Yeni Sayfa 6
BÜYÜK?EHİR
BELEDİYELERİNİN İMAR UYGULAMASI YETKİSİ
27.3.2004
tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 5216 sayılı Büyükşehir
Belediyesi Kanunun 7/b maddesinde, “Çevre düzeni plânına uygun olmak kaydıyla,
Büyükşehir belediye ve mücavir alan sınırları içinde 1/5.000 ile 1/25.000
arasındaki her ölçekte nazım imar plânını yapmak, yaptırmak ve onaylayarak
uygulamak; Büyükşehir içindeki belediyelerin nazım plâna uygun olarak
hazırlayacakları uygulama imar plânlarını, bu plânlarda yapılacak
değişiklikleri, parselasyon plânlarını ve imar ıslah plânlarını aynen veya
değiştirerek onaylamak ve uygulanmasını denetlemek; nazım imar plânının
yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde uygulama imar plânlarını ve
parselasyon plânlarını yapmayan ilçe ve ilk kademe belediyelerinin uygulama imar
plânlarını ve parselasyon plânlarını yapmak veya yaptırmak.” Büyükşehir
belediyesini görevleri ve sorumlulukları arasında sayılmıştır.
Yeni Sayfa 5
İmar
uygulamaları yönünden bu hükmü değerlendirdiğimizde, Büyükşehir içindeki
belediyelerin parselasyon planlarını aynen veya değiştirerek onaylamak ve
uygulamasının denetlemek Büyükşehir belediyelerinin görevleri arasında
sayılmıştır. Yine, Büyükşehir belediyesince hazırlanan nazım imar plânının
yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde uygulama imar plânlarını ve
parselasyon plânlarını yapmayan ilçe ve ilk kademe belediyelerinin uygulama imar
plânlarını ve parselasyon plânlarını yapmak veya yaptırmak da Büyükşehir
belediyelerini görevleri arasında sayılmıştır.
Aynı Kanunun
7/c maddesinde ise “Kanunlarla Büyükşehir belediyesine verilmiş görev ve
hizmetlerin gerektirdiği proje, yapım, bakım ve onarım işleriyle ilgili her
ölçekteki imar plânlarını, parselasyon plânlarını ve her türlü imar uygulamasını
yapmak ve ruhsatlandırmak, 20.7.1966 tarihli ve 775 sayılı Gecekondu Kanununda
belediyelere verilen yetkileri kullanmak” da Büyükşehir belediyelerinin
görevleri ve sorumlulukları arasında sayılmıştır. Bu hükme göre ise Büyükşehir
belediyesine verilmiş görev ve hizmetlerin gerektirdiği proje, yapım, bakım ve
onarım işleriyle ilgili her ölçekteki imar plânlarının yapılması Büyükşehir
belediyesinin görevleri arasına alınmıştır. Bu yetki ile 5216 sayılı Yasanın 7/c
maddesi açısından Büyükşehir kapsamında yer alan ilçe ve alt belediyelerin imar
planı yapma yetkisi kaldırılmış bulunmaktadır. Ancak bu yetkinin kullanılması
için imar planı yapılacak alanın Büyükşehir belediyesine verilmiş görev ve
hizmetlerin gerektirdiği proje, yapım, bakım ve onarım işleriyle ilgili bir alan
olması gerekmektedir.
Bahsedilen
7/c maddesine dayanılarak yapılan imar planlarının kapsadığı alanların imar
uygulamaları da Büyükşehir belediyeleri tarafından yapılacaktır. İmar planı ve
imar uygulaması sonucu oluşan imar parselleri üzerine yapılacak yapı ile ilgili
ruhsat verme işlemleri de Büyükşehir belediyelerine ait olacaktır.
5216 sayılı
Büyükşehir Belediyesi Kanunu ile imar yönünden getirilen bu düzenlemeler genel
olarak değerlendirildiğinde, Büyükşehir belediyelerine çok geniş yetki tanınmış
bulunmaktadır. Görev ile ilgili olarak yapılacak bir hizmet için gerekli nazım
imar planı yapma yetkisi kendisinde olan Büyükşehir belediyeleri, bu hizmeti
yerine getirebilmek için uygulama imar planını ve imar uygulamasını yapma
yetkisine de sahip duruma gelmiştir. Ruhsatlandırma yetkisinin de Büyükşehir
belediyelerine ait olduğu düşünüldüğünde, ilçe ve alt belediyelerin Büyükşehir
belediyelerine engel olmaması açısından böyle bir düzenlemeye gidildiği
anlaşılmaktadır.
5216 sayılı
Büyükşehir Belediyeleri Kanununun 7 nci maddesinin ikinci fıkrasına göre,
Büyükşehir belediyeleri, birinci fıkranın (c) bendinde belirtilen yetkilerini,
imar plânlarına uygun olarak kullanmak ve ilgili belediyeye bildirmek
zorundadır. Büyükşehir belediyeleri bu görevlerden uygun gördüklerini belediye
meclisi kararı ile ilçe ve ilk kademe belediyelerine devredebilir, birlikte
yapabilirler.
Büyükşehir
belediyelerinin anılan 7. maddenin (b) ve (c) bentlerindeki yetkilerini
kullanırken ilçe veya alt belediyelerle uyum içinde olmasında fayda vardır.
Çünkü nihai olarak her iki kurumda kamu yararını gözetmek ve dikkate almak
zorundadır. Büyükşehir belediyelerince imar planı ve imar uygulaması yapılırken
bu alan civarının imar planına uyumlu olması gerekir.