BİNA  İN?AAT HARCI

3194 sayılı İmar XE “İmar"  Kanununun 22/1. maddesine göre yapı XE “Yapı"  ruhsatiyesi alabilmek için maddede belirtilen belgelerle birlikte müracaat edilmesi öngörülmüştür.

Açıklanan yasa hükümlerinden, ruhsat XE “Ruhsat"  alabilmek için ilgili yerlere İmar XE “İmar"  Kanununun 22. maddesinde sayılan belgelerle birlikte müracaat edileceği, eklenmesi zorunlu olan bu belgelerin inceleneceği ve uygun görüldüğü takdirde 2464 sayılı Kanunun ek 5. maddesine göre harç yatırıldıktan sonra ruhsat verilebileceği anlaşılmaktadır.

Bu gibi olaylarda hemen ruhsat XE “Ruhsat"  alınamamakta, ruhsat verilmeden önce belediye ve ilgili merciler tarafından bazı işlemler yapılmakta, bu işlemler tamamlandıktan sonra ruhsat alınması söz konusu olmaktadır.

2464 sayılı Kanunla eklenen ve mükerrer 7. bölümde yer alan bina XE “Bina"  inşaat harcı XE “Bina İnşaat Harcı"  ile ruhsat XE “Ruhsat"  alımından önce yapılacak işlemler nedeniyle verilen hizmetlerin karşılığı harca dönüştürülmüş, diğer bir deyişle kanun koyucu tarafından, bu gibi işlemlerin ücretle, vergiyle değil harçla karşılanması amacı güdülmüştür.

Anılan kanunda yer alan ve bina XE “Bina"  inşaat harcı XE “Bina İnşaat Harcı" ndan önce yürürlüğe giren “imarla ilgili harçlar” başlıklı 80. maddenin görüşülmesi sırasında ücret adı altında alınan bedellerin en aza indirilmesi ve bunların harç adı altında toplanması önerilmiş, bu görüşler doğrultusunda da 2464 sayılı Kanunun 80. maddesi yasallaştırılarak yürürlüğe konulmuştur.

Bu hükümlere göre inşaata başlamadan önce imarla ilgili işlemlerden dolayı, sözü edilen kanunun 80. maddesinin (a) ila (b) bentlerinden sayılan işlemler için harç alınacak, inşaata başlamak için ruhsat XE “Ruhsat"  alımı sırasında yapılan işlemlerden dolayı aynı kanunun ek 6. maddesinde açıkça ve ayrıca belirtilen bina XE “Bina"  inşaat harcı XE “Bina İnşaat Harcı"  ödenecek, bina bitince de 80. maddenin f bendi uyarınca yapı XE “Yapı"  kullanma izni XE “Yapı Kullanma İzni"  harcı tahsil edilecektir.

Bu durumda gerek inşaata başlamadan önce gerek sonra inşaat nedeniyle alınması gereken bedeller mevzuat gereği harç olarak alınacağından inşaatla ilgili olarak 2464 sayılı Kanunun 97. maddesine göre belediyelerin ücret adı altında bir bedel istemesi mümkün olmayacaktır.[1]

a.    Konu, vergiyi doğuran olay:

Belediye sınırları ve mücavir alan XE “Mücavir Alan" lar içinde yapılan her türlü bina XE “Bina"  inşaatı (ilave ve tadiller dahil), inşaat veya tadilat ruhsatı alınırken Ek Madde 6’da yer alan tarifede gösterilen nispet ve hadlerde bina inşaat harcı XE “Bina İnşaat Harcı"  alınır.

Konut veya işyerlerinin kullanılış tarzlarının değiştirilmesi (konutun işyerine veya harca tabi olmayan işyerinin harca tabi işyerine dönüştürülmesi) halinde de bu değişiklik tadilat sayılarak ek harca tabi tutulur.

İnşaata ruhsatsız başlanması halinde de harç alacağı doğmuş sayılır.

Bu hükümlerin yürürlüğe girmesinden önce inşa edilmiş olan binaların yüzölçümlerine ilave veya binada tadilat yapılması halinde harç, binanın toplam yüzölçümüne göre tabi olduğu tarife esas alınarak ve yalnız ilave edilen kısmın yüzölçümü üzerinden hesaplanır.

Bu hükümlerin yürürlüğe girdiği tarihten sonra inşa adilmiş olan binalarda tadil veya ilaveler yapılması halinde harç, binanın önceki yüzölçümü ile ilave kısmın yüzölçümü toplamı üzerinden hesaplanır. Ancak, daha önce aynı konut ve işyeri birimleri için ödenmiş bulunan bina XE “Bina"  inşaat harcı XE “Bina İnşaat Harcı"  yeniden hesaplanan harçtan mahsup edilir.

b.    İstisnalar:

Aşağıdaki bina XE “Bina"  inşaatları bina inşaat harcı XE “Bina İnşaat Harcı" ndan müstesnadır.

a.    İnşaat giderleri genel ve katma bütçeler ile il özel idareleri ve belediye bütçelerinden karşılanan her türlü binalar,

b.    Hastane, prevantoryum, sanatoryum, dispanser ve benzeri sağlık kuruluşları,

c.    Her türlü fabrika, değirmen, sınai nitelikteki imalathaneler ve tersaneler ile organize sanayi bölgelerinde yapılan her türlü bina XE “Bina"  inşaatı,

d.    Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Devlet Planlama Teşkilatınca teşviki karara bağlanmış otel, motel ve benzeri turistik tesis XE “Turistik Tesis" ler,

e.    Kooperatifler eliyle, ana sözleşmelerine uygun olarak yapılan sanayi ve küçük sanat siteleri ile esnaf çarşıları,

f.    Dini hizmetlerin ifasına mahsus ve umuma açık bulunan ibadethaneler, bunların müştemilatı,

g.    Karşılık gözetmeksizin Devlete devrolunmak şartıyla inşa edilen okullar ve öğrenci yurtları,

h.    Deprem, su basması, yangın gibi tabii afetler sebebiyle binaları yanan, yıkılan ve kullanılmaz hale gelen kişiler tarafından, afetin vuku bulduğu tarihten itibaren en geç 5 yıl içinde, afetin vuku bulduğu yerlerde veya kamu kuruluşlarınca gösterilen yerlerde inşa edilen binalar,

i.     Yangın, su basması, kaya düşmesi, çığ ve benzeri afetlerden zarar görmesi muhtemel yerlerdeki binaların sahipleri tarafından, afete maruz kalınacağının yetkili kuruluşlarca tebliğ tarihinden itibaren en geç 5 yıl içinde, kamu kuruluşlarınca gösterilen yerlerde inşa edilen binalar,

j.     Bina XE “Bina"  inşaat harcı XE “Bina İnşaat Harcı"  ödemek veya istisnadan yararlanmak suretiyle inşaat ruhsatı alınmış olup da İmar XE “İmar"  Kanununun 10’uncu maddesi gereğince, ruhsatları yenilenen binalar.

Yukarıda (h) ve (i) fıkralarında belirtilen hallerde, kamu kuruluşlarınca ilgili kanunlarına göre hak sahiplerine teslim edilmek üzere inşa olunan binalar da bu istisnadan faydalandırılır. ?u kadar ki bu bentlerde yer alan istisnadan faydalanacak mükellefler, İmar XE “İmar"  ve İskan Bakanlığından veya bu Bakanlığın yetkili kıldığı kuruluşlardan afete maruz kaldıklarına dair alacakları bir belgeyi belediyeye ibraz etmeye mecburdurlar.

Ruhsat XE “Ruhsat"  harcından muaf olan yapılar, yasa hükümlerine aykırı yapıldığı takdirde, muaflık hükümleri uygulanmayacak ve ilgili gerçek ve tüzel harcın ve cezanın tamamı tahsil olunacaktır.

c.    Mükellef:

Bina XE “Bina"  inşaat harcı XE “Bina İnşaat Harcı" nı inşaat, ilave veya tadilat için inşaat ruhsatı alanlar öder. İnşaata ruhsatsız başlayan mükellef, inşaat ruhsatı almak mecburiyetindedir. Binanın kullanış tarzının değiştirilmesi halinde mükellef, binanın sahipleridir.[2]

d.    Matrah:

Bina XE “Bina"  İnşaat Harcı XE “Bina İnşaat Harcı" nın matrahı, her bir konut veya işyeri biriminin ayrı ayrı inşaat sahasının yüzölçümleridir.

Konut inşatlarında inşaat alanının tespitinde, sığınak XE “Sığınak" , merdiven sahanlığı, müşterek garaj, depo, kalorifer ve kapıcı dairesi XE “Kapıcı Dairesi"  gibi ortak yerlerden gelen paylar ile kömürlükler hariç tutulur, özel garaj ve özel depo gibi müştemilat dahil edilir.

İşyeri inşaatlarında, inşaat alanına müştemilat ve ortak yerlerden gelen hisselerin tümü dahildir. Matrahın hesaplanmasında metrekare kesirleri atılır.

e.    Harcın ödenmesi ve yeri:

Bina XE “Bina"  İnşaat Harcı XE “Bina İnşaat Harcı" , inşaat ruhsatının alınmasından önce makbuz karşılığında ilgili belediyeye ödenir.

İnşaatın kısmen yapılması veya hiç yapılmaması halinde inşaat ruhsatı kısmen veya tamamen iptal edilirse, daha önce ödenmiş olan harçta gerekli düzeltme ve iadeler yapı XE “Yapı" lır.

f.     İmar XE “İmar"  ile ilgili harçlar XE “İmar ile İlgili Harçlar" :

İmar XE “İmar"  mevzuatı gereğince aşağıda belirtilen harçlar belediyece tahsil olunur.

1.    Belediye sınırları ve mücavir alan XE “Mücavir Alan" lar içinde İmar XE “İmar"  Kanununa göre ilk kez yapılan veya istek üzerine gerçekleştirilen müteakip parselasyon XE “Parselasyon"  işlemleri

“Parselasyon XE “Parselasyon"  Harcına” (teşvik belgesine haiz organize sanayi bölgeleri hariç olmak üzere),

2.    Verilecek ifraz XE “İfraz"  ve tevhit kararları “İfraz XE “İfraz"  ve Tevhit Harcına”,

3.    Proje tasdik işlemleri “Plan ve Proje Tasdik Harcına”,

4.    Zemin ve yol kanal açma izni verilmesi, yapım ve yıkım artığı malzeme ile toprak kazısının taşınması için belediyelerce yer gösterilmesi ve bu yerlerin tesviyesi “Zemin Açma XE “Zemin Açma"  İzni ve Toprak Hafriyatı XE “Toprak Hafriyatı"  Harcına”,

5.    Yapı XE “Yapı"  kullanma izni XE “Yapı Kullanma İzni"  verilmesi işleri “Yapı Kullanma İzni XE “Yapı Kullanma İzni"  Harcına” tabidir.

Zemin açma XE “Zemin Açma" [3]; gayrimenkul sahiplerince pis su mecralarının yapının bulunduğu sokaktaki lağım şebekesine veya varsa umumi fosseptiğe bağlanması veya elektrik, temiz su, PTT hattı gibi teknik altyapı hizmetlerinin götürülmesi amacı ile belediyelerce tespit edilecek esaslar dahilinde yol, kaldırım, meydan veya benzeri yerlerin kazılmasıdır.

Yapı XE “Yapı"  kullanma izni XE “Yapı Kullanma İzni" [4], yapının ruhsat XE “Ruhsat"  ve eklerine uygun olduğu ve kullanılmasında fen bakımından mahzur görülmediğinin tespiti halinde belediye ve valilikçe düzenlenecek iskan (oturma) belgesidir.

Toprak hafriyatı XE “Toprak Hafriyatı" [5] ise temel kazısı ile inşaat sahasında daha önceden mevcut olup da bu inşaat sebebiyle kaldırılması gereken yıkım artığı malzemenin belediyece gösterilecek yere dökülmesi ve bu yerlerin tesviyesi faaliyetlerinin bütünüdür.

7269 sayılı Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısıyla Alınacak Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara Dair Kanun Hükümleri uyarınca yapılan yapı XE “Yapı"  ve tesisler ile belediye ve mücavir alan XE “Mücavir Alan"  sınırları içinde veya dışında inşa edilecek ahır, samanlık, kümes ve hayvan barınakları ile yemlik gibi yapı ve tesisler Bina XE “Bina"  İnşaat Harcı XE “Bina İnşaat Harcı"  dahil yukarıda sayılan harçlardan müstesnadır.

Organize Sanayi Bölgeleri ile Sanayi ve Küçük Sanat Sitelerinde yapılan Yapı XE “Yapı"  ve Tesisler Bina XE “Bina"  İnşaat Harcı XE “Bina İnşaat Harcı"  ve Yapı Kullanma İzni XE “Yapı Kullanma İzni"  Harcından müstesnadır.