Resmi Gazete Tarihi: 18.03.2004
Resmi Gazete Sayısı: 25406
HAFRİYAT TOPRA?I, İNŞAAT VE YIKINTI
ATIKLARININ
KONTROLÜ YÖNETMELİ?İ
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Hukuki Dayanak, Tanımlar
Amaç
Madde 1 — Bu Yönetmeliğin amacı; hafriyat
toprağı ile inşaat ve yıkıntı atıklarının çevreye zarar vermeyecek şekilde
öncelikle kaynakta azaltılması, toplanması, geçici biriktirilmesi, taşınması,
geri kazanılması, değerlendirilmesi ve bertaraf edilmesine ilişkin teknik ve
idari hususlar ile uyulması gereken genel kuralları düzenlemektir.
Kapsam
Madde 2 — Bu Yönetmelik; kaynakları ve
bileşenleri Ek-1’de detaylı olarak belirtilen, beşeri faaliyetler ve doğal
afetler sonrasında meydana gelen hafriyat toprağı ile inşaat ve yıkıntı
atıklarının, üretildikleri yerlerde ayrı toplanması, geçici olarak
biriktirilmesi, taşınması, geri kazanılması, değerlendirilmesi ve bertaraf
edilmesine ilişkin esasları kapsamaktadır.
Hukuki Dayanak
Madde 3 — Bu Yönetmelik, 2872 sayılı Çevre
Kanununun 8, 11 ve 12 nci maddeleri ile 4856 sayılı Çevre ve Orman Bakanlığı
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunun 9 uncu maddesinin (d), (h), (o), (p) ve
(s) bentlerine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
Madde 4 — Bu Yönetmelikte geçen;
Bakanlık: Çevre ve Orman Bakanlığını,
Kanun: 2872 sayılı Çevre Kanununu,
Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği:
14/03/1991 tarihli ve 20814 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Yönetmeliği,
Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği:
27/08/1995 tarihli ve 22387 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Yönetmeliği,
Hafriyat Toprağı: İnşaat öncesinde arazinin
hazırlanması aşamasında yapılan kazı ve benzeri faaliyetler sonucunda oluşan
toprağı,
İnşaat Atıkları: Konut, bina, köprü, yol ve
benzeri alt ve üst yapıların yapımı esnasında ortaya çıkan atıkları,
Yıkıntı Atıkları: Konut, bina, köprü, yol ve
benzeri alt ve üst yapıların tamiratı, tadilatı, yenilenmesi, yıkımı veya doğal
bir afet sonucunda ortaya çıkan atıkları,
Tehlikeli İnşaat ve Yıkıntı Atıkları: İnşaat
ve yıkıntı atıkları içerisinde bulunan asbest, boya, florasan ve benzeri zararlı
ve tehlikeli atıkları,
Asfalt Atığı: Yol, havaalanı pisti ve
benzeri yapıların tamiratı, tadilatı, yenilenmesi ve yıkımı sırasında ortaya
çıkan ve bünyesinde asfalt, zift, doğal polimer ve benzeri malzeme bulunan
atıkları,
Bitkisel Toprak: Bitki gelişimi için organik
ve inorganik madde ile hava ve su sağlayan toprağı,
Atık Yönetimi: Hafriyat toprağı ile
inşaat/yıkıntı atıklarının kaynağında ayrılarak toplanması, geçici
biriktirilmesi, taşınması, tekrar kullanılması, geri kazanılması ve depolanması
işlemlerini,
İnceleme Kurulu: Hafriyat toprağı ile inşaat
ve yıkıntı atıkları geri kazanım ve depolama tesisleri için yapılacak
başvuruları incelemek ve sonuçlandırmak üzere oluşturulan ve 37 nci maddede
belirtilen Kurulu,
Kriz Merkezi: Doğal afet sonrasında mahallin
en büyük mülki amirinin başkanlığında ilgili kurum/kuruşların katılımı ile
oluşturulan komisyonu,
Denetim Personeli: Bakanlığın merkez ve
taşra teşkilatı ile belediyelerin denetim personellerini,
Seçici Yıkım: Konut, bina, köprü, yol ve
benzeri alt ve üst yapıların yıkımı öncesinde ve sırasında içindeki yabancı ve
geri kazanımı mümkün olmayan maddelerden ayıklanması ve yıkımın belirli
ölçülerde ve kontrollü olarak yapılmasını,
Taşıma ve Kabul Belgesi: Ek-2’de yer alan
belgeyi,
Depolama/Geri Kazanım Tesisi İzin Belgesi:
Ek-3’de yer alan belgeyi,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Genel İlkeler, Görev, Yetki ve Yükümlülükler
Genel İlkeler
Madde 5 — Hafriyat toprağı, inşaat ve
yıkıntı atıklarının yönetimine ilişkin genel ilkeler şunlardır;
a) Atıkların kaynağında en aza indirilmesi
esastır.
b) Bu atıkların yönetiminden sorumlu kişi,
kurum/kuruluşlar, atıkların çevre ve insan sağlığına olabilecek zararlı
etkilerinin azaltılması için gerekli tedbirleri almakla yükümlüdürler.
c) Hafriyat toprağı ile inşaat/yıkıntı
atıklarının geri kazanılması ve özellikle alt yapı malzemesi olarak yeniden
değerlendirilmesi esastır.
d) Hafriyat toprağı ile inşaat/yıkıntı
atıklarının karıştırılmaması esastır.
e) Sağlıklı bir geri kazanım ve bertaraf
sisteminin oluşturulması için atıkların kaynağında ayrılması ve "seçici yıkım"
esastır.
f) Hafriyat toprağı ile inşaat/yıkıntı atığı
üreticileri, atıklarının bertarafı için gerekli harcamaları karşılamakla
yükümlüdürler.
Bakanlığın Görev ve Yetkileri
Madde 6 — Bakanlık;
a) Bu Yönetmelik kapsamında yer alan
atıkların yönetimine ilişkin program ve politikaları saptamak, Yönetmeliğin
uygulanmasına yönelik işbirliği ve koordinasyonu sağlamak ve gerekli idari
tedbirleri almakla,
b) Geri kazanılmış ürünlerin kullanımını
özendirmekle,
c) Bu Yönetmelik kapsamında yer alan
atıkların oluşumundan bertarafına kadar yönetimlerini kapsayan bütün
faaliyetlerin kontrolünü ve denetimini yapmakla,
yükümlüdür.
Mülki Amirlerin Görev ve Yetkileri
Madde 7 — Mahallin en büyük mülki amiri,
a) Belediye mücavir alan sınırları dışındaki
hafriyat toprağı ve inşaat/yıkıntı atıkları geri kazanım tesisleri sahaları ile
depolama sahalarını belirlemek, kurmak/kurdurtmak ve işletmek/işlettirmekle,
b) Belediye mücavir alan sınırları dışındaki
hafriyat toprağı ve inşaat/yıkıntı atıkları geri kazanım tesisleri ile depolama
sahalarına izin vermek ve gerektiğinde bu izni iptal etmekle,
c) Belediye mücavir alan sınırları dışındaki
hafriyat toprağı ve inşaat/yıkıntı atıklarının toplanması, taşınması ve bertaraf
bedelini belirlemekle,
d) Belediye mücavir alan sınırları dışındaki
hafriyat toprağı ve inşaat/yıkıntı atıkları için toplama, taşıma hizmeti verecek
firmaların adresleri ve telefon numaraları ile nakliye bedellerini halkın
bilgileneceği şekilde ilan etmekle,
e) Bu Yönetmelik kapsamında yer alan
atıkların oluşumundan bertarafına kadar yönetimlerini kapsayan bütün
faaliyetlerin kontrolünü ve denetimini yapmakla,
f) Toplanan inşaat/yıkıntı atıklarını
öncelikle altyapı çalışmalarında kullanmak/kullandırmakla,
g) İl sınırları içinde oluşan, toplanan,
geri kazanılan ve bertaraf edilen hafriyat toprağı ve inşaat/yıkıntı atıkları
ile ilgili istatistiki bilgileri belediyelerden temin etmek ve yıl sonunda
Bakanlığa göndermekle,
h) Doğal afetler sonucunda oluşacak
atıkların yönetimi ile ilgili esasları belirlemek, bu amaçla Kriz Merkezi
oluşturmak ve olası doğal afetlere karşı önceden atık yönetim planlarını
yapmakla,
yükümlüdürler.
Belediyelerin Görev ve Yetkileri
Madde 8 — İl belediye mücavir alanı
içerisinde il ve ilçe belediyeleri, büyük şehirlerde büyükşehir belediyeleri,
büyükşehir belediyeleri dışında ise ilçe belediyeleri,
a) Hafriyat toprağı, inşaat/yıkıntı atıkları
ile doğal afet atıklarının toplanması, geçici biriktirilmesi, taşınması, geri
kazanılması ve bertarafı ile ilgili yönetim planı hazırlamakla,
b) Hafriyat toprağı ve inşaat/yıkıntı
atıkları geri kazanım tesisleri sahaları ile depolama sahalarını belirlemek,
kurmak/kurdurtmak ve işletmek/işlettirmekle,
c) Depolama sahası yerinin seçimi, inşaatı
veya işletilmesi sırasında çevre ve insan sağlığını olumsuz etkilemeyecek
şekilde gerekli tedbirleri almak veya aldırtmakla,
d) Hafriyat toprağı ve inşaat/yıkıntı
atıklarının toplanması, taşınması ve bertaraf bedelini belirlemekle,
e) Hafriyat toprağı ve inşaat/yıkıntı
atıkları için toplama, taşıma hizmeti verecek firmaların adresleri ve telefon
numaraları ile nakliye bedellerini halkın bilgileneceği şekilde ilan etmekle,
f) Hafriyat toprağı ve inşaat/yıkıntı
atıklarının toplanması, geçici biriktirilmesi, taşınması ve bertarafı
faaliyetlerini denetlemekle,
g) Belediye sınırları içindeki hafriyat
toprağı ve inşaat/yıkıntı atıkları geri kazanım tesisleri ile depolama
sahalarına izin vermek ve gerektiğinde bu izni iptal etmekle,
h) Toplanan inşaat/yıkıntı atıklarını
öncelikle altyapı çalışmalarında kullanmak/kullandırmakla,
ı) Belediye sınırları içinde oluşan,
toplanan, geri kazanılan ve bertaraf edilen hafriyat toprağı ile inşaat/yıkıntı
atıklarına ilişkin istatistiki bilgileri valilikler aracılığı ile yıl sonunda
Bakanlığa bildirmekle,
j) Doğal afet atıklarının yönetimi konusunda
valilik koordinasyonunda oluşturulan Kriz Merkezi kararlarını uygulamakla,
yükümlüdürler.
Hafriyat Toprağı ve İnşaat/Yıkıntı Atıkları
Üreticilerinin Yükümlülükleri
Madde 9 — Hafriyat toprağı ve inşaat/yıkıntı
atıkları üreticileri,
a) Atıkların çevre ve insan sağlığına
yönelik olumsuz etkilerini, bu Yönetmelik hükümlerine uygun olarak en aza
düşürecek şekilde atık yönetimini sağlamakla,
b) Atıkların oluşumu, taşınması ve
depolanması aşamalarında gerekli izinleri ve onayları almakla,
c) Faaliyetleri sırasında atıkları
bileşenlerine göre ayrı toplamak, geri kazanmak, biriktirmek ve atığın içinde
zararlı, tehlikeli ve yabancı madde bulundurmamakla,
d) Faaliyete başlamadan önce, atıkların
taşınması ve depolanması ile ilgili olarak EK-2’de verilen Atık Taşıma ve Kabul
Belgesi’ni almakla,
e) Atıklarını belediyenin veya mülki amirin
izin verdiği geri kazanım veya depolama tesisi dışındaki yerlere dökmemekle,
f) Atıklarının yönetimi amacıyla yapılacak
harcamaları karşılamakla,
g) Atıkların oluşumu, taşınması ve
depolanması aşamalarında meydana gelebilecek kazalarda oluşacak zararı tazmin
etmek ve kaza sonucu oluşacak kirliliği gidermekle,
yükümlüdürler.
Depolama Sahası İşletenlerin Görev ve
Yetkileri
Madde 10 — Hafriyat toprağı ve
inşaat/yıkıntı atıkları depolama sahalarını işletenler,
a) Depolama sahasını Yönetmelikte belirtilen
esaslara uygun olarak projelendirmek, gerekli izinleri almak ve inşa etmekle,
b) Projeye uygun olarak kurulan tesisi
Yönetmelikte belirtilen esaslara uygun olarak işletmek ve faaliyetin sona
ermesini müteakip rehabilitasyonunu yapmakla,
c) Depolama sahasının inşaatı, işletilmesi
ve kapatılması sonrasında çevre ve insan sağlığını olumsuz etkilemeyecek şekilde
gerekli tedbirleri almakla,
d) Belediyenin veya mülki amirin izin
verdiği toplama ve taşıma firmalarının atıkları ile Atık Taşıma ve Kabul Belgesi
olan atıkları sahaya kabul etmekle,
e) Atığın tesise girişinde depolama
işleminden önce incelemesini yaparak taşıma ve kabul belgesindeki bilgilerin
doğruluğunu kontrol etmekle,
f) Depolama sahasına kabul edilmesi ve
depolanması yasak olan atıklar ile bu atıklarla karışmış hafriyat toprağı ve
inşaat/yıkıntı atıklarını depolama sahasına kabul etmemek ve durumu idareye
bildirmekle,
g) Hafriyat toprağı ile geri kazanılması
mümkün olamayan inşaat/yıkıntı atıklarını birbirine karışmadan ayrı olarak
depolamakla,
h) Atıkların depolanması sırasında gerekli
güvenlik önlemlerini almakla,
ı) Depolama sahasına getirilen atığın
miktarı, cinsi, üretim yeri, getiriliş tarihi ve araç plakası gibi bilgileri
düzenli ve doğru olarak bilgisayar ortamında kayıt altına almak, bu bilgileri
belediye, mahallin mülki amiri ve Bakanlığın incelemesine hazır bulundurmakla,
j) Kriz Merkezi kararlarına uymak ve
işbirliği yapmakla,
yükümlüdürler.
Geri Kazanım Tesisi İşletenlerin Görev ve
Yetkileri
Madde 11 — Geri kazanım tesislerini
işletenler,
a) Geri kazanım tesisini Yönetmelikte
belirtilen esaslara uygun olarak projelendirmek, gerekli izinleri almak ve inşa
etmekle,
b) Projeye uygun olarak kurulan tesisi
Yönetmelikte belirtilen esaslara uygun olarak işletmekle,
c) Geri kazanım tesisinin inşaatı,
işletilmesi ve kapatılması sonrasında çevre ve insan sağlığını olumsuz
etkilemeyecek şekilde gerekli tedbirleri almakla,
d) Belediyenin veya mülki amirin izin
verdiği toplama ve taşıma firmalarının atıkları ile Atık Taşıma ve Kabul Belgesi
olan atıkları tesise kabul etmekle,
e) Atığın tesise girişinde incelemesini
yaparak taşıma ve kabul belgesindeki bilgilerin doğruluğunu kontrol etmekle,
f) Geri kazanım tesisi ile depolama sahasına
kabul edilmesi ve depolanması yasak olan atıklar ile bu atıklarla karışmış
inşaat/yıkıntı atıklarını geri kazanım tesisine kabul etmemek ve durumu idareye
bildirmekle,
g) Atıkların geri kazanılması sırasında
gerekli güvenlik önlemlerini almakla,
h) Geri kazanım tesisine getirilen atığın
miktarı, cinsi, üretim yeri, getiriliş tarihi ve araç plakası gibi bilgileri
düzenli ve doğru olarak bilgisayar ortamında kayıt altına almak, bu bilgileri
belediye, mahallin mülki amiri ve Bakanlığın incelemesine hazır bulundurmakla,
ı) Kriz Merkezi kararlarına uymak ve
işbirliği yapmakla,
yükümlüdürler.
Kriz Merkezinin Görevleri
Madde 12 — Kriz Merkezi,
a) Olası bir doğal afet öncesinde,
oluşabilecek atıkların yönetimiyle ilgili planlamalar yapmakla,
b) Oluşabilecek atık miktarı ile bunların
kaldırılması ve taşınması için gerekli araç-gereç ve ekipmanı belirlemekle ve
kullanımıyla ilgili koordinasyonu sağlamakla,
c) Oluşacak atıkların depolanacağı uygun
alanları Yönetmelikte belirtilen esaslara göre önceden tespit etmekle, mevcut
depolama ve geri kazanım tesisleri ile koordinasyonu sağlamakla,
d) Çalışmaları hakkında Bakanlığa bilgi
vermekle,
yükümlüdür.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Geçici Biriktirme ve Toplamaya İlişkin
Esaslar
Genel Esaslar
Madde 13 — Hafriyat toprağı ile
inşaat/yıkıntı atıklarının, üretici ve taşıyanları tarafından belediyelerin veya
mahallin en büyük mülki amirinin gösterdiği ve izin verdiği geri kazanım ve
depolama tesisleri dışında denizlere, göllere, akarsulara veya herhangi bir yere
dökülmesi ve dolgu yapılması yasaktır.
Faaliyetleri sonucu hafriyat toprağı ve
inşaat/yıkıntı atıklarının üretimine neden olacak özel veya resmi kişi, kurum ve
kuruluşlar; bu atıkların üretilmesinden önce ilgili belediyeye/mahallin en büyük
mülki amirine başvurarak gerekli izinleri almak, atıklarını bu Yönetmelikte
belirtilen usul ve esaslara göre bu mercilerin göstereceği geri kazanım/depolama
sahasına taşınmasını sağlamakla yükümlüdürler. Bununla ilgili işlemler 23 üncü
maddede belirtilen esaslara göre yapılır.
Yapılan denetimlerde hafriyat toprağı ile
inşaat/yıkıntı atıklarını Yönetmelikte belirtilen esaslara aykırı olarak çevre
kirliliğine neden olacak şekilde alıcı ortama verdiği tespit edilen üretici,
taşıyıcı ve depolayanlar hakkında 46 ncı maddede belirtilen cezai işlemler
uygulanır. Ayrıca tespit edilen eksiklik veya kirlilik, tebliğ edilen süreler
içinde giderilmezse bu atıkların toplanması, taşınması ve bertarafı maliyeti
ilgililerden peşin olarak tahsil edilir.
Hafriyat Sırasında Alınacak Önlemler
Madde 14 — Hafriyat yapanlar, hafriyat
toprağının çıkartılması sırasında gürültü ve görüntü kirliliği ile toz
emisyonlarını azaltacak tedbirleri almak ve faaliyet alanının çevresini
kapatmakla yükümlüdür. Hafriyat işlemleri sırasında kazıdan çıkacak toprak
miktarı ile dolgu hacimleri eşitlenecek şekilde planlama yapılır ve hafriyat
toprağının öncelikle faaliyet alanı içerisinde değerlendirilmesi sağlanır.
İnşaat yeri haricinde en az 2000 (iki bin)
metrekare alanı bulunan faaliyet sahipleri, çıkarılan hafriyat toprağını yeniden
değerlendirilmek üzere bu alanda geçici olarak biriktirebilirler.
Hafriyat toprağının çıkartılması sırasında
doğal drenaj sistemleri korunur ve olabilecek erozyona karşı önlem alınır.
Hafriyat yapan kişi/kuruluş hafriyat toprağının çıkarılması esnasında hafriyat
alanının yanındaki binaları, doğal drenaj, enerji ve telekomünikasyon
tesislerini/sistemlerini, kaldırım ve yol kaplamasını korumak, olabilecek hasar
ve erozyona karşı önlem almakla yükümlüdür.
Hafriyat sırasında bitkisel toprak alt
topraktan ayrı olarak toplanır. Derinliğine ve yapısına bağlı olarak kazılarak
yeniden kullanılmak üzere yığılır. Bitkisel toprağın depolanacağı yerin % 5’den
fazla eğimli olmaması gerekir. Bitkisel toprağın saklanma sürecinde olabilecek
kayıplar önlenir ve toprağın kalitesi korunur. Bitkisel toprak uzun süre açıkta
bırakılacak ise yüzeyinin çabuk gelişen bitkiler ile örtülmesi temin edilir.
Ayrı toplanan bitkisel toprak park, bahçe, yeşil alan, tarım ve benzeri
çalışmalarda tekrar kullanılır.
Küçük Çaplı İnşaat/Yıkıntı Atıklarının
Toplanması ve Taşınması
Madde 15 — 2 (iki) tona kadar atık oluşumuna
neden olacak küçük çaplı tamirat ve tadilat yapan kişi ve kuruluşlar ile inşaat
firmaları, mücavir alan sınırları içinde ilgili belediyeye, büyükşehirlerde ise
ilgili ilçe belediyesine, mücavir alan sınırları dışında ise mahallin en büyük
mülki amirine veya bu mercilerden atıkları toplamak ve taşımak amacıyla izin
almış/yetkilendirilmiş firmalara başvurarak oluşan inşaat/yıkıntı atıklarının
uygun kaplarla toplanmasını, taşınması ve belediyenin veya mülki amirin
gösterdiği yere götürülmesini sağlamakla yükümlüdürler.
Oluşan atıkların toplanması, taşınması ve
bertarafı ile ilgili harcamalar, 17 nci maddede belirtilen esaslar doğrultusunda
atık üreticileri tarafından karşılanır.
Büyük Çaplı İnşaat/Yıkıntı Atıklarının
Toplanması ve Taşınması
Madde 16 — 2 (iki) tondan fazla atık
oluşumuna neden olacak büyük çaplı tamirat ve tadilat işlemleri ile inşaat ve
yıkım işlemlerinde faaliyet sahibi mücavir alan sınırları içinde ilgili
belediyeye, büyükşehirlerde ise ilgili ilçe belediyesine, mücavir alan sınırları
dışında ise mahallin en büyük mülki amirine başvurarak izin almak zorundadır.
Bununla ilgili işlemler 23 üncü maddede belirtilen esaslara göre yapılır. Bu
izin belgesinde, yapılacak tadilat/tamirat/inşaat/yıkımın türü ile oluşacak
tahmini atık miktarı belirtilir. Faaliyet sahibi veya
tadilat/tamirat/inşaat/yıkımı yapacak firma, ilgili belediyeye/mülki amire veya
bu mercilerden atıkları toplamak ve taşımak amacıyla izin almış/yetkilendirilmiş
firmalara başvurarak faaliyetin yapılacağı yere geçici biriktirme konteynerinin
yerleştirilmesini temin eder. Bu konteyner yerleştirilmeden
tadilat/tamirat/inşaat/yıkım işlemlerine başlanılmaz.
Geçici biriktirme konteyneri veya kapları
sarı renkli olacak, üzerlerine atılacak ve atılmayacak atık türleri
yazılacaktır. Evsel, zararlı ve tehlikeli atıkların bu konteynerlere atılması
yasaktır. İnşaat/yıkıntı atıkları içine tehlikeli atık atılması durumunda bu
atıklar tehlikeli atık olarak kabul edilir ve bertarafları ilgili mevzuata göre
yapılır. Dolan konteynerler, belediyeler/mahallin mülki amirliği veya bu
mercilerden atıkları toplamak ve taşımak amacıyla izin almış/yetkilendirilmiş
firmalar tarafından geri kazanım veya depolama tesislerine taşınır.
Oluşan atıkların toplanması, taşınması ve
bertarafı ile ilgili harcamalar, 17 nci maddede belirtilen esaslar doğrultusunda
atık üreticileri tarafından karşılanır.
Büyük çaplı yol ve bina tadilat, tamirat ve
yıkım işlerini yapan firmalar inşaat/yıkıntı atıklarının kaynakta
azaltılmasından, tekrar kullanılmasından, geri kazanılmasından ve bertaraf
tesislerine taşınmasından sorumludurlar.
Cadde, sokak, yol ve tretuvarlarda yapılacak
hafriyat, bakım, onarım ve inşaat işlerinde ortaya çıkacak ve tekrar
kullanılacak hafriyat toprağı ile inşaat/yıkıntı atıkları taşınabilir
konteynerlerde biriktirilecek, cadde ve sokak kirliliği ile görüntü ve toz
kirliliğine neden olmayacaktır.
Atık Bertarafında Mali Yükümlülük
Madde 17 — Hafriyat toprağı ile
inşaat/yıkıntı atıkları üreticileri oluşan atıkların toplanması, taşınması ve
bertarafı ile ilgili harcamaları karşılamakla yükümlüdürler. Bu amaçla
uygulanacak bedel, geri kazanım/depolama sahasının uzaklığı ve oluşan atık
miktarı esas alınarak büyükşehirlerde ilçe belediyelerinin teklifi ile
büyükşehir belediyesi, diğer illerde ise il ve ilçe belediyeleri, mücavir alan
sınırları dışında ise mahallin en büyük mülki amiri tarafından tespit ve ilan
edilir.
Yıkım Faaliyetleri İçin İzin Alınması
Madde 18 — Yıkım çalışmasına başlanılmadan
önce, yıkım faaliyetini gerçekleştirecek kişi, kuruluş veya firmaların mücavir
alan sınırları içinde ilgili belediyeye, dışında ise mahallin en büyük mülki
amirine başvurarak yıkım izni almaları zorunludur. Bununla ilgili işlemler 23
üncü maddede belirtilen esaslara göre yapılır.
Yıkım İşlemleri
Madde 19 — Yıkımı yapılacak yapıların
içlerindeki geri kazanılabilir malzemelerin öncelikle ayrıştırılması ve geri
kazanılması esastır. Bu çerçevede kapı, pencere, dolap, taban ve duvar
kaplamaları, döşemeleri ve yalıtım malzemeleri gibi inşaat malzemeleri ile
tehlikeli atıklar yıkımı yapılacak yapılardan ayıklanır ve ayrı toplanır. Yıkım
işlemleri sırasında gürültü, toz ve görüntü kirliliği ile ilgili olarak 20 ve 21
inci maddelerde belirtilen tedbirler alınır. Yıkımın hidrolik ekipmanlara sahip
iş makineleri ile yapılması durumunda, kolon ve kiriş gibi beton yapılar kesilir
veya parçalanır.
Çalışanların sağlığını ve güvenliğini
korumak amacıyla, asbest içeren malzemelerin kullanıldığı binaların yıkımı,
sökümü, tamiratı ve tadilatı sırasında Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı
tarafından hazırlanan ve 26/12/2003 tarihli ve 25328 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Asbestle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında
Yönetmelik esaslarına uyulur.
Gürültü Emisyonu
Madde 20 — Hafriyat, inşaat/tamirat/tadilat
ve yıkım işlemleri sırasında oluşacak gürültü emisyonları ile ilgili olarak,
11/12/1986 tarihli ve 19308 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren
Gürültü Kontrol Yönetmeliği esaslarına uyulur.
Toz Emisyonu
Madde 21 — Hafriyat, inşaat/tamirat/tadilat
ve yıkım işlemleri sırasında oluşacak toz emisyonları ile ilgili olarak,
02/11/1986 tarihli ve 19269 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren
Hava Kalitesinin Korunması Yönetmeliği’nde belirtilen hava kalitesi
standartlarının sağlanması gerekir.
Oluşacak toz emisyonlarının asgariye
indirilmesi, görüntü kirliliğinin önlenmesi ve gerekli emniyet koşularının
sağlanması amacı ile tadilat/yıkım yapılacak binaların dış cephesi yırtılmaz ve
tutucu özelliğe sahip file ve benzeri malzeme ile koruma altına alınır.
Tehlikeli Atıkların Toplanması ve Bertarafı
Madde 22 — İnşaat/yıkıntı atıkları
içerisinde bulunan asbest, boya, florasan, civa, asit ve benzeri tehlikeli
atıklar diğer atıklardan ayrı olarak toplanır ve Tehlikeli Atıkların Kontrolü
Yönetmeliği hükümlerine göre bertaraf edilir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı
Atıklarının
Taşınmasına İlişkin Esaslar
Atık Taşıma ve Kabul Belgesi Alınması
Madde 23 — Hafriyat toprağı ve
inşaat/yıkıntı atığı üretenler, ürettikleri hafriyat toprağı ve inşaat/yıkıntı
atıklarını, taşıma izni almış nakliye araçlarıyla gerekli izinleri almış
depolama sahalarına taşımak veya taşıtmakla yükümlüdürler.
Hafriyat toprağı üretenler ile faaliyetleri
sonucu 2 tondan fazla atık oluşumuna neden olacak inşaat/yıkıntı atığı
üreticileri, mücavir alan sınırları içinde belediyeye, büyükşehir belediyesi
olan yerlerde ilgili ilçe belediyesine, mücavir alan sınırları dışında ise
mahallin en büyük mülki amirine müracaat ederek "Atık Taşıma ve Kabul Belgesi"
almak zorundadır.
Atık Taşıma ve Kabul Belgesi üç bölümden
oluşur ve eksiksiz olarak doldurulur. Birinci bölümde; hafriyatı toprağı veya
inşaat/yıkıntı atıklarını üretenler, ikinci bölümde üretilecek atığı taşıyacak
şahıs veya firmalar, üçüncü bölümde ise atığın geri kazanılacağı/depolanacağı
saha ile ilgili bilgiler bulunur.
Atık Taşıma ve Kabul Belgesi 4 nüsha olarak
düzenlenir. Bir nüshası düzenleyen kurumda kalır. Kalan üç nüshadan biri atık
üreticisine, biri taşıyıcı kişi veya firmaya, biri de atığın geri
kazanılacağı/depolanacağı tesis yetkilisine verilir. İnceleme ve denetim
sırasında bu belgenin ilgili tüm taraflarca denetim elemanlarına gösterilmesi
zorunludur.
Hafriyat Toprağı ile İnşaat/Yıkıntı Atıkları
Taşıyıcılarının İzin Alma Zorunluluğu
Madde 24 — Hafriyat toprağı ile
inşaat/yıkıntı atıklarını taşımak isteyen kişi veya kuruluşlar mücavir alan
sınırları içinde ilgili belediyeye, dışında ise mahallin en büyük mülki amirine
başvurarak "Hafriyat Toprağı, İnşaat/Yıkıntı Atıkları Taşıma İzin Belgesi"
almakla yükümlüdürler. Bu amaçla yapılacak başvurularda istenecek belge ve
bilgiler ilgili belediye tarafından belirlenir. İnşaat/yıkıntı atığı taşıyan
araçlar sarı renkli olacak ve araçların üzerinde büyük harflerle "İnşaat/Yıkıntı
Atığı Taşıma Aracı" ibaresi yazılı olacaktır. Bu atıkları taşımak isteyen kişi
ve kuruluşlar yeterli sayıda ve değişik ebatlarda sarı renkli konteyner ve
kapları bulundurmakla yükümlüdürler. Bu atıkları taşımak amacıyla taşıma izni
alan firmaların isimleri ve irtibat numaraları, geri kazanım veya depolama
alanı/alanlarının yerleri ile bu alanlara ulaşacak yol güzergahı krokileri
ilgili belediyeler tarafından halkın bilgileneceği şekilde ilan edilir.
Hafriyat Toprağı ile İnşaat/Yıkıntı
Atıklarının Taşınması Sırasında Alınacak Önlemler
Madde 25 — Hafriyat toprağı ile
inşaat/yıkıntı atıklarının taşınması sırasında çevrenin kirletilmemesi, trafiğin
aksatılmaması ve can ve mal emniyeti için gerekli tedbirler öncelikle nakil
işlemlerini gerçekleştiren kişi veya firma tarafından alınır. Taşıma sırasında
oluşabilecek çevresel kirlenmeyi önlemek amacıyla araçların üzerleri uygun
malzemeyle kapatılır. Araçlara kapasitenin üzerinde yükleme yapılmaz ve araçlar
tekerleklerinde olabilecek çamur ve benzeri kirlilik temizlendikten sonra
trafiğe çıkartılır. Belediye ve mahallin en büyük mülki amiri, atık taşıyan
araçların şehir içi trafiğini olumsuz etkilememesi için bu araçların belirli
saatler arasında trafiğe çıkmaları konusunda düzenleme yapma yetkisine sahiptir.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Hafriyat Toprağı, İnşaat/Yıkıntı Atıklarının
Geri Kazanılması ve Değerlendirilmesine
İlişkin Esaslar
Hafriyat Toprağının Tekrar Kullanılması ve
Geri Kazanılması
Madde 26 — Hafriyat toprağı ile
inşaat/yıkıntı atıklarının öncelikle kaynağında azaltılması, ayrı toplanması,
tekrar kullanılması ve geri kazanılması esastır.
Hafriyat sırasında, bitkisel toprak ayrı
olarak toplanır. Bitkisel toprak park, bahçe, yeşil alan yapımında rekreasyon
amacıyla kullanılacak ve kesinlikle depolama sahasına gönderilmeyecektir.
Bitkisel toprak dışındaki hafriyat toprağı
ise öncelikle dolgu, rekreasyon, katı atık depolama alanında günlük örtü ve
benzeri amaçla kullanılacak, tekrar kullanımlarının mümkün olmaması durumunda
depolanarak bertaraf edilecektir.
Kimyasal/pişebilirlik özelliklerinin uygun
olması durumunda yüksek miktarlardaki hafriyat toprağı çimento sanayiinde kil
hammaddesi olarak öncelikle kullanılacaktır.
İnşaat/Yıkıntı Atıklarının Geri Kazanılması
Madde 27 — Doğal kaynakların korunması,
sürdürülebilir üretim, depolanacak atık miktarının azaltılması ve ekonomik değer
yaratılması amacıyla inşaat/yıkıntı atıklarının geri kazanılması esastır. Yüksek
kaliteli geri kazanım ürünleri elde edilmesi ve maliyetlerin azaltılması
amacıyla atıkların oluştukları yerlerde ayrılması gerekmektedir.
Geri kazanılamayan inşaat/yıkıntı atıkları
gerekli ayrıştırma ve boyut küçültme yapıldıktan sonra Katı Atıkların Kontrolü
Yönetmeliği’nde belirtilen esaslara göre katı atık depolama alanında günlük örtü
malzemesi olarak kullanılabilir.
Asfalt (Yol Kaplama) Atıklarının Geri
Kazanılması
Madde 28 — Yol, havaalanı pisti ve benzeri
yapıların tadilatı/tamiratı ve yıkımı sırasında oluşan asfalt atıkları, diğer
inşaat/yıkım atıklarından ayrı olarak toplanır, taşınır ve geri kazanılır.
Asfalt atıklarının gelişigüzel yerlere atılması yasaktır.
Asfalt atıklarının geri kazanılması esas
olup, geri kazanım tesislerinde ikincil ürün haline getirilen asfalt atıkları
düşük trafik yoğunluklu yollarda dolgu malzemesi olarak veya asfalt üretim
tesislerinde öncelikli olarak kullanılır.
İnşaat/Yıkıntı Atığı Geri Kazanım Tesisleri
Madde 29 — Geri kazanım tesisleri
inşaat/yıkıntı atıklarının özelliklerine, miktarına ve hacmine bağlı olarak
sabit veya geçici olarak planlanır.
Taşkın riskinin yüksek olduğu yerlerde,
yağmur sularının akışını engelleyecek vadilerde veya dere yataklarında, heyelan,
çığ ve erozyon bölgelerinde geri kazanım tesislerinin kurulmasına ve
işletilmesine müsaade edilmez.
Geri kazanım tesisleri, yüzeysel su
kaynaklarından en az 300 (üç yüz) metre uzaklıkta kurulur. Sabit tesislerin en
yakın yerleşim birimine uzaklığı 200 (iki yüz) metreden az olamaz. Tesisin
etrafı tel çit ile çevrilir. Geri kazanım tesisleri, inşaat/yıkıntı atıkları
depolama sahalarında da kurulabilir. Geri kazanım tesislerinin bulunacağı
sahanın zemini, su birikmeyecek ve yer altı suyu kirlenmeyecek şekilde betondan
yapılır, tesisin çalışması sırasında gürültü ve toz emisyonları ile ilgili sınır
değerler sağlanır.
Geri kazanım tesislerinde inşaat/yıkıntı
atıklarının kabul edileceği birim, işletme binası, kantar ve kontrol ünitesi ile
yeterli sayıda ve kapasitede ayırıcı, kırıcı, elek, taşıma sistemleri ile geçici
depolama alanı bulunmak zorundadır. Geri kazanım tesislerinde bulunması zorunlu
ekipmanların kiralama yoluyla da temini mümkündür. Geri kazanım tesislerine izin
alınması aşamasında bu ekipmanların mülkiyetlerine dair bilgi ve belgelerin izin
vermeye yetkili mercilere sunulması gerekmektedir.
Geri Kazanım Tesisleri İçin Yapılacak
Başvurularda İstenecek Belgeler
Madde 30 — Bu amaçla yapılacak başvurularda,
a) 36 ncı maddenin (g) bendine kadar
sıralanan bilgi ve belgeler,
b) Geri kazanım tesisindeki ünitelerin
yerleşim planları,
c) Geri kazanım tesisi işletim projesi,
d) İşin özelliğine uygun, en az bir tanesi
üniversitelerin ilgili dört yıllık teknik bölümünden mezun olan teknik eleman
olmak üzere çalıştırılacak personel sayısı ve özellikleri,
e) Geri kazanım tesisinde kullanılacak
makine ve araç-gereç listesi, her birinin teknik özellikleri ve kapasiteleri,
f) Kapatılma ve sonrası için önerilen
rehabilitasyon planı ve prosedürü,
ile ilgili detaylı bilgi ve belgeler
bulunacaktır.
Geri kazanım tesisi izni almak isteyen kişi,
kurum ve kuruluşlarca yukarıda belirtilen bilgi ve belgeler tamamlanır ve
Hafriyat Toprağı, İnşaat/Yıkıntı Atıkları İnceleme Kurulu’na sunulur.
Geri Kazanım Tesislerine İzin Verilmesi ve
İptali
Madde 31 — Geri kazanım tesislerine izin
vermeye ve verilen izni iptal etmeye 38 inci maddede belirtilen merciler
yetkilidir.
Geri Kazanım Tesislerine Atık Kabul
Prosedürü
Madde 32 — İnşaat/yıkıntı atıklarının geri
kazanım tesislerine kabulü sırasında aşağıdaki esaslara uyulacaktır;
a) Tesise kesinlikle katı, sıvı, zararlı ve
tehlikeli atık kabul edilmeyecektir.
b) Geri kazanım tesisi girişinde öncelikle
atıkların taşıma ile ilgili dokümanları kontrol edilecek, belediye veya mülki
amirin izin vermediği taşıyıcıların atıkları ile Atık Taşıma ve Kabul Belgesi
bulunmayan taşıyıcıların atıkları tesise kabul edilmeyecektir.
c) Gerekli evraklarının bulunduğu tespit
edilen atıkların görsel incelemesi yapılarak taşıma ve kabul belgesindeki
bilgiler ile uyumu kontrol edilecektir.
d) Atıkların içinde, 39 uncu maddede
belirtilen atıkların bulunması veya bunlarla karışmış olması durumunda atıkların
kabulü yapılmayacak ve yetkili makama haber verilecektir. Bu durumda atık
üreticileri ve taşıyıcılar hakkında ilgili kanunların belirlediği cezalar
uygulanır.
e) Kabulü uygun görülen atıklar tartılacak;
atığın miktarı, üretim yeri, getiriliş tarihi ve araç plakası gibi bilgilerin
kaydından sonra araç sahaya gönderilecektir.
f) Geri kazanım işleminden sonra geri
kazanılan ürünün adı, miktarı, standardı, satış yeri, satış miktarı ve kullanım
alanı gibi bilgiler de düzenli olarak kayıt altına alınacaktır.
Geri Kazanım Ürünleri ve Kullanım Alanları
Madde 33 — Geri kazanılmış ürünler, ilgili
standartları sağlamak şartı ile gerekli işlemlerden sonra orijinal malzemeler
ile birlikte veya ayrı olarak, yeni beton üretiminde, yol, otopark, kaldırım,
yürüyüş yolları, drenaj çalışmaları, kanalizasyon borusu ve kablo döşemelerinde
dolgu malzemesi olmak üzere, alt ve üst yapı inşaatlarında, spor ve oyun
tesisleri inşaatları ile diğer dolgu ve rekreasyon çalışmalarında öncelikli
olarak kullanılır.
ALTINCI BÖLÜM
Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıkları
Depolama Sahalarının Yer Seçimi, İnşası ve
İşletilmesine İlişkin Esaslar
Atıkların Depolanması
Madde 34 — Hafriyat toprağı ile
inşaat/yıkıntı atıklarının tekrar kullanılamaması veya geri kazanılamaması
durumunda bu atıklar kontrollü olarak depolanır.
Hafriyat toprağı ile inşaat/yıkıntı
atıkları, Yönetmelikte belirtilen idari ve teknik esaslar doğrultusunda,
yalnızca projesinde belirtilen ve bu amaçla hazırlanmış/seçilmiş ve gerekli
izinleri alınmış döküm sahalarında depolanabilirler.
İzinsiz hafriyat toprağı ile inşaat/yıkıntı
atıkları için depolama sahası açılamaz ve işletilemez. İzinsiz açanlar,
işletenler, döküm yapan üreticiler ve taşıyıcılar hakkında Kanunun belirlediği
cezalar uygulanır. Ayrıca atığın bertarafının ve çevreye verdiği zararın tutarı
hesaplanarak, zararı verenlerden peşin olarak tahsil edilir.
Depolama Tesisleri
Madde 35 — Hafriyat toprağı ile
inşaat/
imar hukukçusu
Copyright © Imar Hukukcusu Tüm hakları saklıdır.
Yayınlanma:: 2007-04-17 (1536 okuma)
[ Geri Dön ]
 |
 |
 |
 |
