T.C.
D A N I ?
T A Y
SEKİZİNCİ
DAİRE
Esas No
: 2008/7089
Karar No
: 2008/7331
Büyükşehir
belediyelerinin kuruluşu, yönetilmesi ve denetlenmesi ayrı bir yönetmelikle
düzenlenmiş bulunan kurs ve yurtlara yardım yapma konusunda kendisine yasal
olarak verilmiş bir yetki ve görevi olmadığı hakkında.
Temyiz İsteminde Bulunan :
Vekili :
Karşı Taraf ( Davalı) : Ankara Büyükşehir
Belediye Başkanlığı
Vekili :
İstemin Özeti : Ankara
Büyükşehir Belediye sınırları içerisinde bulunan ve milli eğitime destek
amacıyla gönüllü kuruluşlarca açılmış kar amacı gütmeyen öğrenci yurtlarına ve
Diyanet İşleri Başkanlığına bağlı Kuran kurslarına öğrenci sayısına ve
ihtiyacına göre Büyükşehir Belediyesi Sosyal Hizmetler Daire Başkanlığınca
belirlenecek miktara göre gıda giyim ve yakacak yardımı yapılmasına karar
verilmesine ilişkin Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin 11.10.2006 gün ve 2502
sayılı kararının iptali istemiyle açılan davada; 5216 sayılı Yasanın 24/j
bendinden söz edilerek; olayda; Ankara Büyükşehir Belediyesi sınırları
içerisinde bulunan ve eğitime destek amacıyla gönüllü kuruluşlarca açılmış kar
amacı gütmeyen öğrenci yurtlarına ve Diyanet İşlerine bağlı Kuran Kurslarına
öğrenci sayısına ve ihtiyaca göre Büyükşehir Belediyesi Sosyal Hizmetler Daire
Başkanlığı'nca belirlenecek miktara göre gıda, giyim ve yakacak yardımı
yapılmasına karar verilmesine ilişkin dava konusu işlemde kamu yararı ve hizmet
gerekleri ile sosyal devlet ilkesine aykırılık görülmediği gerekçesiyle davayı
reddeden Ankara 14. İdare Mahkemesinin 07.03.2008 gün ve E:2007/66, K:2008/380
sayılı kararının; davaya konu işlemin kamu yararı gereği tesis edilmediği, zira
yardım edilecek kişilerle ilgili soyut ifadelerin bulunduğu ileri sürülerek,
2577 sayılı Yasanın 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması
istemidir.
Savunmanın Özeti : Savunma verilmemiştir.
Tetkik Hakimi … Düşüncesi : Temyiz başvurusu;
Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin 11.10.2006 gün 2502 sayılı kararının
iptali istemiyle açılan davayı reddeden İdare Mahkemesi kararının bozulması
istemine ilişkindir.
5216 sayılı Yasanın 23. maddesinde büyükşehir belediyesinin
gelirleri, 24. maddesinde de giderleri sayılmış olup, 03.03.2000 gün ve 23982
sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Diyanet İşleri Başkanlığı
Kuran Kursları ile öğrenci Yurt ve Pansiyon Yönetmeliğinde anılan kuruluşların
mali işlerinin ne şekilde idare edileceği düzenlenmiştir.
Bu itibarla, idareleri ve mali işleri ayrı bir yönetmelikle
düzenlenmiş, anılan kuruluşlara kendilerine yasal olarak verilmiş bir yetki ve
görev olmaksızın yapılacak yardımı içeren davaya konu işlemde hukuka uyarlık
bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptali gerekirken, davayı reddeden
İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı … Düşüncesi : Ankara Büyükşehir
belediyesi sınırları içerisinde bulunan ve milli eğitime destek amacıyla gönüllü
kuruluşlarca açılmış kar amacı gütmeyen öğrenci yurtlarına ve Diyanet işlerine
bağlı Kuran Kurslarına öğrenci sayısına ve ihtiyaca göre gıda, giyim ve yakacak
yardımı yapılmasına karar verilmesine ilişkin Ankara Büyükşehir Belediye Meclis
kararının iptali istemiyle açılan davayı reddeden idare mahkemesi kararı temyiz
edilmiştir.
İdare mahkemesince, 5216 sayılı Kanunun 24/j maddesinde, dar
gelirli, yoksul, muhtaç ve kimsesizlerle özürlülere yapılacak sosyal hizmetler
ve yardımların büyükşehir belediyesinin giderleri arasında sayıldığından, dava
konusu işlemde kamu yararı ve hizmet gerekleri ile sosyal devlet, ilkelerine
aykırılık görülmediği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş isede, dava
konusu işlemde öngörüldüğü üzere, kar amacı gütmeyen öğrenci yurtları ile
Diyanet İşleri Başkanlığına bağlı Kuran Kurslarının Büyükşehir Belediyesi
Kanununun ilgili maddelerinde belirtilen görev ve sorumluluğu arasında sayılan
kurum ve kuruluşlardan olmadığı, aynı Kanunun 8. 9., 10. ve 11. maddeleri
incelendiğindede, bu hükümlerle de büyükşehir belediyelerine, davaya konu
işlemde belirtilen yurt ve kurslara yardım ve destek verilmesine ilişkin
herhangi bir görev ve yetki verilmediğinin anlaşıldığı cihetle dava konusu
meclis kararında hukuka uyarlık bulunmadığı gibi kararda yazılı gerekçe ile
davayı reddeden idare mahkemesi kararında da isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle mahkeme kararının bozulması gerekeceği
düşünülmektedir.
TÜRK
MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Sekizinci Dairesince işin gereği görüşüldü:
Uyuşmazlık, Ankara Büyükşehir Belediyesi sınırları içerisinde
bulunan ve milli eğitime destek amacıyla gönüllü kuruluşlarca açılmış, kar amacı
gütmeyen öğrenci yurtlarına ve Diyanet İşleri Başkanlığına bağlı Kuran
kurslarında öğrenci sayısına ve ihtiyaca göre Büyükşehir Belediyesi Sosyal
Hizmetler Daire Başkanlığınca belirlenecek miktara göre gıda giyim ve yakacak
yardımı yapılmasına karar verilmesine ilişkin Ankara Büyükşehir Belediye
Meclisinin 11.10.2006 gün ve 2502 sayılı kararının iptali isteminden doğmuştur.
İdari işlemlerin iptal sebeplerinden biri, sebep yönünden hukuka
aykırılık olup, sebep, idareyi bir işlem yapmaya yönelten etken olarak
tanımlanabilir. Sebep, idari işlemin dayanağı olup, sebep olarak gösterilen
hukuksal işlemin sakatlığı, esas işlemi de sakatlayacaktır. Yine idari
işlemlerin iptal sebeplerinden bir diğeri de, amaç yönünden hukuka aykırılık
olup, idari işlemlere yasalarla verilen özel amaç dışında, tüm idari işlemlerin
genel amacı, kamu yararıdır. Başka bir anlatımla, bir idari işlemin
yapılabilmesi için, kamu yararının gerçekleşmesine elverişli ve yeterli bir
nedenin varlığı gereklidir.
Dosyanın incelenmesinden; dava konusu 11.10.2006 gün ve 2502
sayılı Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi kararıyla, Ankara İli sınırları içinde
bulunan ve Milli Eğitime destek amacıyla gönüllü kuruluşlarca açılmış, kar amacı
gütmeyen öğrenci yurtlarına ve Diyanet İşleri Başkanlığına bağlı kuran
kurslarına destek olmak üzere kış mevsiminde yakacak ve giyim yardımı ihtiyacı
için, yapılacak yardımın miktarının, öğrenci sayısı ve ihtiyaca göre Belediye
Sosyal Hizmetler Daire Başkanlığınca belirlenerek, mahalline teslimine karar
verildiği, idare mahkemesince temyize konu kararla, 5216 sayılı Büyükşehir
Belediyesi Kanunun 24. maddesinin (j) bendinde, dar gelirli, yoksul, muhtaç ve
kimsesizler ile özürlülere yapılacak sosyal hizmet ve yardımların büyükşehir
belediyesinin giderleri arasında sayıldığı, dava konusu işlemde kamu yararı
hizmet gerekleri ile sosyal devlet ilkesine aykırılık görülmediği gerekçesiyle
davanın reddedildiği anlaşılmıştır.
23.07.2004 gün ve 25531 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak
yürürlüğe giren Büyükşehir Belediyesi Kanunu; 1. maddesinde de belirtildiği
üzere, Büyükşehir Belediyesi Yönetiminin hukuku statüsünü düzenlemek,
hizmetlerin planlı, programlı,etkin, verimli ve uyum içinde yürütülmesini
sağlamak amacıyla düzenlenmiş olup, 1. bölümünde "Amaç Kapsam ve Tanımlar", 2.
bölümünde "Büyükşehir Belediyesinin Kuruluş ve Sınırları", 3. bölümünde ise
"Büyükşehir Belediyesinin Görev Yetki ve Sorumlulukları" hüküm altına alınmış,
söz konusu bölüme ait 7. maddenin (n) bendinde, "gerektiğinde sağlık, eğitim,
kültür hizmetleri için bina ve tesisler yapmak, kamu kurum ve kuruluşlarına ait
bu hizmetlerle ilgili bina ve tesislerin her türlü bakımını, onarımını yapmak ve
gerekli malzeme desteğini sağlamak" büyükşehir, ilçe ve ilk kademe
belediyelerinin görev yetki ve sorumlulukları arasında sayılmışsa da, dava
konusu işlemde öngörüldüğü üzere, kar amacı gütmeyen öğrenci yurtları ile
Diyanet İşleri Başkanlığına bağlı kuran kursları, anılan Kanun maddesinde
belirtilmiş kurum ve kuruluşlar kapsamında değerlendirilemeyeceği gibi, 8., 9.,
10. ve 11. maddeleri incelendiğinde, bu hükümlerle de büyükşehir belediyelerine
davaya konu işlemde belirtilen yurt ve kurslara destek olmak üzere yardım
yapılmasına ilişkin herhangi bir görev ve yetki verilmediği görülmüştür.
Öte yandan; yukarıda anılan Kanunun 23.maddesinde, büyükşehir
belediyesinin gelirleri, 24. maddesinde de giderleri sayılmış olup, (j)
bendinde; dar gelirli, yoksul, muhtaç ve kimsesizler ile özürlülere yapılacak
sosyal hizmet ve yardımların bu giderler arasında sayılmasına karşın, dava
konusu işlemde belirtilen kuran kursları ile kar amacı gütmeyen öğrenci
yurtlarının bu maddede öngörülen "yoksul, muhtaç, kimsesiz, ya da öksüz"
kategorisinde değerlendirilemeyeceği de kuşkusuzdur. Nitekim, anılan kursların
kuruluşu, yönetilmesi, denetlenmesi konuları, 3.3.2000 gün ve 23982 sayılı Resmi
Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Diyanet İşleri Başkanlığı Kuran Kursları
ile Öğrenci Yurt ve Pansiyonları Yönetmeliğinde düzenlenmiş olup, Yönetmeliğin
"Mali İşler" başlıklı 43.maddesinde, yurt ve pansiyonlarda yürütülen hizmetlerin
devamı ve iyileştirilmesini sağlamak için hayırseverlerden ve mecburi olmaksızın
maddi durumu elverişli olan öğrenci velilerinden makbuz mukabili bağış
alınabileceği belirtilmiştir.
Yukarıda yapılan tüm bu açıklamalara göre, olayda, davalı
idarenin, kendisine yasal olarak verilmiş yetki ve görevi yokken, kuruluşu,
yönetilmesi ve denetlenmesi ayrı bir yönetmelikle düzenlenmiş bulunan, kurs ve
yurtlara yapacağı yardım için almış olduğu davaya
konu
meclis kararında kamu yararı bulunmadığı gibi, yasal olarak giderleri arasında
bulunmayan kuruluşlara yapılacak yardımın " öğrenci sayısına ve ihtiyaca göre"
olarak soyut şekilde ifade edilmesi de işlemin sebep yönünden sakatlığı sonucunu
doğurmaktadır.
Bu durumda, idarelerin gelirlerini etkin, verimli ve rasyonel
kullanmaları zorunluluğu karşısında, yasal olarak kendilerine verilen bir yetki
veya görev olmaksızın, üstelik giderleri arasında da sayılmayan kuran kursları
ve gönüllü kuruluşlarca açılmış kar amacı gütmeyen öğrenci yurtlarına yapılacak
yardıma ilişkin dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, Ankara 14. İdare Mahkemesi kararının
bozulmasına, dosyanın yeniden bir karar verilmek üzere adı geçen Mahkemeye
gönderilmesine 11.11.2008 gününde oybirliği ile karar verildi.
