3 Temmuz 2007 SALI
Resmî Gazete
Sayı : 26571
KURUL KARARI
Yüksek Planlama
Kurulundan:
Tarih : 15/6/2007
Karar No :
2007/33
Konu :
Orta Vadeli Mali Plan.
Yüksek Planlama
Kurulunca;
Maliye
Bakanlığının 13/6/2007 tarih ve 11606 sayılı yazısı dikkate alınarak; Maliye
Bakanlığı tarafından hazırlanan ekli “Orta Vadeli Mali Plan (2008-2010)”ın
kabulüne, 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun 16. maddesine göre
karar verilmiştir.
ORTA VADELİ MALİ PLAN
(2008 - 2010)
GİRİŞ
Kamu gelir,
harcama ve borçlanma politikalarının birbirleriyle uyumlu olarak oluşturulması
ve uygulanması, ekonomik programların kararlı bir şekilde yürütülmesi, mali
disiplinin tesis edilerek kararlılıkla sürdürülmesi ve kamu sektöründe yapısal
önlemlerin alınması sonucunda son yıllarda Türkiye’de ekonomik ve mali istikrar
sağlanmıştır.
Bütçe
politikasının uygulamasında sağlanan etkinlik sayesinde, merkezi yönetim bütçe
giderlerinin gayri safi yurtiçi hasılaya (GSYİH) oranı azaltılmış, kamu
harcamalarının kalitesi artırılmış, faiz giderlerinin bütçe üzerindeki baskısı
hafifletilmiş, program hedefleriyle uyumlu faiz dışı fazla sağlanarak bütçe
açığı belirgin bir şekilde düşürülmüş ve buna bağlı olarak kamu kesimi borçlanma
gereği ve kamu net borç stokunun GSYİH’ye oranında dikkate değer bir düşüş
sağlanmıştır.
Ekonomide ve kamu
maliyesinde kaydedilen iyileşmenin sürdürülmesi, gerekli yapısal önlemlerin
alınması suretiyle etkili ve esnek bir kamu sektörünün oluşturulmasına bağlıdır.
Bu çerçevede, son yıllarda önemli reform projeleri uygulamaya konulmuştur.
Uygulamaya konulan
önemli kamu mali yönetim reform girişimlerinin başında gelen 5018 sayılı Kamu
Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu ile bütçe hazırlık süreci güçlendirilmiş, çok
yıllı bütçelemeye geçilmiş, mali saydamlık ve hesap verebilirliği artırmak üzere
kamu idarelerince faaliyet raporu hazırlanması uygulamasına başlanmış, kamuda
bütçe sınıflandırması ve muhasebe sisteminde birlik sağlanmıştır.
Ayrıca, kamu
idarelerinde mali hizmetler birimleri (strateji geliştirme birimleri) kurularak,
idarelerin mali yönetim ve kontrol fonksiyonlarını etkili bir şekilde
yürütebilmeleri için gerekli idari kapasite oluşturulmuştur. Merkezi
uyumlaştırma fonksiyonu kapsamında, idarelerin mali yönetim, kontrol ve iç
denetim uygulamalarının standartlara uygun bir şekilde icra edebilmelerini
sağlamak üzere gerekli mevzuat düzenlemeleri yapılmış ve idarelere eğitim
verilmiştir.
2006 yılından
itibaren ülkemizde uygulanmaya başlanan çok yıllı bütçeleme sistemi, kamu mali
yönetiminde öngörülebilirliğin artırılmasında ve saydamlık ilkesinin
güçlendirilmesinde önemli katkılar sağlamaktadır. Çok yıllı bütçeleme sisteminin
etkinliği, idarelerin stratejik planlama ve performans esaslı bütçelemeye
geçişlerinin tamamlanmasıyla artacaktır.
Çok yıllı
bütçelemenin başarılı bir şekilde sürdürülmesi, bütçe uygulamalarında kamu
idareleri arasında gerekli işbirliği ve eşgüdümün sağlıklı bir şekilde
yürütülmesine bağlı bulunmaktadır. Bütün kamu idareleri, önceki dönemlerde
olduğu gibi 2008-2010 yıllarını kapsayan çok yıllı bütçe döneminde de aynı
anlayışla hareket edeceklerdir.
Orta Vadeli
Program ve Orta Vadeli Mali Plana dayalı olarak hazırlanacak 2008-2010 yılları
merkezi yönetim bütçesi, mali disiplin anlayışını göz ardı etmeksizin
kaynakların belirlenmiş temel politika öncelikleri doğrultusunda dağıtılmasını,
kamu harcamalarının kalitesinin artırılmasını ve bu suretle halkın hayat
standardının yükseltilmesini sağlayacaktır.
Bu dönemde,
ekonomide sürdürülebilir büyüme ortamının devam ettirilmesi ve ekonomik
istikrarın güçlendirilmesi hedeflenirken, makroekonomik göstergelerdeki
iyileşmenin süreceği tahmin edilmektedir. Ayrıca, Avrupa Birliği ile yapılacak
tam üyeliğe ilişkin müzakere sürecinde Birlik müktesebatına uyum çalışmalarında
önemli bir mesafenin alınması ve buna bağlı olarak doğrudan yabancı sermaye
yatırımlarında artış eğiliminin devam etmesi beklenmektedir.
Mali Plan
döneminde, kamu mali yönetimi ve kontrol alanında Avrupa Birliği müktesebatına
uyumu sağlamak üzere yürütülmekte olan reform çalışmaları tamamlanacak ve 5018
sayılı Kanunun öngördüğü yeni kamu mali yönetimi ve kontrol sisteminin etkin bir
şekilde uygulanması için gerekli önlemler alınacaktır.
Bilindiği üzere,
5018 sayılı Kanunun öngördüğü yeni bütçe sistemi çerçevesinde, çok yıllı bütçe
hazırlık süreci Bakanlar Kurulunun temel politika öncelikleri ile hedef ve
gösterge niteliğindeki temel ekonomik büyüklükleri içeren Orta Vadeli Programı
kabul etmesiyle başlamaktadır.
Bütçe hazırlık
sürecini ve çok yıllı bütçeleme anlayışını yönlendiren ikinci önemli belge ise,
Orta Vadeli Programla uyumlu olmak üzere, gelecek üç yıla ilişkin toplam gelir
ve gider tahminleriyle birlikte hedef açık ve borçlanma durumu ile kamu
idarelerinin ödenek teklif tavanlarını içeren ve Maliye Bakanlığı tarafından
hazırlanarak Yüksek Planlama Kurulu tarafından karara bağlanan Orta Vadeli Mali
Plandır.
2008-2010 merkezi
yönetim bütçesinin hazırlığına esas teşkil edecek temel makroekonomik
göstergeler, gelir ve gider tahminleri, hedef açık ve borçlanma durumu ile genel
ve özel bütçeli idarelerin ödenek teklif tavanlarına bu Mali Planın izleyen
bölümlerinde yer verilmiştir.
Kamu idareleri
Orta Vadeli Program ile Orta Vadeli Mali Planda yer alan politika önceliklerini,
makroekonomik göstergeleri ve ödenek tavanlarını esas almak suretiyle, çok yıllı
bütçeleme anlayışına uygun olarak kendi kurumsal önceliklerini saptayacaklar ve
bütçe tekliflerini 2008, 2009 ve 2010 yılları için hazırlayacaklardır.
I. BÜTÇE
HAZIRLIKLARI SIRASINDA DİKKATE ALINACAK MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER
Bütçe ödenek
teklif tavanlarının belirlenmesinde, Orta Vadeli Programda öngörülen ve Tablo
1’de yer alan makroekonomik göstergeler esas alınmıştır. Kamu idareleri de,
2008, 2009 ve 2010 yıllarına ilişkin bütçe ödenek tekliflerini hazırlarken söz
konusu makroekonomik göstergeleri dikkate alacaklardır.
Tablo 1- Temel Makroekonomik
Göstergeler
2008
2009
2010
GSYİH Büyümesi (%)
5,5
5,7
5,7
GSYİH (Milyon YTL, Cari
Fiyatlarla)
719.888
791.358
869.924
GSYİH (Milyar Dolar, Cari
Fiyatlarla)
482.693
527.150
571.154
GSYİH Deflatörü (%)
5,1
4,0
4,0
TÜFE Yılsonu (%)
4,0
4,0
Kaynak : Orta Vadeli Program
2008-2010
II. MERKEZİ
YÖNETİM BÜTÇE ÖDENEK TEKLİF TAVANLARI
A. Bütçe
Giderlerini Etkileyebilecek Temel Politikalar
2008-2010
döneminde izlenecek makro politikalar, hedefler ve öncelikler Orta Vadeli
Programda belirlenmiştir.
Anılan dönemde
esas alınacak temel önceliklerden birisi, 5018 sayılı Kanunun etkin bir şekilde
uygulanmasının sağlanmasıdır. Kamu idarelerinin, söz konusu Kanunun bütçe
hazırlık ve uygulama süreçleri ile iç kontrol alanında idarelere verdiği yeni
görev ve sorumlulukları gereğince yerine getirebilmelerini sağlamak amacıyla,
yeterli idari kapasiteye kavuşturulmalarına yönelik olarak başlatılan çalışmalar
yoğunlaştırılarak sürdürülecek ve iç denetim sisteminin genel yönetim
kapsamındaki tüm kamu idarelerinde etkin bir şekilde uygulamaya konulması için
gerekli önlemler alınacaktır.
2006 yılı başından
itibaren uygulanmaya başlanan yeni kamu mali yönetimi ve kontrol sisteminin
etkin bir şekilde işlemesi açısından önemli rolü olan Strateji Geliştirme
Birimlerinin tüm fonksiyonları ile birlikte faaliyet göstermesi için gerekli
personel ve donanıma sahip olmaları sağlanacak ve bunlara yönelik eğitim
çalışmalarına devam edilecektir.
Etkin bir kamu
mali yönetimi, giderlerin iyi bir şekilde önceliklendirilmesini ve kaynakların
bu önceliklere göre tahsisini esas almalıdır. 2008-2010 yıllarını kapsayan
dönemde, çok yıllı bütçeleme anlayışının uygulanmasında elde edilen tecrübeler
de göz önüne alınarak kaynak tahsisinde etkinliğin artırılması hususu, temel
önceliklerden birisi olmaya devam edecektir.
Bu kapsamda, kamu
idarelerinin karar verme süreçlerini güçlendirmek, mali saydamlık ve hesap
verilebilirliği artırmak amacıyla devam etmekte olan stratejik planlama ve
performans esaslı bütçeleme çalışmaları yaygınlaştırılacaktır.
Ayrıca, 2008-2010
döneminde, kamu mali yapısındaki iyileşmeye paralel olarak eğitim, sağlık, Ar-Ge
ve sosyal nitelikli harcamalara daha fazla önem verilerek, toplumun yaşam
kalitesinin yükseltilmesi, beşeri sermayenin niteliklerinin geliştirilmesi,
gelir dağılımının iyileştirilmesi, yoksullukla mücadele ve bölgesel gelişmişlik
farklılıklarının azaltılması konularında iyileştirmeler sağlanması yönünde
politikalar uygulanmaya devam edilecektir.
Mali Plan
döneminde, Ulusal Tarım Stratejisi Belgesi (2006-2010) ile 5488 sayılı Tarım
Kanunu çerçevesinde, alan ve ürün temelinde farklılaştırılarak üretimde
etkinliğin sağlanması amacıyla tarımsal desteklemeler devam edecektir.
Yatırımların ve
istihdamın teşvik edilmesi amacıyla Hazinenin özel mülkiyetindeki veya Devletin
hüküm ve tasarrufu altındaki taşınmazların gerçek veya tüzel kişilere bedelsiz
irtifak hakkı tesis edilmesi veya bedelsiz kullanma izni verilmesi işlemlerine
bu Mali Plan döneminde de devam edilecektir.
5018 sayılı Kanun
uyarınca, genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin nakit esaslı bütçe
istatistiklerinin ve mali raporlarının tahakkuk esaslı olarak Avrupa Hesap
Sistemi (ESA 95) ve IMF İstatistik El Kitabı (GFSM 2001) kriterlerine uygun
şekilde üretilmesi ve raporlanması sağlanacaktır.
B. Ödenek
Tavanları
5018 sayılı
Kanunun 2 nci maddesi gereğince, söz konusu Kanuna ekli (I) ve (II) sayılı
cetvellerde yer alan genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri ve özel bütçeli
idarelere ait ödenek teklif tavanlarına bu Mali Planda yer verilmiş olup, anılan
Kanun’a ekli (III) sayılı cetvelde yer alan düzenleyici ve denetleyici kurumlar
kapsama alınmamıştır.
1. Ekonomik
Sınıflandırma Bazında Merkezi Yönetim Bütçe Ödenek Teklif Tavanları
Orta Vadeli
Program ve Orta Vadeli Mali Planda yer alan politika öncelikleri ve
makroekonomik göstergelere dayanılarak ekonomik sınıflandırma bazında belirlenen
merkezi yönetim bütçe ödenek teklif tavanları Tablo 2’de yer almaktadır.
Bütçe giderleri
tahmin edilirken, Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 2008
yılından itibaren yürürlüğe gireceği, kamu personel reformunun Mali Plan
döneminde uygulamaya konulacağı, Devlet memurları ile bakmakla yükümlü oldukları
kişilerin sağlık giderlerinin ilgili kurum bütçelerinden karşılanmaya devam
edileceği ve kamu personeline mali imkanlar ve program hedefleriyle uyumlu maaş
ve ücret artışı sağlanacağı varsayılmıştır.
Diğer taraftan,
faiz giderlerinin tahmininde 2006 Mayıs ve Haziran aylarında ulusal ve
uluslararası para piyasalarındaki dalgalanmaların faiz giderlerine olan muhtemel
etkileri de dikkate alınmıştır.
Tablo 2- Ekonomik Sınıflandırma
Bazında Bütçe Ödenek Teklif Tavanları
(Milyon YTL)
2008
2009
2010
Merkezi Yönetim Bütçe Giderleri
225.859
228.070
238.045
Faiz Dışı Giderler
166.559
177.970
190.795
I. Personel Giderleri
47.855
50.256
55.305
II. Sosyal Güvenlik Kurumlarına
Devlet Primi Giderleri
6.212
6.515
6.778
III. Mal ve Hizmet Alım
Giderleri
18.752
19.496
20.260
IV. Faiz Giderleri
59.300
50.100
47.250
V. Cari Transferler
72.807
78.863
83.995
VI. Sermaye Giderleri
12.403
13.635
14.989
VII. Sermaye Transferi
2.553
2.958
3.016
VII. Borç Verme
4.211
4.397
4.513
IX. Yedek Ödenek
1.765
1.850
1.939
2008-2010
döneminde, merkezi yönetim bütçe giderlerinin GSYİH’ye oranının azalan bir seyir
izlemesi ve 2008, 2009 ila 2010 yıllarında sırasıyla yüzde 31.4, yüzde 28.8 ve
yüzde 27.4 olarak gerçekleşmesi öngörülmüştür.
Benzer bir düşüş
eğilimi faiz hariç bütçe giderlerinde de görülecektir. Aynı şekilde, faiz
giderlerinin de bu dönemde azalma eğilimi göstererek 2010 yılında GSYİH’ye
oranının yüzde 5.4’e düşeceği tahmin edilmektedir. Böylece, faiz giderlerinin
bütçe üzerindeki baskısı önemli ölçüde azalacak ve bütçe esnekliği artacaktır.
Faiz dışı bütçe
giderleri içinde mal ve hizmet alım giderleri ile cari transferlerin GSYİH’ye
oranında düşüş olması, diğer giderlerin GSYİH’ye oranının ise aynı düzeyde
kalması öngörülmektedir.
Tablo 3- Merkezi Yönetim Bütçe
Giderlerinin GSYİH’ye Oranı (%)
2008
2009
2010
Merkezi Yönetim Bütçe Giderleri
31,4
28,8
27,4
Faiz Dışı Giderler
23,1
22,5
21,9
I.Personel Giderleri
6,6
6,4
6,4
II.Sosyal Güvenlik Kurumlarına
Devlet Primi Giderleri
0,9
0,8
0,8
III.Mal ve Hizmet Alım
Giderleri
2,6
2,5
2,3
IV.Faiz Giderleri
8,2
6,3
5,4
V.Cari Transferler
10,1
10,0
9,7
VI.Sermaye Giderleri
1,7
1,7
1,7
VII.Sermaye Transferi
0,4
0,4
0,3
VII.Borç Verme
0,6
0,6
0,5
IX.Yedek Ödenek
0,2
0,2
0,2
2. Kurumsal Ödenek
Teklif Tavanları
Genel bütçe
kapsamındaki kamu idareleri ile özel bütçeli idarelerin 2008, 2009 ve 2010
yıllarına ilişkin ödenek teklif tavanları ekli tablolarda yer almaktadır.
5018 sayılı
Kanunun (I) ve (II) sayılı cetvellerinde yer alan kurumlara ilişkin ödenek
teklif tavanları belirlenirken, Orta Vadeli Programda tespit edilen politika
öncelikleri ile makroekonomik göstergeler, ulusal ve uluslararası piyasalardaki
gelişmeler, söz konusu idarelerin geçmiş yıl giderlerinde görülen artış eğilimi
ile yürüttükleri önemli faaliyet ve projeler esas alınmıştır.
III. MERKEZİ
YÖNETİM BÜTÇE GELİR TAHMİNLERİ
A. Bütçe
Gelirlerini Etkileyebilecek Temel Politikalar
2008-2010
döneminde izlenecek kamu gelir politikası hedef ve öncelikleri Orta Vadeli
Programda yer verilmiştir. Bu çerçevede;
Vergi kanunlarında
yer alan istisna, muafiyet ve vergi indirimi hükümleri, ekonomik ve sosyal
politikalar çerçevesinde yeniden değerlendirilerek vergi mevzuatı
sadeleştirilecektir.
Özel
girişimcilerin uzun vadeli planlama yapmalarını sağlamak ve öngörülebilirliği
artırmak amacıyla vergi politikalarında istikrar esas olacaktır.
Doğrudan sermaye
yatırımlarının ülkeye girişinin hızlandırılmasına, istihdam ve ihracatın
arttırılmasına, yüksek katma değerli ürün kapasitesinin geliştirilerek ülke
ekonomisinin uluslararası düzeyde rekabet edebilir bir yapıya kavuşturulmasına
yönelik vergi politikalarına devam edilecektir.
Kayıt dışı
ekonominin azaltılması, vergi yükünün tabana yayılarak kayıtlı mükellefler
üzerindeki yükün zaman içinde düşürülmesi ve bu suretle vergi gelirleri
performansının artırılması amacıyla, 2008-2010 döneminde de kayıt dışı ekonomiye
karşı yürütülen mücadele yoğun bir şekilde sürdürülecektir.
Ekonomi içinde
haksız rekabete yol açan kayıt dışılıkla etkin mücadele sonucunda oluşacak
kaynaklar, öncelikle istihdam üzerindeki mali yüklerin düşürülmesi amacıyla
yapılacak vergi indirimleri nedeniyle oluşacak gelir kaybının telafisinde
kullanılacaktır.
Kamu finansman
dengesi de göz önünde bulundurularak mali aracılık faaliyetleri üzerindeki vergi
yükünün düşürülmesine yönelik çalışmalara devam edilecektir.
Türk vergi
sisteminin Avrupa Birliği vergi sistemine uyumuna ilişkin çalışmalar
tamamlanacak; ülkemizle dış ticareti bulunan ve henüz çifte vergiyi önleme
anlaşması imzalanmamış olan ülkelerle çifte vergiyi önleme anlaşmaları
imzalanması çalışmaları sürdürülecektir.
Vergi
mükelleflerine, elektronik ortamda verilen hizmetlerin kapsamı ve
erişilebilirliği artırılacak, bu amaçla e-beyanname verme zorunluluğunun kapsamı
genişletilecektir.
Mükellef
ihtiyaçlarına cevap vermek üzere, telefon aracılığı ile hizmet verecek Vergi
İletişim Merkezi kurulması planlanmaktadır.
Büyük mükelleflere
yönelik hizmetlerin tek bir merkezden sunulması amacıyla kurulan Büyük
Mükellefler Vergi Dairesinin geliştirilmesi sağlanacaktır.
Vergisini tam
olarak ve zamanında ödemeyenleri tespit etmek, süresinde ödenmeyen vergi ve
cezaların cebren tahsilini sağlamak için borç takip ve değerlendirme sistemi
kurulacak ve bu sistem için gerekli teknolojik yatırımlar yapılacaktır.
Vergi Dairelerinin
Tam Otomasyonu Projesi (VEDOP) mal müdürlükleri de dahil tüm vergi dairelerine
yaygınlaştırılarak VEDOP’lu vergi dairesi sayısının 1.034’e çıkarılması
planlanmaktadır.
Hazineye ait ve
bir kamu hizmetine tahsisli olmayan taşınmazların, izlenmekte olan ekonomi
politikası çerçevesinde ekonomiye kazandırılması ve bütçeye kaynak sağlamak
üzere etkin bir şekilde değerlendirilmesine kararlılıkla devam edilecektir.
B. Merkezi Yönetim
Bütçe Gelirlerinin Tahmini
Merkezi yönetim
bütçe gelirleri tahmin edilirken, Orta Vadeli Programda yer alan makroekonomik
göstergeler ile gelir politikalarının bütçe gelirlerine etkileri, ulusal ve
uluslararası piyasalardaki gelişmeler ve gelirlerin geçmiş yıllarda gösterdiği
eğilim hesaba katılmıştır.
Tablo 4- Merkezi Yönetim Bütçe
Gelirleri
(Milyon YTL)
2008
2009
2010
Merkezi Yönetim Bütçe Gelirleri
(Net)
206.951
220.755
235.526
Merkezi Yönetim Bütçesi Vergi
Gelirleri (Net)
174.141
186.866
202.953
2008-2010
yıllarını kapsayan dönemde, merkezi yönetim bütçe gelirlerinin GSYİH’ye oranı
düşme eğilimi gösterecektir. Bu çerçevede, merkezi yönetim bütçe gelirlerinin
(red ve iadeler hariç) 2010 yılı sonunda yüzde 27.1 olması öngörülmektedir.
Tablo 5- Merkezi Yönetim Bütçe
Gelirlerinin GSYİH’ye Oranı (%)
2008
2009
2010
Merkezi Yönetim Bütçe Gelirleri
(Net)/GSYİH (%)
28,7
27,9
27,1
Merkezi Yönetim Bütçesi Vergi
Gelirleri (Net)/GSYİH (%)
24,2
23,6
23,3
Benzer bir eğilim
vergi gelirlerinde de görülecek olup, vergi gelirlerinin (red ve iadeler hariç)
GSYİH’ye oranının 2010 yılında yüzde 23.3’e düşmesi beklenmektedir.
IV. MERKEZİ
YÖNETİM BÜTÇE DENGESİ
I ve II’nci
bölümlerde merkezi yönetim bütçe gelir ve giderleri konusunda yapılan tahminler
çerçevesinde tespit edilen merkezi yönetim bütçe dengesi ve faiz dışı fazla
hedefleri Tablo 6’da yer almaktadır.
Tablo 6-
Merkezi Yönetim Bütçe Dengesi ve Faiz Dışı Fazlası
2008
2009
2010
Merkezi Yönetim Bütçe Dengesi
(Milyon YTL)
-18.909
-7.315
-2.519
Merkezi Yönetim Bütçe Dengesi/
GSYİH (%)
-2,6
-0,9
-0,3
Faiz Dışı Fazla (Milyon YTL)
40.391
42.785
44.731
Faiz Dışı Fazla/GSYİH (%)
5,6
5,4
5,1
2008-2010
döneminde, merkezi yönetim bütçe açığının düşüş eğilimi göstermesi
öngörülmektedir. 2007 yılı merkezi yönetim bütçesinde (genel bütçe kapsamındaki
kamu idareleri ile özel bütçeli idarelerin) yüzde 2.8 olarak öngörülen bütçe
açığının GSYİH’ye oranının, 2008 yılında yüzde 2.6’ya, 2009 yılında yüzde 0.9’a,
2010 yılında ise yüzde 0.3’e düşeceği tahmin edilmektedir. Böylece, son yıllarda
oluşturulan mali disiplinin kararlılıkla sürdürülmesi sonucunda, bütçe açığı
sorun olmaktan büyük ölçüde çıkacak ve bütçe yapısındaki iyileşme bu Mali Plan
döneminde de devam edecektir.
Mali Plan
döneminde, GSYİH’ye oranı açısından 2008 yılında yüzde 5.6, 2009 yılında yüzde
5.4, 2010 yılında ise yüzde 5.1 oranında faiz dışı fazla hedeflenmiştir. Yüksek
faiz dışı fazla kamu borç stokundaki düşüş eğiliminin sürdürülmesini
sağlayacaktır. Bu durum, nominal ve reel borçlanma faizlerinin hızlı bir şekilde
düşürülmesine de yardımcı olacaktır.
V. MERKEZİ YÖNETİM
BÜTÇE AÇI?ININ FİNANSMANI
Kamu borç ve risk
yönetiminin temel ilkeleri;
• Makroekonomik
dengelerin gözetilerek para ve maliye politikaları ile uyumlu sürdürülebilir,
saydam ve hesap verilebilir bir borçlanma politikasının izlenmesi,
• Finansman
ihtiyaçlarının, iç ve dış piyasa koşulları ve maliyet unsurları göz önüne
alınarak belirlenen risk düzeyi çerçevesinde, orta ve uzun vadede mümkün olan en
düşük maliyetle karşılanması,
olarak
belirlenmiştir.
Bu kapsamda
yürütülmekte olan "ölçüt borçlanma politikası" çerçevesinde 2008-2010 döneminde;
• Borçlanma
politikasının yürütülmesinde karşı karşıya kalınabilecek faiz ve döviz kuru
risklerinin hafifletilmesi amacıyla borçlanmanın faiz yenileme süresinin
uzatılması ve ağırlıklı olarak YTL cinsinden gerçekleştirilmesi,
• Ortalama vadenin
piyasa koşullarının elverdiği ölçüde uzatılması,
• Nakit ve borç
yönetiminde oluşabilecek likidite riskinin azaltılması amacıyla yıl boyunca
yeterli düzeyde rezerv tutulması,
hedeflenmektedir.
Mali disiplin ve
istikrarlı büyümenin sonucu olarak son yıllarda kamu brüt ve net borç stokunun
GSYİH’ye oranında sağlanan düşüş eğiliminin 2008-2010 döneminde de devam etmesi
beklenmektedir. Kamu net borç stokunun GSYİH’ye oranında Mali Plan dönemi
sonunda 2007 yılına göre 11.2 puanlık bir düşüş hedeflenmektedir. Kamu brüt borç
stoku oranının, 2008’de yüzde 56.9, 2009’da yüzde 52.4, 2010’da ise yüzde 47.9;
kamu net borç stokunun da 2007, 2008 ve 2009 yıllarında sırasıyla yüzde 39.4,
yüzde 35.1 ve yüzde 30.6 olarak gerçekleşeceği tahmin edilmektedir.
Tablo 7- Kamu
Borç Stoku Tahminleri
2008
2009
2010
Kamu Brüt Borç Stoku / GSYİH
(%)
56,9
52,4
47,9
Kamu Net Borç Stoku / GSYİH (%)
39,4
35,1
30,6
Kamu borç stokunun
GSYİH’ye oranındaki düşüşe katkı yapacak önemli unsurlar, son yıllarda olduğu
gibi istikrarlı ve program hedefleriyle uyumlu faiz dışı bütçe fazlası,
istikrarlı büyüme ve sıkı sıkıya sürdürülmeye devam edilecek mali disiplin
olacaktır.
VI. MERKEZİ
YÖNETİM BÜTÇE HAZIRLIK SÜRECİ
2008, 2009 ve 2010
yılları bütçe teklifleri 5018 sayılı Kanunun 15, 16, 17 ve 18 inci maddelerine
uygun olarak çok yıllı bütçeleme anlayışı ile uyumlu bir şekilde
hazırlanacaktır.
A. Genel Bütçe
Kapsamındaki Kamu İdareleri İle Özel Bütçeli İdarelerce Yapılacak Bütçe Hazırlık
Çalışmaları
5018 sayılı
Kanunun 17 nci maddesi uyarınca, genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri ile
özel bütçeli idareler 2008, 2009 ve 2010 yıllarına ilişkin bütçe tekliflerini
Temmuz ayı sonuna kadar Maliye Bakanlığına (Bütçe ve Mali Kontrol Genel
Müdürlüğüne) göndereceklerdir. Kamu idareleri, yatırım tekliflerini
değerlendirilmek üzere aynı süre içinde Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığına
vereceklerdir.
Gelir ve ödenek
tekliflerinin hazırlanmasında;
• Bakanlar
Kurulunca kabul edilen ve Resmi Gazetede yayımlanan Orta Vadeli Programda yer
alan makro politikalar, ilkeler, hedef ve gösterge niteliğindeki temel ekonomik
büyüklükler ile Orta Vadeli Mali Planda belirlenen ödenek teklif tavanları,
• Maliye
Bakanlığınca hazırlanacak Bütçe Çağrısı ve eki Bütçe Hazırlama Rehberi ile
Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığınca hazırlanacak Yatırım Genelgesi ve eki
Yatırım Programı Hazırlama Rehberinde belirlenecek genel ilkeler, nesnel ve
ölçülebilir standartlar, hesaplama yöntemleri, bunlara ilişkin olarak
kullanılacak cetvel ve tablo örnekleri,
esas alınacaktır.
Kamu idareleri,
gider tekliflerini hazırlarken katılımcı bir yaklaşım benimseyecekler ve merkez
dışı birimlerinin ödenek taleplerinin de tekliflere yansıtılmasını
sağlayacaklardır.
Özel bütçeli
idareler, gider teklifleri yanında 2008, 2009 ve 2010 yıllarına ilişkin gelir
tekliflerini de hazırlayarak Temmuz ayı sonuna kadar Maliye Bakanlığına (Bütçe
ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğüne) göndereceklerdir. Genel bütçe gelir teklifi
ise Maliye Bakanlığınca hazırlanacaktır.
Gider
tekliflerinin, Maliye Bakanlığınca belirlenmiş kurumsal, fonksiyonel ve ekonomik
sınıflandırma esasına (analitik bütçe sınıflandırması); gelir tekliflerinin ise
ekonomik sınıflandırma esasına uygun olarak hazırlanması gerekmektedir.
Bütçe gelir ve
gider teklifleri gerekçeli olarak hazırlanacak ve ilgili idarelerin yetkilileri
tarafından imzalanacaktır.
Genel bütçe
kapsamındaki kamu idareleri ile özel bütçeli idareler, Bütçe Gerekçesine
eklenmek üzere, kendilerine bağlı döner sermaye işletmeleriyle bütçe dışı
fonların 2005 ve 2006 yılları bütçe uygulama sonuçları ile 2007 yılı başlangıç
rakamları ve yılsonu gerçekleşme tahminlerini ve 2008, 2009 ve 2010 yılları
bütçe gelir ve gider tahminlerini 21 Eylül 2007 tarihine kadar Maliye
Bakanlığına (Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü) ileteceklerdir.
Türkiye Büyük
Millet Meclisi ve Sayıştay, 5018 sayılı Kanunun 18 inci maddesi uyarınca
bütçelerini Eylül ayı sonuna kadar doğrudan Türkiye Büyük Millet Meclisine, bir
örneğini de Maliye Bakanlığına (Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü)
göndereceklerdir.
B. Düzenleyici ve
Denetleyici Kurumlar Tarafından Yürütülecek Bütçe Hazırlık Çalışmaları
5018 sayılı Kanuna
ekli (III) sayılı cetvelde yer alan düzenleyici ve denetleyici kurumlar,
bütçelerini üç yıllık bütçeleme anlayışına uygun olarak kurumsal, fonksiyonel ve
ekonomik sınıflandırma sistemine göre hazırlayacaklardır.
Söz konusu
kurumlar, bütçelerini Eylül ayı sonuna kadar doğrudan Türkiye Büyük Millet
Meclisine, bir örneğini de Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Tasarısına eklenmek
üzere Maliye Bakanlığına (Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü), yatırım
tekliflerini ise Yatırım Programı ile ilişkilendirilmek üzere Devlet Planlama
Teşkilatı Müsteşarlığına göndereceklerdir.
C. Sosyal Güvenlik
Kurumları İle Mahalli İdarelerce Yürütülecek Bütçe Hazırlık Çalışmaları
5018 sayılı Kanuna
ekli (IV) sayılı cetvelde yer alan sosyal güvenlik kurumları, 2008, 2009 ve 2010
yıllarına ilişkin bütçe tahminleri ile 2007 yılı bütçe başlangıç rakamlarını
Maliye Bakanlığınca belirlenmiş analitik bütçe sınıflandırmasına uygun olarak;
ayrıca 2005-2006 yıllarına ilişkin bütçe uygulama sonuçlarını da ayrıntılı bir
şekilde düzenleyerek Temmuz ayı sonuna kadar Maliye Bakanlığına (Bütçe ve Mali
Kontrol Genel Müdürlüğüne), yatırım tekliflerini ise Yatırım Programı ile
ilişkilendirilmek üzere Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığına ileteceklerdir.
İl özel idareleri
ile belediyeler ise, 5393 sayılı Belediye Kanunu hükümlerine uygun olarak, 2005
ve 2006 yıllarına ilişkin bütçe uygulama sonuçları ve 2007 yılı bütçe başlangıç
rakamları ile 2008, 2009 ve 2010 yıllarına ilişkin gelir ve gider tahminlerini
Ağustos ayı sonuna kadar İçişleri Bakanlığına göndereceklerdir.
İçişleri
Bakanlığı, mahalli idarelerin gelir ve gider tahminlerini konsolide ederek
Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Tasarısına eklenmek üzere Eylül ayı sonuna kadar
Maliye Bakanlığına (Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğüne) iletecektir.
Ekleri İçin
Tıklayınız
