İLÇE (ALT) BELEDİYELERCE
HAZIRLANAN UYGULAMA İMAR PLANLARI İLE UYGULAMA İMAR PLANI TADİLATLARINI
BÜYÜKŞEHİR BELEDİYELERİ RET ETME YETKİLERİ BULUNUYOR MU YOKSA YA AYNEN YA DA
DE?İŞTİREREK ONAYLAMAK ZORUNDA MIDIR.
Cafer ERGEN
3194 sayılı İmar Kanununun 8/b maddesinde, mevcut
ise bölge planı ve çevre düzeni plan kararlarına uygunluğu sağlanarak, belediye
sınırları içinde kalan yerlerin nazım ve uygulama imar planlarının ilgili
belediyelerce yapılacağı veya yaptırılacağı, belediye meclisince onaylanarak
yürürlüğe gireceği, bir aylık ilan süresi içerisinde planlara yapılan
itirazların belediye meclisince onbeş gün içinde incelenerek kesin karara
bağlanacağı, onaylanmış planlarda yapılacak değişikliklerin de bu usullere tabi
olduğu hükme bağlanmış idi.
3030 sayılı Yasanın 6/A maddesinin (b) bendinde,
ilçe belediyelerin nazım plana uygun olarak hazırlayacakları tatbikat imar
planlarının onaylanması ve uygulanmasını denetlemek görevi büyükşehir
belediyelerine verilmiş, aynı Yasanın 14.maddesinde de, büyükşehir ve ilçe
belediye meclisince alınan bütün kararların büyükşehir belediye başkanına
gönderileceği, büyükşehir belediye başkanının konunun meclislerde tekrar
görüşülmesini isteyebileceği hükmüne yer verilmişti.
Anılan hükümlerin birlikte değerlendirilmesinden,
imar planına ilişkin ilçe belediye meclisi kararlarının büyükşehir belediye
başkanı tarafından onaylandıktan sonra yürürlüğe gireceği, ancak büyükşehir
belediye meclisince 1/1000 ölçekli imar planı revizyonu veya değişikliğinin
yapılamayacağı sonucuna ulaşılmış idi.
5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun 7.
maddesinde,
“Büyükşehir belediyesinin görev, yetki ve sorumlulukları
şunlardır:
a) İlçe ve ilk
kademe belediyelerinin görüşlerini alarak büyükşehir belediyesinin stratejik
plânını, yıllık hedeflerini, yatırım programlarını ve bunlara uygun olarak
bütçesini hazırlamak.
b) Çevre düzeni
plânına uygun olmak kaydıyla, büyükşehir belediye ve mücavir alan sınırları
içinde 1/5.000 ile 1/25.000 arasındaki her ölçekte nazım imar plânını yapmak,
yaptırmak ve onaylayarak uygulamak; büyükşehir içindeki belediyelerin nazım
plâna uygun olarak hazırlayacakları uygulama imar plânlarını, bu plânlarda
yapılacak değişiklikleri, parselasyon plânlarını ve imar ıslah plânlarını aynen
veya değiştirerek onaylamak ve uygulanmasını denetlemek; nazım imar plânının
yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde uygulama imar plânlarını ve
parselasyon plânlarını yapmayan ilçe ve ilk kademe belediyelerinin uygulama imar
plânlarını ve parselasyon plânlarını yapmak veya yaptırmak.
c) Kanunlarla
büyükşehir belediyesine verilmiş görev ve hizmetlerin gerektirdiği proje, yapım,
bakım ve onarım işleriyle ilgili her ölçekteki imar plânlarını, parselasyon
plânlarını ve her türlü imar uygulamasını yapmak ve ruhsatlandırmak, 20.7.1966
tarihli ve 775 sayılı Gecekondu Kanununda belediyelere verilen yetkileri
kullanmak.
d) Büyükşehir
belediyesi tarafından yapılan veya işletilen alanlardaki işyerlerine büyükşehir
belediyesinin sorumluluğunda bulunan alanlarda işletilecek yerlere ruhsat vermek
ve denetlemek.
e) Belediye
Kanununun 69 ve 73 üncü maddelerindeki yetkileri kullanmak.
f) Büyükşehir
ulaşım ana plânını yapmak veya yaptırmak ve uygulamak; ulaşım ve toplu taşıma
hizmetlerini plânlamak ve koordinasyonu sağlamak; kara, deniz, su ve demiryolu
üzerinde işletilen her türlü servis ve toplu taşıma araçları ile taksi
sayılarını, bilet ücret ve tarifelerini, zaman ve güzergâhlarını belirlemek;
durak yerleri ile karayolu, yol, cadde, sokak, meydan ve benzeri yerler üzerinde
araç park yerlerini tespit etmek ve işletmek, işlettirmek veya kiraya vermek;
kanunların belediyelere verdiği trafik düzenlemesinin gerektirdiği bütün işleri
yürütmek.
g) Büyükşehir
belediyesinin yetki alanındaki meydan, bulvar, cadde ve ana yolları yapmak,
yaptırmak, bakım ve onarımını sağlamak, kentsel tasarım projelerine uygun olarak
bu yerlere cephesi bulunan yapılara ilişkin yükümlülükler koymak; ilân ve
reklam asılacak yerleri ve bunların şekil ve ebadını belirlemek; meydan, bulvar,
cadde, yol ve sokak ad ve numaraları ile bunlar üzerindeki binalara numara
verilmesi işlerini gerçekleştirmek.
h) Coğrafî ve
kent bilgi sistemlerini kurmak.
i)
Sürdürülebilir kalkınma ilkesine uygun olarak çevrenin, tarım alanlarının ve su
havzalarının korunmasını sağlamak; ağaçlandırma yapmak; gayrisıhhî işyerlerini,
eğlence yerlerini, halk sağlığına ve çevreye etkisi olan diğer işyerlerini
kentin belirli yerlerinde toplamak; inşaat malzemeleri, hurda depolama alanları
ve satış yerlerini, hafriyat toprağı, moloz, kum ve çakıl depolama alanlarını,
odun ve kömür satış ve depolama sahalarını belirlemek, bunların taşınmasında
çevre kirliliğine meydan vermeyecek tedbirler almak; büyükşehir katı atık
yönetim plânını yapmak, yaptırmak; katı atıkların kaynakta toplanması ve aktarma
istasyonuna kadar taşınması hariç katı atıkların ve hafriyatın yeniden
değerlendirilmesi, depolanması ve bertaraf edilmesine ilişkin hizmetleri yerine
getirmek, bu amaçla tesisler kurmak, kurdurmak, işletmek veya işlettirmek;
sanayi ve tıbbî atıklara ilişkin hizmetleri yürütmek, bunun için gerekli
tesisleri kurmak, kurdurmak, işletmek veya işlettirmek; deniz araçlarının
atıklarını toplamak, toplatmak, arıtmak ve bununla ilgili gerekli düzenlemeleri
yapmak.
j) Gıda ile
ilgili olanlar dâhil birinci sınıf gayrisıhhî müesseseleri ruhsatlandırmak ve
denetlemek, yiyecek ve içecek maddelerinin tahlillerini yapmak üzere
laboratuvarlar kurmak ve işletmek.
k) Büyükşehir
belediyesinin yetkili olduğu veya işlettiği alanlarda zabıta hizmetlerini yerine
getirmek.
l) Yolcu ve yük
terminalleri, kapalı ve açık otoparklar yapmak, yaptırmak, işletmek, işlettirmek
veya ruhsat vermek.
m) Büyükşehirin
bütünlüğüne hizmet eden sosyal donatılar, bölge parkları, hayvanat bahçeleri,
hayvan barınakları, kütüphane, müze, spor, dinlence, eğlence ve benzeri yerleri
yapmak, yaptırmak, işletmek veya işlettirmek; gerektiğinde amatör spor
kulüplerine malzeme vermek ve gerekli desteği sağlamak, amatör takımlar arasında
spor müsabakaları düzenlemek, yurt içi ve yurt dışı müsabakalarda üstün başarı
gösteren veya derece alan sporculara belediye meclis kararıyla ödül vermek.
n) Gerektiğinde
sağlık, eğitim ve kültür hizmetleri için bina ve tesisler yapmak, kamu kurum ve
kuruluşlarına ait bu hizmetlerle ilgili bina ve tesislerin her türlü bakımını,
onarımını yapmak ve gerekli malzeme desteğini sağlamak.
o) Kültür ve
tabiat varlıkları ile tarihî dokunun ve kent tarihi bakımından önem taşıyan
mekânların ve işlevlerinin korunmasını sağlamak, bu amaçla bakım ve onarımını
yapmak, korunması mümkün olmayanları aslına uygun olarak yeniden inşa etmek.
p) Büyükşehir
içindeki toplu taşıma hizmetlerini yürütmek ve bu amaçla gerekli tesisleri
kurmak, kurdurmak, işletmek veya işlettirmek, büyükşehir sınırları içindeki kara
ve denizde taksi ve servis araçları dahil toplu taşıma araçlarına ruhsat vermek.
r) Su ve
kanalizasyon hizmetlerini yürütmek, bunun için gerekli baraj ve diğer tesisleri
kurmak, kurdurmak ve işletmek; derelerin ıslahını yapmak; kaynak suyu veya
arıtma sonunda üretilen suları pazarlamak.
s) Mezarlık
alanlarını tespit etmek, mezarlıklar tesis etmek, işletmek, işlettirmek, defin
ile ilgili hizmetleri yürütmek.
t) Her çeşit
toptancı hallerini ve mezbahaları yapmak, yaptırmak, işletmek veya işlettirmek,
imar plânında gösterilen yerlerde yapılacak olan özel hal ve mezbahaları
ruhsatlandırmak ve denetlemek.
u) İl düzeyinde
yapılan plânlara uygun olarak, doğal afetlerle ilgili plânlamaları ve diğer
hazırlıkları büyükşehir ölçeğinde yapmak; gerektiğinde diğer afet bölgelerine
araç, gereç ve malzeme desteği vermek; itfaiye ve acil yardım hizmetlerini
yürütmek; patlayıcı ve yanıcı madde üretim ve depolama yerlerini tespit etmek,
konut, işyeri, eğlence yeri, fabrika ve sanayi kuruluşları ile kamu
kuruluşlarını yangına ve diğer afetlere karşı alınacak önlemler yönünden
denetlemek, bu konuda mevzuatın gerektirdiği izin ve ruhsatları vermek.
v) Sağlık
merkezleri, hastaneler, gezici sağlık üniteleri ile yetişkinler, yaşlılar,
engelliler, kadınlar, gençler ve çocuklara yönelik her türlü sosyal ve kültürel
hizmetleri yürütmek, geliştirmek ve bu amaçla sosyal tesisler kurmak, meslek ve
beceri kazandırma kursları açmak, işletmek veya işlettirmek, bu hizmetleri
yürütürken üniversiteler, yüksek okullar, meslek liseleri, kamu kuruluşları ve
sivil toplum örgütleri ile işbirliği yapmak.
y) Merkezî
ısıtma sistemleri kurmak, kurdurmak, işletmek veya işlettirmek.
z) Afet riski
taşıyan veya can ve mal güvenliği açısından tehlike oluşturan binaları insandan
tahliye etmek ve yıkmak.
Büyükşehir
belediyeleri birinci fıkranın (c) bendinde belirtilen yetkilerini, imar
plânlarına uygun olarak kullanmak ve ilgili belediyeye bildirmek zorundadır.
Büyükşehir belediyeleri bu görevlerden uygun gördüklerini belediye meclisi
kararı ile ilçe ve ilk kademe belediyelerine devredebilir, birlikte
yapabilirler.
İlçe ve ilk
kademe belediyelerinin görev ve yetkileri şunlardır:
a) Kanunlarla
münhasıran büyükşehir belediyesine verilen görevler ile birinci fıkrada
sayılanlar dışında kalan görevleri yapmak ve yetkileri kullanmak.
b) Büyükşehir
katı atık yönetim plânına uygun olarak, katı atıkları toplamak ve aktarma
istasyonuna taşımak.
c) Sıhhî
işyerlerini, 2 nci ve 3 üncü sınıf gayrisıhhî müesseseleri, umuma açık istirahat
ve eğlence yerlerini ruhsatlandırmak ve denetlemek.
d) Birinci
fıkrada belirtilen hizmetlerden; 775 sayılı Gecekondu Kanununda belediyelere
verilen yetkileri kullanmak, otopark, spor, dinlenme ve eğlence yerleri ile
parkları yapmak; yaşlılar, özürlüler, kadınlar, gençler ve çocuklara yönelik
sosyal ve kültürel hizmetler sunmak; mesleki eğitim ve beceri kursları açmak;
sağlık, eğitim, kültür tesis ve binalarının yapım, bakım ve onarımı ile kültür
ve tabiat varlıkları ve tarihî dokuyu korumak; kent tarihi bakımından önem
taşıyan mekânların ve işlevlerinin geliştirilmesine ilişkin hizmetler yapmak.
e) Defin ile
ilgili hizmetleri yürütmek.
(Değişik son
fıkra: 1/7/2006-5538/23 md.) 4562 sayılı Organize Sanayi Bölgeleri Kanunuyla
Sanayi ve Ticaret Bakanlığına ve organize sanayi bölgelerine tanınan yetki ve
sorumluluklar ile sivil hava ulaşımına açık havaalanları ve bu havaalanları
bünyesinde yer alan tüm tesisler bu Kanunun kapsamı dışındadır.” Hükmüne yer
verilmiştir.
Büyükşehir belediyesinin
imar denetim yetkisi başlıkılı 11. madde de ise,
“Büyükşehir belediyesi, ilçe
ve ilk kademe belediyelerinin imar uygulamalarını denetlemeye yetkilidir.
Denetim yetkisi, konu ile ilgili her türlü bilgi ve belgeyi istemeyi, incelemeyi
ve gerektiğinde bunların örneklerini almayı içerir. Bu amaçla istenecek her
türlü bilgi ve belgeler en geç onbeş gün içinde verilir. İmar uygulamalarının
denetiminde kamu kurum ve kuruluşlarından, üniversiteler ve kamu kurumu
niteliğindeki meslek kuruluşlarından yararlanılabilir.
Denetim sonucunda
belirlenen eksiklik ve aykırılıkların giderilmesi için ilgili belediyeye üç ayı
geçmemek üzere süre verilir. Bu süre içinde eksiklik ve aykırılıklar
giderilmediği takdirde, büyükşehir belediyesi eksiklik ve aykırılıkları
gidermeye yetkilidir.
Büyükşehir belediyesi
tarafından belirlenen ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı yapılar, gerekli
işlem yapılmak üzere ilgili belediyeye bildirilir. Belirlenen imara aykırı
uygulama, ilgili belediye tarafından üç ay içinde giderilmediği takdirde,
büyükşehir belediyesi 3.5.1985 tarihli ve 3194 sayılı İmar Kanununun 32 ve 42
nci maddelerinde belirtilen yetkilerini kullanma hakkını haizdir. Ancak 3194
sayılı Kanunun 42 nci madde kapsamındaki konulardan dolayı iki kez ceza
verilemez.” hükmüne yer verilmiştir.
5216 sayılı Büyükşehir
Belediyesi Kanunu’nun 7. maddesinin (b) bendinde;
Çevre düzeni plânına uygun
olmak kaydıyla,
1.
Büyükşehir belediye ve mücavir alan sınırları içinde 1/5.000 ile 1/25.000
arasındaki her ölçekte nazım imar plânını yapmak, yaptırmak ve onaylayarak
uygulamak;
2.
Büyükşehir içindeki belediyelerin nazım plâna uygun olarak
hazırlayacakları
a.
uygulama imar plânlarını,
b.
Bu plânlarda yapılacak değişiklikleri,
c.
Parselasyon plânlarını ve
d.
imar ıslah plânlarını
aynen veya değiştirerek
onaylamak ve uygulanmasını denetlemek;
3.
Nazım imar plânının yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde
uygulama imar plânlarını ve parselasyon plânlarını yapmayan ilçe ve ilk kademe
belediyelerinin uygulama imar plânlarını ve parselasyon plânlarını yapmak veya
yaptırmak.
Büyükşehir belediyelerinin
görevleri arasında sayılmıştır.
Buna göre, büyükşehir
belediyelerinin yetkisi, büyükşehir içindeki ilçe (alt) belediyelerin nazım
plâna uygun olarak hazırlayacakları uygulama imar plânlarını, bu plânlarda
yapılacak değişiklikleri “aynen veya değiştirerek onaylamak ve
uygulanmasını denetlemek” olup, bunların dışında büyükşehir
belediyelerinin, ilçe (alt) belediyelerin nazım imar planına uygun olarak
hazırlayacakları uygulama imar planları ile uygulama imar planı değişikliklerini
reddetme yetkileri bulunmamaktadır.
İlçe (alt) belediyelerin nazım imar planına uygun
olarak hazırlayacakları uygulama imar planları ile uygulama imar planı
değişiklikleri nazım imar planlarına veya çevre düzeni planına aykırı ise
büyükşehir belediyelerince bu planların ve plan tadilatlarının değiştirilerek
onaylanması gerekmektedir.
Bu durum ilk bakışta alt belediye lehine gibi
görülebilirse de aslında büyükşehir belediyesi lehine olmaktadır.
Öte yandan 5302
sayılı İl Özel İdaresi Kanunu’nun 6. maddesi hükmüne göre, İl çevre düzeni
plânı; valinin koordinasyonunda, Büyükşehirlerde Büyükşehir belediyeleri, diğer
illerde il belediyesi ve il özel idaresi ile birlikte yapılır. İl çevre düzeni
plânı belediye meclisi ile il genel meclisi tarafından onaylanır.
Bu hükümlere göre
Büyükşehirlerde, il çevre düzeni planı ile nazım imar planları Büyükşehir
belediyesi tarafından yapılacaktır. Bununla beraber nazım imar plânının
yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde uygulama imar plânlarını ve
parselasyon plânlarını yapmayan ilçe ve ilk kademe belediyelerinin uygulama imar
plânlarını ve parselasyon plânlarını yapmak veya yaptırmak görevi de Büyükşehir
belediyelerine verilmiştir. Böylece planlama konusunda Büyükşehir belediyelerine
büyük bir yetki verilmiştir.
5216 sayılı
Büyükşehir Belediyesi Kanunundan önce Büyükşehir belediyeleri, alt belediyelerin
imar planlarını onaylamak ya da iade etmek yetkisi bulunmakta idi. 5216 sayılı
yasanın 7/b maddesine göre ise, Büyükşehir belediyelerine alt belediyelerin imar
planlarını değiştirerek onama yetkisi tanınmıştır. Aynı düzenleme ile
parselasyonlarda da parselasyon planlarını onaylama yetkisi verilmiştir.
Büyükşehir
belediyesince hazırlanan nazım imar planının yürürlüğe girdiği tarihten itibaren
bir yıl içinde ilçe ve alt kademe belediyelerince imar planı ve parselasyon
planı yapılmadığı takdirde nazım imar planı kapsamında bulunan sahanın uygulama
imar planını ve parselasyon planlarını yapma yetkisi Büyükşehir Belediyesine
geçmektedir. Anılan plan ve parselasyon yetkisi Büyükşehir belediyesine
verilirken bu işlerin yapılması için bir süre öngörülmemiştir.
Böyle bir durumda,
ilçe ve alt kademe belediyeleri aleyhine bir durum söz konusu olmaktadır. Çünkü,
Büyükşehir Belediyelerince plan ve parselasyon yetkisi kendilerine geçmesinden
itibaren bu işleri yapmaması halinde, Büyükşehir belediyelerini uygulama imar
planı ve parselasyon planını yapmaları için zorlamak da mümkün değildir. Yine bu
kuralın yasadan doğmuş olması nedeniyle bir yıllık süre sonunda ilçe ve alt
kademe belediyelerin yetkileri de ortadan kaldırılmış bulunmaktadır.
Bu hükmün yasanın
yürürlüğe girmesinden önce nazım imar planı yapılmış sahalarda uygulanmaması
gerekir. Aksi halde Büyükşehir kapsamında olan tüm ilçe ve alt belediyeler zor
durumda kalacaktır. Esasında çoğu kez uygulama imar planları yapılmış ise de
buna karşın çoğu yerde parselasyon planları yapılmamıştır.
İmar uygulamaları
yönünden bu hükmü değerlendirdiğimizde, Büyükşehir içindeki belediyelerin
parselasyon planlarını aynen veya değiştirerek onaylamak ve uygulamasının
denetlemek, Büyükşehir belediyelerinin görevleri arasında sayılmıştır. Yine,
Büyükşehir belediyesince hazırlanan nazım imar plânının yürürlüğe girdiği
tarihten itibaren bir yıl içinde parselasyon plânlarını yapmayan ilçe ve ilk
kademe belediyelerinin parselasyon plânlarını yapmak veya yaptırmak da
Büyükşehir belediyelerini görevleri arasında sayılmıştır.
Aynı Kanunun 7/c
maddesinde ise “Kanunlarla Büyükşehir belediyesine verilmiş görev ve hizmetlerin
gerektirdiği proje, yapım, bakım ve onarım işleriyle ilgili her ölçekteki imar
plânlarını, parselasyon plânlarını ve her türlü imar uygulamasını yapmak ve
ruhsatlandırmak, 20.7.1966 tarihli ve 775 sayılı Gecekondu Kanununda
belediyelere verilen yetkileri kullanmak” da Büyükşehir belediyelerinin
görevleri ve sorumlulukları arasında sayılmıştır. Bu hükme göre ise Büyükşehir
belediyesine verilmiş görev ve hizmetlerin gerektirdiği proje, yapım, bakım ve
onarım işleriyle ilgili her ölçekteki imar plânlarının yapılması Büyükşehir
belediyesinin görevleri arasına alınmıştır. Bu yetki ile ilçe ve alt
belediyelerin imar planı yapma yetkisi kaldırılmış bulunmaktadır. Ancak bu
yetkinin kullanılması için imar planı yapılacak alanın Büyükşehir belediyesine
verilmiş görev ve hizmetlerin gerektirdiği proje, yapım, bakım ve onarım
işleriyle ilgili bir alan olması gerekmektedir.
Bahsedilen 7/c maddesine
dayanılarak yapılan imar planlarının kapsadığı alanların imar uygulamaları da
Büyükşehir belediyeleri tarafından yapılacaktır. İmar planı ve imar uygulaması
sonucu oluşan imar parselleri üzerine yapılacak yapı ile ilgili ruhsat verme
işlemleri de Büyükşehir belediyelerine ait olacaktır.
5216 sayılı Büyükşehir
Belediyesi Kanunu ile imar yönünden getirilen bu düzenlemeler genel olarak
değerlendirildiğinde, Büyükşehir belediyelerine çok geniş yetki tanınmış
bulunmaktadır. Görev ile ilgili olarak yapılacak bir hizmet için gerekli nazım
imar planı yapma yetkisi kendisinde olan Büyükşehir belediyeleri, bu hizmetti
yerine getirebilmek için uygulama imar planını ve imar uygulamasını yapma
yetkisine de sahip duruma gelmiştir. Ruhsatlandırma yetkisinin de Büyükşehir
belediyelerine ait olduğu düşünüldüğünde, ilçe ve alt belediyelerin Büyükşehir
belediyelerine engel olmaması açısından böyle bir düzenlemeye gidildiği
anlaşılmaktadır.
5216 sayılı
Büyükşehir Belediyeleri Kanununun 7 nci maddesinin ikinci fıkrasına göre,
Büyükşehir belediyeleri, birinci fıkranın (c) bendinde belirtilen yetkilerini,
imar plânlarına uygun olarak kullanmak ve ilgili belediyeye bildirmek
zorundadır. Büyükşehir belediyeleri bu görevlerden uygun gördüklerini belediye
meclisi kararı ile ilçe ve ilk kademe belediyelerine devredebilir, birlikte
yapabilirler.
Büyükşehir belediyelerinin anılan 7. maddenin (b) ve (c) bentlerindeki
yetkilerini kullanırken ilçe veya alt belediyelerle uyum içinde olmasında fayda
vardır. Çünkü nihai olarak her iki kurumda kamu yararını gözetmek ve dikkate
almak zorundadır. Büyükşehir belediyelerince imar planı ve imar uygulaması
yapılırken bu alan civarının imar planına uyumlu olunması gerekir.
5216
sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun 7/b maddesinde, çevre düzeni imar
planına uygun olmak kaydıyla, Büyükşehir belediyesi belediye ve mücavir alan
sınırları içinde 1/5000 ile 1/25000 arasındaki her ölçekte nazım imar planını
yapmak, yaptırmak ve onaylayarak uygulamak, Büyükşehir belediyesinin görevleri
ve sorumlulukları arasında yer almıştır.
Bu hale
göre Büyükşehir kapsamında olan il belediyelerinin sadece uygulama imar
planlarını yapmağa yetkileri bulunmaktadır. Büyükşehir kapsamında olmayan il
belediyeleri ise İl Özel İdaresi ile birlikte valinin koordinasyonunda il çevre
düzeni planını hazırlayacaklardır. Bunun dışında nazım ve uygulama imar planını
da yapmağa yetkilidir.
Büyükşehir dışında kalan İlçe belediyeleri ise nazım ve uygulama imar
planlarını yapacaklardır. Büyükşehir kapsamında kalan ilçe ve yerel belediyeler
ise sadece uygulama imar planlarını yapabileceklerdir. Bu planlar, 1/1000
uygulama imar planı, ilave imar planı, revizyon imar planı, mevzi imar planı
gibi planlardır.
Büyükşehir belediyeleri ile İl belediyeleri, bu güne kadar sadece belediye ve
mücavir alanları sınırları içinde imar planı yapımı konusunda yetkileri
bulunmakta iken yeni yasal düzenlemeler ile belediye ve mücavir alan sınırları
dışında kalan ve valiliklerin uygulama imar planları yapımı bakımından yetkili
oldukları alanların çevre düzeni planlamasında yetkili hale gelmişlerdir. Tabiki
Büyükşehir niteliğinde olmayan İl belediyelerince bahsedilen çevre düzeni planı
yapımı sırasında il özel idaresi ile birlikte hareket edilecek ve valiliğin
koordinasyonunda bu çalışmalar yapılmaktadır. Büyükşehir belediyeleri ile
Büyükşehir olmayan illerde il belediyeleri, tüm İlin planlamasında söz sahibi
olmuşlardır. Çünkü, planlar hiyerarşisine göre alt ölçekli planın üst ölçekli
plana aykırı olması mümkün değildir.
Yine bu
düzenlemeler ile ilçe belediyeleri ile alt kademe belediyeleri imar yönünden
tamamen il belediyelerine bağımlı hale gelmiştir. Doğal olarak bu bağımlılık
imarın dışındaki konulara da yansıyacaktır. Çünkü bu alt belediyelerin il çevre
düzeni planına aykırı imar planı yapamayacaklarından kendi belediye ve mücavir
alan sınırlarında dahi bağımsız imar planı yapma imkanı ortadan kaldırılmıştır.
Bu alt kademe ve ilçe belediyelerinin imar planlarında her fonksiyonel yönden
her değişiklik yapmak istediklerinde ise il çevre düzeni planında değişiklik
gerekeceğinden il belediyeleri ya da Büyükşehir belediyeleriyle uyum içinde
olmaları zorunlu hale gelmiştir.
21/4/2005 tarihli ve
5335 sayılı Kanunun 28 inci maddesiyle, bu bentte yer alan “68 ve 72 nci”
ibaresi, “69 ve 73 üncü” şeklinde değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.
3/7/2005 tarihli ve
5393 sayılı Kanunun 85 inci maddesiyle bu bende, “ağaçlandırma yapmak;"
ibaresinden sonra gelmek üzere "gayrisıhhî işyerlerini, eğlence
yerlerini, halk sağlığına ve çevreye etkisi olan diğer işyerlerini
kentin belirli yerlerinde toplamak; inşaat malzemeleri, hurda depolama
alanları ve satış yerlerini," ibaresi eklenmiş ve metne işlenmiştir.
3/7/2005 tarihli ve
5393 sayılı Kanunun 85 inci maddesiyle bu bende, “belirtilen
hizmetlerden” ibaresinden sonra gelmek üzere “775 sayılı Gecekondu
Kanununda belediyelere verilen yetkileri kullanmak,” baresi eklenmiş ve
metne işlenmiştir.