gösterilen ayrık haller dışında asli düzenleme yetkisinin olmadığı
anlaşılmaktadır. Bu yetki Anayasanın 7 nci maddesine
göre yasamanındır ve devredilemez. Devredildiği taktirde
bu yetki Anayasadan kökenlenmediği için Anayasanın 6 nci
maddesine aykırı bir nitelik taşır.
İptali istenen söz konusu birinci
cümlede de Anayasanın 6, 7, 8 inci maddelerine aykırı şekilde, asli bir
düzenleme yetkisinin Denizcilik Müsteşarlığına devredildiği görülmektedir.
Diğer yandan Anayasanın 130 uncu
maddesi yükseköğretime girişin ve devamın kanunla düzenleneceğini
bildirmektedir. Yükseköğretim kurumlarının öğretiminin ve eğitiminin
planlanması, düzenlenmesi, yönlendirilmesi gibi hususlar ise Anayasanın 131 inci
maddesine göre Yükseköğretim Kurulunun yetkilerindendir. Yükseköğretim düzeyinde
eğitim alacak gemi adamlarının eğitimine ilişkin usul ve esasların
belirlenmesinin Denizcilik Müsteşarlığınca çıkarılacak yönetmeliğe bırakılması,
bu bakımdan da Anayasanın 130 ve 131 inci maddelerine aykırıdır.
Anayasanın herhangi bir hükmüne
aykırı bir düzenlemenin Anayasanın 2 ve 11 inci maddelerinde ifade edilmiş olan
hukuk devleti, Anayasanın üstünlüğü ve bağlayıcılığı ilkelerine de aykırı
düşeceği açıktır.
Yukarıda açıklanan gerekçelerle
Anayasanın 2, 6, 7, 8, 11, 130 ve 131 inci maddelerine aykırı olan söz konusu
birinci cümlenin iptal edilmesi gerekmektedir.
3) 02.03.2005 Tarih ve 5310 Sayılı
Kanununun 2 nci Maddesinin 491 Sayılı Kanun Hükmünde
Kararnameye Eklediği Ek Madde 10’un Üçüncü Fıkrasının Anayasaya Aykırılığı
Söz konusu üçüncü fıkrada
Gemiadamları Sınavları Merkezinin oluşturulmasının,
görevlerinin, merkezle ilgili her türlü faaliyetin, sınavda görev alacak kişiler
ile alınacak ücretlerin ve diğer mali konulara ilişkin usul ve esasların Maliye
Bakanlığının görüşü alınarak Denizcilik Müsteşarlığı tarafından hazırlanacak
yönetmelikle belirleneceği bildirilmiştir.
Üçüncü fıkradan, yönetmelikle
yapılacak düzenlemenin asli bir düzenleme olacağı anlaşılmaktadır; çünkü
yönetmeliğe bırakılan hususlarla ilgili esaslar, üçüncü fıkrada veya 5310 sayılı
Kanunun diğer hükümlerinde belirlenmemiştir.
Anayasanın 8 inci maddesi yürütmenin
Anayasaya ve kanunlara uygun olarak kullanılıp, yerine getirileceği bir yetki ve
görev olduğunu ifade etmekte; 123 üncü maddesi ise, idarenin kuruluş ve
görevlerinin kanunla düzenleneceğini açıklamaktadır. Bu hükümler, yürütmenin ve
idarenin Anayasada gösterilen ayrık haller dışında asli bir düzenleme yetkisi
olmadığını ortaya koymaktadır. Asli düzenleme yetkisi yasamanındır ve Anayasanın
7 nci maddesine göre devredilemez.
Halbuki söz konusu üçüncü fıkrada yürütmeye asli
düzenleme yetkisi verilmektedir. Böylesi bir yetkilendirmenin Anayasanın 7 ve 8
inci maddelerine aykırı bir yetki devri oluşturduğu; bu yetkinin Anayasadan
kökenlenmediği için Anayasanın 6 ncı maddesine de
aykırı düşeceği açıktır.
Anayasanın herhangi bir hükmüne
aykırı bir düzenleme Anayasanın 2 nci ve 11 inci
maddelerinde ifade edilen hukuk devleti, Anayasanın üstünlüğü ve bağlayıcılığı
ilkeleriyle de bağdaşmaz.
Anayasanın 2, 6, 7, 8 ve 11 inci
maddelerine aykırı olan söz konusu üçüncü fıkranın iptal edilmesi gerekmektedir.
4) 02.03.2005 Tarih ve 5310 Sayılı
Kanununun 2 nci Maddesinin 491 Sayılı Kanun Hükmünde
Kararnameye Eklediği Ek Madde 10’un Dördüncü Fıkrasının (b) Bendinin Anayasaya
Aykırılığı
Söz konusu (b) bendinde, özel öğretim
kurumları tarafından her seviyedeki yeterlik belgesine yönelik verilen
eğitimlerin, Denizcilik Müsteşarlığının uygun görüşü alınarak Milli Eğitim
Bakanlığınca onaylanan öğretim programına göre gerçekleştirileceği
bildirilmiştir.
Bu ifadede yer alan “her seviyedeki
yeterlik belgesine yönelik verilen eğitimler” ibaresinin, yükseköğretimi de
içerdiği açıktır.
Bu ifade, özel öğretim
kurumları-kurslar tarafından, Denizcilik Müsteşarlığının uygun gördüğü ve Milli
Eğitim Bakanlığınca onaylanan öğretim programları çerçevesinde, yükseköğretim
düzeyinde gemi adamı eğitimi yapılmasına imkan
tanımaktadır. Bunun, Anayasanın 131 inci maddesi ile çelişeceği açıktır.
Çünkü yükseköğretimi programlamak,
Yüksek Öğretim Kurumuna Anayasanın 131 inci maddesinin verdiği bir yetki ve
görevdir.
Diğer yandan özel öğretim kurumlarına
her seviyedeki yeterlik belgesine yönelik eğitim verme yetkisinin tanınması,
yükseköğretim kurumlarından eğitim alanlarla özel kurslardan eğitim alanları
yeterlik belgesi almak bakımından aynı konuma getirecek bir düzenlemedir.
Halbuki yükseköğretim kurumlarında eğitim alanlarla
özel öğretim düzeyinde eğitim alanların müktesebatlarının aynı
olamıyacağı ortadır. Bu durumun Ek Madde 9’un
birinci fıkrasının (b) bendi ile ilgili Anayasaya aykırılık gerekçesinde
açıklanan nedenlerle Anayasanın 10 uncu maddesine aykırı düşeceğinde kuşku
yoktur.
Kaldı ki,
yükseköğretim düzeyinde eğitim verme olanağının Ek Madde 9’un birinci fıkrasının
(b) bendinde gösterilen nitelikteki özel öğretim kurumlarına hem de Ek Madde
10’un dördüncü fıkrasının (b) bendindeki eğitim ilkeleri çerçevesinde verilmesi,
daha önce Ek Madde 9’un birinci fıkrasının (b) bendinin Anayasaya aykırılık
gerekçesinde belirtilen nedenlerle Anayasanın 130 ve 132
nci maddesi ile de çelişmektedir.
Anayasanın herhangi bir hükmüne
aykırı bir düzenleme Anayasanın 2 ve 11 inci maddelerinde belirtilen hukuk
devleti, Anayasanın üstünlüğü ve bağlayıcılığı ilkeleriyle de bağdaşmaz.
Yukarıda açıklanan nedenlerle
Anayasanın 2, 10, 11, 130, 131 ve 132 nci
maddelerine aykırı olan söz konusu (b) bendinin iptal edilmesi gerekmektedir.
5) 02.03.2005 Tarih ve 5310 Sayılı
Kanununun 2 nci Maddesinin 491 Sayılı Kanun Hükmünde
Kararnameye Eklediği Ek Madde 11’in Birinci Fıkrasının Anayasaya Aykırılığı
Anayasanın 131 inci maddesi
yükseköğretim kurumlarının öğretim ve eğitimini planlamak, düzenlemek, yönetmek,
denetlemek görev ve yetkilerini Yükseköğretim kuruluna vermiştir. 5310 sayılı
Kanunun 2 nci maddesinin 491 sayılı kanuna eklediği
Ek Madde 9 ve Ek Madde 10’da yer alan hükümler, her düzeyde yeterlik belgesine
yönelik eğitimin gerçek eğitim ve tüzel kişiler tarafından açılacak özel eğitim
kurumlarınca verilebilmesine imkan tanımaktadır.
“Her düzeyde yeterlik belgesine
yönelik eğitim” kavramının yükseköğretim düzeyini de içereceği açıktır.
Anayasanın 130 uncu ve 132
nci maddelerindeki koşullara uygun olmayan
kurumların yükseköğretim düzeyinde yeterlik belgesine yönelik eğitim vermelerine
imkan tanımanın Anayasanın 130 ve 132
nci maddelerine aykırı düşeceği yukarıda iptali
istenen diğer hükümlerin Anayasaya aykırılık gerekçelerinde ifade edilmiştir.
Aynı aykırılık gerekçelerinde
yükseköğrenim düzeyinde yeterlik belgesine yönelik eğitimi üniversitelerin ve
yükseköğretim kurumlarının yanısıra özel öğretim
kurumlarının da vermesinin Anayasanın 10 uncu maddesinde ifade edilen eşitlik
ilkesiyle çelişeceği de belirtilmiştir.
Bu tür yükseköğretim düzeyinde
yeterlik belgesine yönelik eğitim veren kurumların denetiminin Anayasanın 131
inci maddesine uygun ayrık bir düzenleme yapılmaksızın Denizcilik Eğitimi
Denetleme Kuruluna verilmesi de, Anayasanın 131 inci maddesine açıkça aykırıdır.
Anayasanın herhangi bir hükmüne
aykırı bir düzenleme Anayasanın 2 ve 11 inci maddelerinde ifade edilmiş olan
hukuk devleti, Anayasanın üstünlüğü ve bağlayıcılığı ilkeleriyle de bağdaşmaz.
Yukarıda açıklanan nedenlerle
Anayasanın 2, 10, 11, 130, 131 ve 132 nci
maddelerine aykırı olan söz konusu birinci fıkranın iptali gerekmektedir.
6) 02.03.2005 Tarih ve 5310 Sayılı
Kanununun 2 nci Maddesinin 491 Sayılı Kanun Hükmünde
Kararnameye Eklediği Ek Madde 11’in Beşinci Fıkrasının Anayasaya Aykırılığı
Ek Madde 11’in
Beşinci Fıkrasında, Denizcilik Eğitimi Denetleme Kurulunun üyelerinin görev
süreleri, görevlerinin sona ermesi, denetleme görevi yerine getireceklerin
seçimi, görev ve yetkileri, denetlemenin esas ve usulleri, denetleme ücretleri
ve diğer giderlerinin, mali hususlarda Maliye Bakanlığının görüşü alınmak
suretiyle Denizcilik Müsteşarlığınca hazırlanacak yönetmelikle belirleneceği
ifade edilmiş; ancak yönetmelikle belirlenecek hususlara ilişkin herhangi bir
ilke ve esas gösterilmemiş yani asli düzenleme yapılmamıştır.
Anayasanın 8 inci maddesi yürütmenin
Anayasa ve kanunlara uygun olarak yerine getirilecek bir görev ve yetki olduğunu
göstermektedir. Anayasanın 123 üncü maddesinde de ibarenin görev ve yetkilerinin
kanunla gösterileceği belirtilmiştir. Bu hükümler Anayasada gösterilen ayrık
haller dışında yürütmenin - idarenin asli düzenleme yetkisinin olmadığını ortaya
koymaktadır. Asli düzenleme yetkisi Anayasanın 7 nci
maddesine göre yasamanındır ve devredilemez. Devredildiği
taktirde Anayasadan kökenlenmeyen bir yetki görünümüne girer ve
Anayasanın 6 ncı maddesine aykırı bir nitelik taşır.
İptali istenen düzenlemede
yönetmelikle düzenlenecek alanla ilgili temel unsur, ilke ve esasları
gösterilmeden yürütmeye düzenleme yetkisi verildiği için, bu yetki asli
düzenleme yetkisi niteliği taşımaktadır ve Anayasanın 7 ve 8 inci maddelerinin
yanısıra 6 ncı maddesine
de aykırı bir yetki devri yapılmış olmaktadır.
Anayasanın herhangi bir hükmüne
aykırı bir düzenlemenin Anayasanın 2 ve 11 inci maddelerinde belirtilmiş olan
hukuk devleti, Anayasanın üstünlüğü ve bağlayıcılığı ilkeleriyle bağdaşması da
mümkün değildir.
Yukarıda açıklanan nedenlerle
Anayasanın 2, 6, 7, 8, ve 11 inci maddelerine aykırı
olan söz konusu beşinci fıkranın iptal edilmesi gerekmektedir.
7) 02.03.2005 Tarih ve 5310 Sayılı
Kanununun 2 nci Maddesinin 491 Sayılı Kanun Hükmünde
Kararnameye Eklediği Ek Madde 11’in Altıncı Fıkrasındaki “özel öğretim
kurumlarının Milli Eğitim Bakanlığı ve Denizcilik Müsteşarlığınca ilgili
oldukları mevzuat hükümlerine göre denetimine” İbaresinin Anayasaya Aykırılığı
Ek Madde 11’in altıncı fıkrasında
üniversitelere bağlı fakülte ve yüksekokulların denetiminde tabi oldukları
mevzuatın geçerli olacağı ve yine her düzeyde yeterliğe yönelik gemi adamı
eğitimi veren özel öğretim kurumlarının da Milli Eğitim Bakanlığı ve Denizcilik
Müsteşarlığınca ilgili mevzuat hükümlerine göre denetleneceği ifade edilmiştir.
Söz konusu Ek Madde 9 ve 10
hükümlerine göre özel öğretim kurumlarına her düzeyde
yeterliğe yönelik gemi adamı eğitimi vermek imkanı tanındığı için, bu kurumlar
yükseköğretim düzeyinde ehliyete yönelik eğitim de verebileceklerdir.
Yükseköğretim düzeyinde eğitim
verilmesine imkan tanınan özel eğitim kurumlarının
Anayasanın 130 ve 132 nci maddelerindeki esaslar
dışında kurulabilmesine imkan tanınması kadar, bu düzeyde eğitim yerlerinin
denetiminin yukarıda belirtilen Anayasanın 131 inci maddesine rağmen Milli
Eğitim Bakanlığı ve Denizcilik Müsteşarlığı tarafından yapılmasına izin
verilmesi de Anayasaya ve Anayasanın 131 inci maddesine aykırıdır. Hatta bu
durumun, Anayasanın 130 uncu maddesinde belirtilen üniversite özerkliğine
müdahale niteliği taşıyacağı ve bu nedenle Anayasanın 130 uncu maddesiyle
çelişeceği de belirtilmelidir.
Anayasanın herhangi bir hükmüne
aykırı bir düzenleme Anayasanın 2 ve 11 inci maddelerinde ifade edilen hukuk
devleti, Anayasanın üstünlüğü ve bağlayıcılığı ilkeleriyle de bağdaşmaz.
Yukarıda belirtilen gerekçelerle
Anayasanın 2, 11, 130 ve 131 inci maddelerine aykırı olan Ek Madde 11’in altıncı
fıkrasındaki söz konusu ibarenin iptal edilmesi gerekmektedir.
IV. YÜRÜRLÜ?Ü DURDURMA İSTEMİNİN
GEREKÇESİ
İptali istenen Ek Madde 9’un birinci
fıkrasının (b) bendinin uygulanması halinde Anayasanın 130 ve 132
nci maddelerine aykırı biçimde, özel öğretim
kurumları da yükseköğretim düzeyinde yeterliğe yönelik eğitim verebileceklerdir.
Yükseköğretim özel yapısal nitelikte öğretim kurumları tarafından verilmesi
gereken bir eğitimdir. Bu nitelikte olmayan eğitim kurumların yükseköğretim
düzeyinde yeterliğe yönelik eğitim vermeleri Anayasaya aykırı bir durumdur. Bu
tür bir uygulamaya imkan tanınması aynı zamanda daha
önce verilmiş mahkeme kararlarını da değiştirme sonucu vermektedir. Anayasanın
2, 10, 11, 130, 132 ve 138 inci maddelerine aykırı bu düzenlemenin uygulanması
halinde giderilmesi olanaksız hukuki durum ve zararlar ortaya çıkacaktır.
Ek Madde 10’un birinci fıkrasının
birinci cümlesi Anayasanın 2, 6, 7, 8, 11, 130 ve 131 inci maddelerine aykırı
olarak yetki devri yapmaktadır. Bu yetkinin kullanılmasına, maddenin
uygulanmasına engel olunmayarak imkan tanınması
halinde, giderilmesi olanaksız hukuki durum ve zararlar doğacaktır. Aynı durum
Anayasanın 2, 6, 7, 8 ve 11 inci maddelerine aykırı yetki devri yapmış olan Ek
10 uncu maddenin üçüncü fıkrası ve Ek 11 inci maddenin beşinci fıkrası için de
söz konusudur.
Ek 10 uncu maddenin dördüncü
fıkrasının (b) bendi, yükseköğretim düzeyindeki yeterliğe yönelik eğitim veren
özel öğretim kurumlarının eğitim programlarını da Milli Eğitim Bakanlığının
onayına tabi tutarak Anayasanın 2, 10, 11, 130, 131, 132 ve 138 inci maddelerine
aykırı bir durum yaratmıştır. Maddenin yürürlüğü halinde, giderilmesi olanaksız
zarar ve durumlar doğacak; yükseköğretim düzeyinde gemi adamlığı eğitimi Anayasa
çizgisi dışında yürütülecektir.
Ek Madde 11’in birinci fıkrası
Anayasanın 2, 10, 11, 130, 131 ve 132 nci
maddelerine aykırı biçimde, yükseköğretim düzeyinde yeterliğe yönelik eğitim
veren özel öğretim kurumlarını Denizcilik Eğitimi Denetleme Kurulunun denetimine
tabi tutmuştur.
Aynı durum Ek Madde 11’in altıncı fıkrasındaki “ile özel öğretim kurumlarının,
Milli Eğitim bakanlığı ve Denizcilik Müsteşarlığınca ilgili oldukları mevzuat
hükümlerine göre denetimi” ibaresi için de söz konusudur. Bu ibare ile de
Anayasanın 2, 11, 130 ve 131 inci maddelerine aykırı biçimde yükseköğretim
düzeyinde yeterliğe yönelik eğitim veren özel öğretim kurumları, verdikleri
eğitimin niteliğine bakılmaksızın Milli Eğitim Bakanlığı ve Denizcilik
Müsteşarlığının denetimine tabi kılınmıştır. Bu hükümlerin yürürlüğü halinde
Anayasaya aykırı durumlar, sonradan giderilemeyecek durum ve zararlar
doğacaktır.
V. SONUÇ VE İSTEM
Yukarıda açıklanan gerekçelerle
02.03.2005 tarih ve 5310 sayılı Kanunun 2 nci
maddesinin 491 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye Eklediği;
1) Ek Madde 9’un birinci fıkrasının
Anayasanın 2, 10, 11, 130, 132 ve 138 inci maddesine aykırı olan (b) bendinin,
2) Ek Madde 10’un birinci fıkrasının
Anayasanın 2, 6, 7, 8, 11, 130 ve 131 inci maddelerine aykırı olan birinci
cümlesinin,
3) Ek Madde 10’un üçüncü fıkrasının
Anayasanın 2, 6, 7, 8 ve 11 inci maddelerine aykırı olan üçüncü fıkrasının,
4) Ek Madde 10’un dördüncü fıkrasının
Anayasanın 2, 10, 11, 130, 131 ve 132 nci
maddelerine aykırı olan (b) bendinin,
5) Ek Madde 11’in Anayasanın 2, 10,
11, 130, 131 ve 132 nci maddelerine aykırı olan
birinci fıkrasının,
6) Ek 11 inci maddesinin Anayasanın
2, 6, 7, 8 ve 11 inci maddelerine aykırı olan beşinci fıkrasının,
7) Ek 11 inci maddesinin altıncı
fıkrasındaki Anayasanın 2, 11, 130 ve 131 inci maddelerine
aykırı olan “ile özel öğretim kurumlarının, Milli Eğitim Bakanlığı ve Denizcilik
Müsteşarlığınca ilgili olduğu mevzuat hükümlerine göre denetimi” ibaresinin
iptallerine ve iptal kararı verilinceye kadar yürürlüklerinin durdurulmasına
ilişkin istemimizi saygı ile arz ederiz.”
II - YASA METİNLERİ
A - İptali İstenilen Yasa Kuralları
2.3.2005 günlü, 5310 sayılı Yasa’nın iptali
istenilen kural ve bölümlerini içeren maddeleri şöyledir:
91Açıklamalı Kanun-İçtihat
Programından 91.
1 - Ek Madde 9
Gemiadamlarının
eğitimi;
a) Üniversitelere bağlı fakülte ve
yüksekokullar ile Millî Eğitim Bakanlığına bağlı ortaöğretim okulları ve yaygın
eğitim kurumları ile Deniz Kuvvetleri Komutanlığına bağlı öğretim kurumları,
b) Kuruluş amaçları
gemiadamlarına eğitim vermek olan ve Denizcilik
Müsteşarlığının uygun görüşü üzerine Millî Eğitim Bakanlığının izni ile gerçek
ve tüzel kişiler tarafından açılan özel öğretim kurumları,
Tarafından verilir.92Açıklamalı
Kanun-İçtihat Programından 92alınmıştır.
lamalı
Kanun-İçtihat Programından 93(.
2 - Ek Madde 10
Gemiadamlarının
eğitimi, sınavları ve belgelendirilmelerine ilişkin usûl
ve esaslar, Millî Eğitim Bakanlığının görüşü alınarak Denizcilik Müsteşarlığı
tarafından hazırlanacak yönetmelikle belirlenir.
Gemiadamları sınavları,
Gemiadamları Sınavları Merkezi tarafından yapılır. Sınava gireceklerden
alınacak ücret, Denizcilik Müsteşarlığı ve Maliye
Bakanlığınca belirlenir. Her yıl belirlenecek bu ücret bütçeye gelir yazılmak
üzere Denizcilik Müsteşarlığının saymanlık hizmetini yapan saymanlık hesabına
yatırılır.
Gemiadamları
Sınavları Merkezi tarafından yapılacak harcamalar bu amaçla bütçeye konulan
ödenekten karşılanır.
Gemiadamları
Sınavları Merkezinin oluşturulması, görevleri ve merkezle ilgili her türlü
faaliyet, sınavda görev alacak kişiler ile alınacak ücretler ve diğer malî
konulara ilişkin usûl ve esaslar Maliye Bakanlığının
görüşü alınarak Denizcilik Müsteşarlığı tarafından hazırlanacak yönetmelikle
belirlenir.
Eğitim ve öğretim programları ile
staj süreleri, Denizcilik Müsteşarlığının belirlediği asgarî programlar ve staj
sürelerini karşılamak ve belgelendirmek kaydıyla;
a) Üniversitelere bağlı fakülte ve
yüksek okullar ile Millî Eğitim Bakanlığına bağlı orta öğretim okulları ve
yaygın eğitim kurumları ile Deniz Kuvvetleri Komutanlığına bağlı öğretim
kurumlarında kendi mevzuatlarına,
b) Özel öğretim kurumları tarafından
her seviyedeki yeterlik belgesine yönelik verilen eğitimler, Denizcilik
Müsteşarlığının uygun görüşü alınarak Millî Eğitim Bakanlığınca onaylanan
öğretim programına,
Göre gerçekleştirilir.94Açıklamalı
Kanun-İçtihat Programından 94
95Açıklamalı Kanun-İçtihat
Programından 95(.
3 - Ek Madde 11
Gemiadamlarına
ilişkin eğitim, öğretim, sınav ve belgelendirme yapan kamu veya özel kurum ve
kuruluşları denetlemek; denetleme faaliyetlerinin plânlanması, yürütülmesi ve
değerlendirilmesi işlemlerini gerçekleştirmek üzere Denizcilik Müsteşarlığında
Denizcilik Eğitimi Denetleme Kurulu oluşturulmuştur.
Kurul; bir başkan ve altı üyeden
oluşur. Kurul başkan ve üyeleri; Millî Eğitim Bakanlığı, Denizcilik Müsteşarlığı
ve deniz ticaret odaları ile denizcilik eğitimi veren kamu ve özel öğretim
kurumlarının hukuk veya denizcilik alanlarında tecrübeli, en az lisans düzeyinde
eğitim almış mensuplarından Denizcilik Müsteşarı tarafından önerilen adaylar
arasından Denizcilik Müsteşarlığının bağlı olduğu Bakan tarafından seçilir.
Kurul tarafından denetlenecek özel
kuruluşlar ile kamu kurum ve kuruluşlarınca, denetim için denetimin niteliğine
göre belirlenecek ücret bütçeye gelir yazılmak üzere Denizcilik Müsteşarlığının
saymanlık hizmetini yapan saymanlık hesabına yatırılır. Kurul tarafından
yapılacak harcamalar ile kurul üyeleri ve denetçilerin ücretleri bu amaçla
bütçeye konulan ödenekten karşılanır.
Başkan ve kurul üyelerine, ayda
dörtten fazla olmamak üzere her toplantı günü için (3000) gösterge rakamının
memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucu bulunacak tutar üzerinden toplantı
ücreti ödenir.
Kurul başkan ve üyelerinin seçimi,
görev süreleri ve görevlerinin sona ermesi, denetleme görevini yerine
getireceklerin seçimi, görev ve yetkileri, denetlemenin esas ve
usûlleri, denetleme ücretleri ve diğer giderler, malî
hususlarda Maliye Bakanlığının görüşü alınmak suretiyle Denizcilik
Müsteşarlığınca hazırlanarak yürürlüğe konulacak yönetmelikle belirlenir.
Üniversitelere bağlı fakülte ve
yüksek okullar ile Millî Eğitim Bakanlığına bağlı orta öğretim okulları ve Deniz
Kuvvetleri Komutanlığına bağlı öğretim kurumlarının tâbi oldukları mevzuata göre
denetimi ile özel öğretim kurumlarının, Millî Eğitim Bakanlığı ve Denizcilik
Müsteşarlığınca ilgili oldukları mevzuat hükümlerine göre denetimine ilişkin
hükümler saklıdır.
B - Dayanılan Anayasa Kuralları
Anayasa’nın 2.,6.,7.,
8.,10., 11.,130.,131.,132. ve 138. maddelerine dayanılmıştır.
III - İLK İNCELEME
Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü’nün 8. maddesi
gereğince, Mustafa BUMİN, Haşim KILIÇ,,
Sacit ADALI, Fulya KANTARCIO?LU, Ahmet AKYALÇIN,
Mehmet ERTEN, Mustafa YILDIRIM, Cafer ?AT, A.Necmi
ÖZLER, Fettah OTO ve Serdar
ÖZGÜLDÜR’ün katılmalarıyla 18.5.2005 günü yapılan ilk inceleme
toplantısında, dosyada eksiklik bulunmadığından işin esasına geçilmesine,
yürürlüğü durdurma talebinin bu konudaki raporun hazırlanmasından sonra karara
bağlanmasına oybirliğiyle karar verilmiştir.
IV - ESASIN İNCELENMESİ
Dava dilekçesi ve ekleri, işin esasına ilişkin
rapor, iptali istenilen yasa kuralları, dayanılan Anayasa kuralları ve bunların
gerekçeleri ile diğer yasama belgeleri okunup incelendikten sonra gereği
görüşülüp düşünüldü:
1 - Ek Madde 9’ un
(b) Bendinin İncelenmesi
Dava dilekçesinde, Anayasanın, yükseköğretim
kurumlarının hangileri olduğunun, bu kurumların kuruluş ve yöntemlerine ilişkin
esasların 130. ve 132. maddelerinde gösterildiği, iptali istenilen kuralda
yüksek öğretim düzeyi ayrık tutulmadığı için, yüksek öğretim düzeyindeki gemi
adamları eğitiminin de özel ve tüzel kişilerce açılacak özel öğretim kurumları
tarafından verilebilmesine olanak tanındığı; yargı kararı ile özel kurs yoluyla
lisans düzeyinde eğitim verilemeyeceği hüküm altına alınmış olduğu halde
yeniden düzenleme yapılmasının verilmiş bir yargı kararını yasama erki
kullanarak değiştirmek anlamını taşıdığı; Yüksek Öğretim Kurumu Kapsamında
kurulan ve eğitim veren bir yüksekokul veya üniversiteden mezun olanlarla,
idareden izin almak suretiyle açılan bir özel kurstan veya öğretim
kurumundan mezun olanların yeterlik ve ehliyet bakımından aynı konuma
yerleştirilmiş olacakları; ülkemizde örgün öğretim kurumlarının her yıl
800 ün üzerinde mezun verdiği, özel öğretim kurumlarınca da eğitim
verilmesine yönelik bu düzenlemenin ülke ihtiyaçlarına aykırı olduğu,
istihdam ve eşgüdüm sorunlarına yol açacağı, söz konusu düzenlemenin bir
kamu yararını karşılamak amacından ziyade mahkeme kararlarını
etkisizleştirmek amacına yönelik olduğu; hukuk devletinde tüm
devlet erkinin nihai amacının kamu yararı olduğu belirtilerek
söz konusu düzenlemenin Anayasa’nın 2.,10,
11.,130.,132. ve 138. maddelerine aykırı olduğu ileri sürülmüştür.
Gemiadamlarının
eğitimi, Ek madde 9’un (a) bendinde, üniversitelere bağlı fakülte ve yüksek
okullar, Milli Eğitim Bakanlığına bağlı orta öğretim okulları ve yaygın öğretim
kurumları, Deniz Kuvvetleri Komutanlığına bağlı öğretim kurumları; maddenin (b)
bendinde de “kuruluş amaçları gemiadamlarına eğitim
vermek olan ve Denizcilik Müsteşarlığının uygun görüşü üzerine Milli Eğitim
Bakanlığının izni ile gerçek ve tüzel kişiler tarafından açılan özel öğretim
kurumları” aracılığı ile yapılabileceği hüküm altına alınmıştır.
Anayasa’nın 130. maddesinde öngörülen ilkelerle,
üniversite kurulurken yasa koyucuya kesin buyruklar
verilmesine karşın, her türlü eğitim ve öğretiminin, üniversite ve yükseköğretim
kurumları tarafından verileceğine ilişkin herhangi bir Anayasa hükmü
bulunmamaktadır.
Anayasa’nın 138.maddesinin son fıkrasında “Yasama
ve yürütme organları ile idare, mahkeme kararlarını hiçbir surette değiştiremez
ve bunların yerine getirilmesini geciktiremez”; madde gerekçesinde de “mahkeme
kararlarına uyulmak zorunludur” denilmektedir.
Yasa koyucu, Anayasa’ya ve hukukun genel ilkelerine
aykırı olmamak kaydıyla her türlü düzenlemeyi yapmak
yetkisine sahip olup, düzenlemenin kamu yararına, başka bir anlatımla ülke
koşullarına uygun olup olmadığının belirlenmesi ve takdiri de yasa koyucuyu
aittir.
Hukuk devletinde yasaların kamu yararı gözetilerek
çıkarılması zorunludur. Yasa koyucunun bir ihtiyaç olarak gördüğü
gemiadamlarının yetiştirilmesi ve eğitimi için Milli
Eğitim Bakanlığı’nın izniyle gerçek ve tüzel kişiler tarafından özel öğretim
kurumları açılması için yapılan bu düzenlemenin kamu yararı amacıyla çıkarıldığı
anlaşılmaktadır.
Öte yandan Anayasa’nın 138.maddesinde öngörülen
mahkeme kararlarının bağlayıcılığı ilkesi, yasa koyucunun Anayasa’ya ve hukukun
genel ilkelerine uygun olması koşuluyla genel düzenleme yetkisini ortadan
kaldırmaz.
Ek madde 9’un (b) fıkrasında yer alan “özel öğretim
kurumları” Anayasa’nın 130. ve 131. maddelerinde yer alan ve 1547 sayılı Yasa
ile düzenlenen yükseköğretimden farklı eğitim veren kurumlardır.
Gemiadamları yetiştiren, üniversitelere bağlı
fakülte ve yüksek okullar, Milli Eğitim Bakanlığına bağlı orta öğretim kurumları
ile Deniz Kuvvetleri Komutanlığına bağlı öğretim
kurumları kendi mevzuatına göre eğitim vermeye devam edeceklerinden iptali
istenilen düzenleme Anayasa’nın 130. ve 132. maddesinde yer alan “yüksek öğretim
faaliyeti” ile ilgili değildir.
Açıklanan nedenlerle kural Anayasa’nın 2.,
ve 138. maddelerine aykırı değildir. İptal isteminin reddi gerekir.
Kural’ın