Resmi Gazete Tarihi: 12.01.2005
Resmi Gazete Sayısı: 25698
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam ve Tanımlar
Amaç
Madde 1 — Bu Yönetmeliğin amacı, yurt içinde bulunan
korunması gerekli taşınmaz kültür ve tabiat varlıklarıyla ilgili görevlerin,
bilimsel esaslara göre yürütülmesini sağlamak üzere kurulmuş olan Kültür ve
Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu ile koruma bölge kurullarının oluşumu,
çalışma usul ve esasları ile koruma bölge kurulu kararlarına karşı Koruma Yüksek
Kuruluna yapılacak itirazlarla ilgili usul ve esasları düzenlemektir.
Kapsam
Madde 2 — Koruma Yüksek Kurulu ve koruma bölge
kurullarının çalışma usul ve esasları ile Koruma Yüksek Kuruluna yapılacak
itirazları kapsar.
Dayanak
Madde 3 — Bu Yönetmelik 21.07.1983 tarihli ve 2863
sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanununun 51, 55, 57, 61 ve 63’üncü
maddeleri uyarınca hazırlanmıştır.
Tanımlar
Madde 4 — Bu Yönetmelikte geçen;
Bakanlık: Kültür ve Turizm Bakanlığını,
Kanun: 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma
Kanununu,
Genel Müdürlük: Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel
Müdürlüğünü,
Koruma Yüksek Kurulu: Kültür ve Tabiat Varlıklarını
Koruma Yüksek Kurulunu,
Koruma Bölge Kurulu: Kültür ve Tabiat Varlıklarını
Koruma Bölge Kurullarını,
Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü: Kültür ve Tabiat
Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüklerini ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Koruma Yüksek Kurulu ile Koruma Bölge Kurullarının Kuruluşu, Oluşumu,
Çalışma Usul ve Esasları
Kuruluş
Madde 5 — Korunması gerekli taşınmaz kültür varlıkları
ile ilgili olarak, Kanunda belirtilen görevlerin bilimsel esaslara göre
yürütülmesini sağlamak üzere Ankara’da Bakanlığa bağlı Kültür ve Tabiat
Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu ile sorumluluk bölgeleri ve merkezleri
Bakanlıkça belirlenecek Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulları
kurulur.
Koruma Yüksek Kurulunun Oluşumu, Üyelik Süresi, Üyeliğin
Sona Ermesi
Madde 6 — Koruma Yüksek Kurulu:
a) Bakanlık Müsteşarı,
b) Başbakanlık Müsteşar Yardımcısı,
c) Bakanlığın ilgili Müsteşar Yardımcısı,
d) Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürü,
e) Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürü,
f) Bayındırlık ve İskân Bakanlığının ilgili Genel Müdürü veya
Yardımcısı,
g) Orman Genel Müdürü veya Yardımcısı,
h) Vakıflar Genel Müdürü veya Yardımcısı,
ı) Maden İşleri Genel Müdürü veya Yardımcısı,
i) Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürü veya Yardımcısı,
olmak üzere, on kurum temsilcisi üye ile
j) Koruma bölge kurulu başkanlarından Bakanlıkça seçilecek altı
üye olmak üzere, onaltı üyeden oluşur.
Koruma Yüksek Kurulunun kurum temsilcisi üyelerinin üyelikleri,
kurumlarındaki görevleri süresince devam eder. Kurum temsilcisi üyelerin kanuni
izin, geçici görev, görevden uzaklaştırma ve benzeri nedenlerle kurumlarındaki
görevlerinden ayrılmaları halinde, yerlerine fiilen bu görevi yürütenler
katılır.
Koruma bölge kurulu üyelerinin devam durumlarına ilişkin
hükümler Bakanlıkça seçilen Koruma Yüksek Kurulu üyeleri için de geçerlidir.
Koruma Yüksek Kurulunun Görevleri
Madde 7 —Koruma Yüksek Kurulunun görev ve yetkileri
şunlardır:
a) Korunması gerekli taşınmaz kültür ve tabiat varlıklarının
korunması ve restorasyonuyla ilgili işlerde uygulanacak ilkeleri belirlemek,
b) Koruma bölge kurulları arasında gerekli koordinasyonu
sağlamak,
c) Koruma bölge kurullarınca alınan kararlar nedeniyle
uygulamada doğan genel sorunları değerlendirerek görüş vermek suretiyle,
Bakanlığa yardımcı olmak,
d) Plânlama yetkisi bulunan kamu kurum ve kuruluşları ile
valilik ve belediyeler tarafından, kurullarca alınmış ve alınacak; sit alanı,
derecelendirilmesi, sit geçiş dönemi koruma esasları ve kullanma şartları,
koruma amaçlı imar plânları ve revizyonlarına ilişkin alınan kararlara karşı,
yapılan itirazları değerlendirerek karar almaktır.
Koruma Yüksek Kurulunun Çalışma Şekli
Madde 8 — Koruma Yüksek Kurulu yılda en az iki defa
toplanır. Bakanlık gerekli gördüğünde kurulu olağanüstü toplantıya çağırır.
Koruma Yüksek Kurulunun toplantı gündemi Genel Müdürlükçe
hazırlanır.
Koruma Yüksek Kurulu salt çoğunlukla toplanır, toplantıya
katılan üyelerin en az dörtte üçünün oyları ile karar verilir.
Gündemdeki konu ile kişisel veya üçüncü dereceye kadar kan ve
sıhri hısımlığı açısından ilişkisi veya menfaati bulunan üye Koruma Yüksek
Kurulu toplantısına katılamaz ve oy kullanamaz.
İtiraza konu koruma bölge kurulu kararının değerlendirilmesi
sırasında o koruma bölge kurulunun başkanı Koruma Yüksek Kurulu üyesi ise oy
kullanamaz; ancak ilgili koruma bölge kurulu başkanı Koruma Yüksek Kurulu üyesi
değil ise konunun görüşülmesi sırasında danışman olarak Koruma Yüksek Kurulu
toplantısına çağrılabilir.
Koruma Bölge Kurullarının Oluşumu
Madde 9 — Koruma bölge kurulları aşağıda belirtilen
üyelerden oluşur.
a) Bakanlık ve Yükseköğretim Kurulunca seçilen üyeler:
1) Arkeoloji, sanat tarihi, hukuk, mimarlık ve şehir planlama
dallarında uzmanlaşmış kişilerden Bakanlıkça seçilecek beş temsilci,
2) Yukarıdaki bentte belirtilen ve koruma bölge kurulunun
ihtiyacına göre Bakanlıkça talep edilecek dallardan Yükseköğretim Kurulunca
seçilecek iki öğretim üyesinden oluşur.
Bakanlık personeli üye seçilemez. Seçilecek üyenin koruma
konusunda ve alanında uzman kişiler olması tercih edilir.
b) Kurum temsilcisi üyeler:
1) Görüşülecek konu, belediye sınırları içinde ise
Büyükşehirlerde Büyükşehir belediye başkanı veya teknik temsilcisi ile ilgili
ilçe veya ilk kademe belediyesi başkanı veya teknik temsilcisi, belediye
sınırları dışında ise ilgili valilikçe seçilecek teknik temsilci,
2) Görüşülecek konu, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı ile ilgili
ise Bayındırlık ve İskan İl Müdürlüğünden bir teknik temsilci,
3) Görüşülecek konu, Vakıflar Genel Müdürlüğü ile ilgili ise,
Vakıflar Bölge Müdürü veya teknik temsilcisi,
4) Görüşülecek konu, Çevre ve Orman Bakanlığı ile ilgili ise
konuyla ilgili teknik temsilci,
5) Görüşülecek konu, müze müdürlüğü ile ilgili ise ilgili müze
müdüründen oluşur.
İlgili meslek kuruluşları ile sivil toplum örgütleri
temsilcileri koruma bölge kurulu toplantılarına gözlemci olarak katılabilirler.
Rölöve ve anıtlar müdürlüğünü ilgilendiren konularda ilgili
rölöve ve anıtlar müdürü oy hakkı olmamak kaydıyla toplantıya danışman olarak
çağrılabilir.
Ayrıca, gerek görülmesi halinde diğer kamu kurum ve
kuruluşlarından oy hakkı olmaksızın görüş alınmak üzere uzman çağrılabilir.
Koruma Bölge Kurullarında Başkanlık Seçimi, Üyelik Süresi ve
Üyeliğin Sona Ermesi
Madde 10 — Koruma bölge kurulu başkanı ve başkan
yardımcısı, Bakanlık ve Yükseköğretim Kurulunca seçilen yedi üyenin katıldığı
bir toplantıda bu üyeler arasından koruma bölge kurulunca seçilir. Bu üyelerin
yarıdan fazlasının değişmesi halinde başkan ve başkan yardımcısı seçimi
yenilenir. Başkanın yokluğunda, koruma bölge kuruluna başkan yardımcısı
başkanlık eder.
Yukarıdaki fıkra uyarınca başkan ve başkan yardımcısının
seçilemediği hallerde Bakanlık ve Yükseköğretim Kurulunca seçilen üyelerden en
az dört üyenin katılması koşulu ile yapılan ilk toplantıda, katılanlar arasından
geçici olarak başkan ve başkan yardımcısı seçilir. Bakanlık ve Yükseköğretim
Kurulunca seçilen yedi üye ile yapılacak ilk toplantıda başkan ve başkan
yardımcısının seçilmesi ile geçici olarak seçilen başkan ve başkan yardımcısının
görevleri sona erer.
Koruma bölge kurullarının kurum temsilcisi üyelerinin
üyelikleri kurumlarındaki görevleri süresince devam eder.
Koruma bölge kurullarının Yükseköğretim Kurulu ve Bakanlıkça
seçilen üyelerinin üyelikleri beş yıl sürelidir.
Herhangi bir nedenle bir yıl içinde yıllık izin, hastalık ve
mazeret izinleri hariç dört veya üst üste iki toplantıya katılmayan koruma bölge
kurulu üyelerinin üyelikleri sona erer.
Üyelikleri süresince koruma bölge kurulunun görev ve yetki
alanlarına giren konularda koruma bölge kurulu üyeleri, doğrudan veya dolaylı
olarak taraf olamaz ve hiçbir menfaat sağlayamazlar. Aksine davrandığı tespit
edilenlerin kurul üyeliği Bakanlıkça sona erdirilir.
Koruma Bölge Kurullarının Görevleri
Madde 11 — Koruma bölge kurulları, Kanun ve ilgili
mevzuat ile Koruma Yüksek Kurulunun ilke kararları doğrultusunda aşağıdaki
görevleri yürütür:
a) Bakanlıkça tespit edilen veya ettirilen ya da Vakıflar Genel
Müdürlüğünce tespit edilen korunması gerekli kültür ve tabiat varlıklarının
tescilini yapmak,
b) Korunması gerekli kültür varlıklarının gruplandırılmasını
yapmak,
c) Sit alanlarının, tescilinden itibaren üç ay içinde geçiş
dönemi yapı şartlarını belirlemek,
d) Koruma amaçlı imar planları ile bunların her türlü
değişikliklerini altı ay içerisinde inceleyip karar almak,
e) Uygulamaya yönelik projeler ile değişiklikleri hakkında en
geç üç ay içinde karar almak,
f) Ören yerlerine ilişkin çevre düzenleme projeleri ile
bunların her türlü değişikliklerine ilişkin görüş bildirmek,
g) Korunması gerekli taşınmaz kültür ve tabiat varlıklarının
koruma alanlarının tespitini yapmak,
h) Korunması gerekli taşınmaz kültür varlıklarından
özelliklerini kaybetmiş olanların tescil kaydını kaldırmak,
i) Koruma amaçlı imar planı onaylanmış sit alanlarında tescilli
taşınmaz kültür varlığı parselinde, planın bulunmadığı sit alanlarında ise tüm
parsellerde inşai ve fiziki müdahalelere; koruma uygulama ve denetim bürosu
kurulmayan yerlerde 3194 sayılı İmar Kanununun 21’inci maddesi uyarınca ruhsat
gerektirmeyen tamirat ve tadilatlara ilişkin karar almak,
j) Sit alanı içinde kalmayan korunması gerekli taşınmaz kültür
ve tabiat varlıkları ve bunların koruma alanlarına ilişkin uygulamaya dönük
kararlar almak,
k) Naklinde zorunluluk bulunan korunması gerekli kültür
varlıklarının uygulamaya yönelik işlemleri hakkında görüş bildirmek,
l) Korunması gerekli taşınmaz kültür varlığı parsellerinde,
taşınmaz kültür varlıklarının mahiyetlerini etkilemeyecek şekilde ayrılma ve
birleştirilmelerine ilişkin karar almak,
m) Kanunun "Devir yasağı" ve "Kullanma" başlıklı 13’üncü ve
14’üncü maddelerinde yer alan konularda talep edilmesi halinde Bakanlığa görüş
vermek,
n) Kanunun "Kamulaştırma" başlıklı 15’inci maddesi uyarınca,
taşınmaz kültür varlıkları ve bunların koruma alanları, kamu kurum ve
kuruluşları, belediyeler, il özel idareleri ve mahalli idare birliklerince
mevcut fonksiyon dışında bir amaçla kamulaştırılacak ise yeni fonksiyona ilişkin
olarak Bakanlığa görüş vermek.
Koruma Bölge Kurullarının Çalışma Şekli
Madde 12 — Koruma bölge kurulları ayda en az dört kez
toplanır. Birikmeye neden olmayacak şekilde görüşülecek dosya sayısı ve
olağanüstü durumlar göz önüne alınarak toplantı sayısı arttırılabilir. Toplantı
günleri ve gündemleri koruma bölge kurulu müdürlüğünce belirlenir, koruma bölge
kurulu üyelerine toplantı çağrısı yapılır.
Koruma bölge kurulları, toplantıya katılması gereken üyelerin
salt çoğunluğuyla toplanır ve toplantıya katılan üyelerin salt çoğunluğu ile
karar alınır. Ancak karar yeter sayısı, oy kullananların bu Yönetmeliğin 9’uncu
maddesinin (a) bendinde sayılanlardan olmasına bakılmaksızın dörtten az olamaz.
Kararlar, Kanun ve ilke kararlarındaki dayanakları ile bilimsel gerekçeleri
belirtilerek yazılır.
Koruma bölge kurulunca alınan kararın mevzuatla çelişmesi
halinde koruma bölge kurulu müdürünce karar dağıtımı yapılmadan, durum
belgeleriyle birlikte ivedilikle Genel Müdürlüğe iletilerek görüş istenir. Genel
Müdürlük görüşü koruma bölge kurulunun ilk toplantısında değerlendirilerek
karara bağlanır.
Koruma bölge kurulu kararlarına karşı idari yargıda açılan
Bakanlığın taraf olduğu davalarda, gerek görülmesi halinde hukuk müşavirliğince
yapılacak savunmalara ve varsa bilirkişi raporlarına itirazda dikkate alınacak
ayrıntılı görüş ve gerekçeler, kurul üyelerinden de istenebilir.
Gündemdeki konu ile kişisel ve üçüncü derece kan ve sıhri
hısımları açısından ilişkisi veya menfaati olan üye, bu konunun
değerlendirilmesi sırasında koruma bölge kurulunun toplantısına katılamaz ve oy
kullanamaz.
Koruma bölge kurullarının toplantılarında konular gündeme uygun
şekilde görüşülür ve karara bağlanır. Ancak aynı toplantıda konunun ikinci defa
görüşülmesi üyelerden biri tarafından istenir ve diğer üyeler tarafından kabul
edilirse, bu durum bir tutanağa bağlanarak karar yeniden değerlendirilebilir.
Koruma Yüksek Kurulu ve Koruma Bölge Kurullarında
Komisyonlar Kurulması
Madde 13 — Koruma Yüksek Kurulu veya koruma bölge
kurulları çalışmalarını kolaylaştırmak için gündemindeki konuları, üyeleri
arasından oluşturacağı komisyona verip yerinde inceleme yaptırabilir. Komisyonun
görüşleri rapor halinde hazırlanır, kurul toplantısında görüşülerek karara
bağlanır.
Koruma Yüksek Kurulu ve Koruma Bölge Kurullarınca Alınan
Kararlar ve Dağıtımı
Madde 14 — Gündem gereği konularla ilgili Koruma Yüksek
Kurulu ve koruma bölge kurulları tarafından alınacak kararlar toplantı sonunda
başkan ve üyelerce imzalanır.
Alınan kararlar yazışma usullerine göre ilgili yerlere
dağıtılırlar.
Kararlara Uyma Zorunluluğu
Madde 15 — Kamu kurum ve kuruluşları ve belediyeler ile
gerçek ve tüzel kişiler, Koruma Yüksek Kurulu ve koruma bölge kurullarının
kararlarına uymak zorundadır.
Koruma Yüksek Kurulunun ilke kararları Resmî Gazete’de
yayımlanır.
Koruma Yüksek Kurulu ve koruma bölge kurulları kararlarına
karşı idari yargıya süresi içinde itiraz edilebilir.
Bu tür kararlara karşı açılan davalarda, idari yargı tarafından
iptal veya yürütmenin durdurulması kararı verilmedikçe, koruma bölge kurulları
davacı ve mecburi dava arkadaşı dışındaki kişilerce yapılan başvuruları
değerlendirebilir.
Kurul Üyelerinin Yolluk, Gündelik ve Huzur Hakkı
Madde 16 — Koruma bölge kurulu üyelerinin kurul
toplantıları için yapacakları seyahatlerin yol giderleri ve gündelikleri;
üyelerden, Kanunun 58’inci maddesinin (a), (b) ve (g) fıkrasında
belirtilenlerinin Bakanlıkça, (c), (d), (e) ve (f) fıkralarında
belirtilenlerinki ise mensup oldukları kurumlarınca ödenir.
Koruma Yüksek Kurulu ve koruma bölge kurulu üyelerine, ayda
altı toplantıyı geçmemek üzere her toplantı için Devlet memur aylık katsayısının
(3000) gösterge rakamı ile çarpımı sonucunda bulunacak miktarda huzur hakkı
Bakanlıkça ödenir.
Kurulların İdari ve Teknik Hizmetleri
Madde 17 — Koruma Yüksek Kurulunun idari ve teknik
hizmetleri Genel Müdürlükçe yürütülür.
Koruma bölge kurullarının idari ve teknik hizmetleri Genel
Müdürlüğe bağlı koruma bölge kurulu müdürlüklerince yürütülür.
Koruma bölge kurullarında değerlendirilecek konular için
başvurular ilgili koruma bölge kurulu müdürlüklerine yapılır.
Konuların Kanunda belirtilen süreler içerisinde kurul gündemine
alınmasından koruma bölge kurulu müdürü sorumludur.
Koruma bölge kurullarına yapılan başvurular üzerine; konunun
kapsamına göre en az iki uzman tarafından mahallinde inceleme yapılır.
Yapılan bu inceleme sonucu hazırlanan rapor ve diğer belgeler
değerlendirilmek üzere koruma bölge kurullarına sunulur. Yapılan değerlendirme
sonucu alınan kararlar, yazışma usulüne göre koruma bölge kurulu müdürlükleri
tarafından dağıtılır.
Koruma bölge kurulu müdürlüğünce yapılması gerekli işlemlerin
ve kararların uygulanmasına yönelik konuların takibi, süresi içinde müdürlükçe
yapılır.
Koruma bölge kurullarınca incelenip karara bağlanan proje ve belgeler
mühürlenir, imzalanır.
Dosyalar konu, kültür varlığı, semt ve benzeri hususlar dikkate
alınarak 11/7/2004 tarihli ve 25519 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak
yürürlüğe giren Bakanlık Arşiv Yönetmeliğine göre tasnif edilir ve arşivlenir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Koruma Yüksek Kuruluna Yapılacak İtirazlara İlişkin Usul ve Esaslar
Koruma Yüksek Kuruluna Yapılacak İtirazlar
Madde 18 — Plânlama yetkisi bulunan kamu kurum ve
kuruluşları ile valilik ve belediyeler, kurullarca alınan kültür ve tabiat
varlıklarının koruma alanları, sit alanı, derecelendirilmesi, sit geçiş dönemi
koruma esasları ve kullanma şartları, koruma amaçlı imar plânları ve
revizyonlarına ilişkin kararlara karşı altmış gün içerisinde Koruma Yüksek
Kuruluna itiraz edebilir.
Koruma Yüksek Kuruluna yapılacak itirazlarda kamu kurum ve
kuruluşları ile valilik ve belediyeler plânlama yetkisine sahip olduklarını ve
yasal dayanaklarını belirterek başvurularını Genel Müdürlüğe yaparlar.
İtirazlar başvuru tarihinden itibaren en geç altı ay içinde
karara bağlanır. Alınan kararlar Genel Müdürlükçe ilgili koruma bölge kurulu ve
itiraz edene bildirilir.
Koruma Yüksek Kuruluna yapılan itirazlar sonuçlanıncaya kadar
itiraza konu koruma bölge kurulu kararının uygulanmasına devam edilir. İtiraz
sonucu koruma bölge kurulu kararı Koruma Yüksek Kurulu tarafından kaldırılır ise
koruma bölge kurulu müdürlüğünce kararın dağıtıldığı yerlere yeniden dağıtımı
yapılır.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Son Hükümler
Kaldırılan hükümler
Madde 19 — 30/1/1989 tarihli ve 20065 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren "Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma
Yüksek Kurulu ile Koruma Kurulları Yönetmeliği" yürürlükten kaldırılmıştır.
Geçici madde 1 — Koruma Yüksek Kurulunun mevcut ilke
kararlarının Kanuna aykırı olmayan hükümlerinin uygulanmasına ilke kararları
Resmî Gazete’de yayımlanıncaya kadar devam edilir.
Yürürlük
Madde 20 — Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe
girer.
Yürütme
Madde 21 — Bu Yönetmelik hükümlerini Kültür ve Turizm
Bakanı yürütür.
