Resmi Gazete Tarihi: 01.07.1993
Resmi Gazete Sayısı: 21624
OTOPARK YÖNETMELİ?İ
BİRİNCİ KISIM
Genel Hükümler
Amaç ve Dayanak:
Madde 1-
3194 sayılı İmar Kanununun 37 nci ve 44 üncü maddelerine dayanılarak hazırlanan
bu Yönetmeliğin amacı, yerleşme yerlerinde araçların yol açtığı, trafik
sorunlarının çözümü için otopark yapılmasını gerektiren bina ve tesislerin neler
olduğunun ve otopark ihtiyacının miktar, ölçü ve diğer şartlarının tesbit ve
giderilme esaslarını aynı Kanunun 5 inci maddesinde tanımlanan ulaşım
sistemlerini ve problemlerinin çözümünü gösteren imar planlarına uygun olarak
düzenlemektir.
Kapsam:
Madde 2-
(Değişik: RG-02/09/1999-23804)
Bu Yönetmelik, 27/6/1984 tarihli ve 3030
sayılı Kanun kapsamında kalan belediyelerde, son nüfus sayımına göre nüfusu 10
000 ve daha fazla olan yerleşmelerde, nüfusu 10 000'den az olmakla birlikte imar
planı onaylanmış yerleşmelerde ve alanlarda ve imar planı bulunmamakla beraber
bu Yönetmeliğin uygulanacağına dair belediye meclis veya il idare kurulu kararı
alınan bütün yerleşmelerde uygulanır.
Tanımlar:
Madde 3- Bu Yönetmelikte geçen;
a) Bina otoparkları: Bir binayı çeşitli
amaçlar için kullanan özel ve tüzel kişilere ait ulaşım ve taşıma araçları için
bu binanın içinde veya bu binanın oturduğu parselde açık veya kapalı olarak
düzenlenen otoparkları,
b) Bölge otoparkları ve genel otoparklar:
Bir şehir veya bölgenin mevcut ve gelecekteki şartları ve ihtiyaçları gözönünde
bulundurularak imar planları ile düzenlenen ihtiyaca göre açık, kapalı ya da
katlı olarak belediyeler veya diğer kamu kuruluşları ve özel kişiler tarafından
yapılan ve işletilen otoparkları,
c) Birim park alanı: Bir aracın park etmesi
için gerekli olan ve manevra alanları dahil toplam park alanını, ifade eder.
Genel Esaslar
Madde 4- Otoparkla ilgili genel esaslar
aşağıda açıklanmıştır.
a) Binayı kullananların otopark ihtiyacının
bina içinde veya parselinde karşılanması esastır.
b) Binaların, imar planı ve mevzuat
hükümlerine göre belirlenen ön ve yan bahçe mesafeleri, otopark olarak
kullanılamaz.
c) Binanın ihtiyacı olan miktardaki otopark
alanları, Kat Mülkiyeti Kanununda belirtilen ortak alanlardan olup, bu hali ile
yönetilir.
d) Binek otoları için birim park alanı en
az 20 m2 dir. Bu alan kamyon ve otobüsler için manevra alanı hariç olmak üzere
enaz 50 m2 üzerinden hesaplanır.
e) İmar planları hazırlanırken parselinde
otopark tesisi mümkün olmayan yerlerde otopark ihtiyacının karşılanması amacıyla
bölge ve genel otopark yerleri belirlenir.
Ayrıca parselinde otopark yapılması mümkün
olan alanlarda imar parsellerinin büyüklükleri otopark yapımını mümkün kılacak
şekilde tesbit edilir.
f) (Değişik:RG-02/09/1999-23804) Meskun
alanlar, kentsel sit alanları, üzerinde korunacak yapı bulunan parseller,
arazinin jeolojik ve topografik yapısı, giriş-çıkış, trafik emniyeti
sağlanamaması gibi imar planındaki konumundan kaynaklanan nedenlerle otopark
ihtiyacının parselinde karşılanması mümkün olmayan durumlara ilişkin ilkeler,
belediye meclis veya il idare kurulu kararı ile belirlenir.
(Değişik:RG-14/06/2005-25845) Münferit
talepler bu ilkelere göre değerlendirilir. Üzerinde tescilli 1, 2 ve 3 üncü grup
yapı bulunan kentsel sit alanı içinde veya dışındaki parseller hariç, parselinde
otopark ihtiyacı karşılanamayan durumlarda belediyesince veya valilikçe bu
Yönetmelik hükümlerine göre belirlenecek otopark bedeli alınır.
(Ek üçüncü paragraf:RG-22/04/2006-26147)
Otopark bedeli alınan parsellerin otopark ihtiyacının belediye veya valilikçe
karşılanması zorunludur. Otopark ihtiyacı parselinde karşılanamayan ve
idaresince İmar Kanununun 37 nci maddesine göre otopark tesis edilemeyen
alanlarda otopark bedelinin arsa payı hariç %25’i yapı ruhsatının verilmesi
sırasında nakden, kalan %75’i ve arsa payı ise belediyesince veya il özel
idaresince parselin otopark ihtiyacı karşılandıktan en geç doksan gün sonra o
yıla ait miktarlara göre değerlendirilerek tahsil edilir. Yapı ruhsatı düzenleme
aşamasında ödemelere ilişkin taahhütname alınır ve tapu kütüğüne bu hususta şerh
düşülür. Plansız alanlarda otoparkın parselinde veya yapıda karşılanması
zorunludur.
g) (Değişik:RG-02/09/1999-23804)
Otoparkların giriş ve çıkışlarının yeterli olması, iç ve dış trafiği
aksatmayacak şekilde düzenlenmesi mecburidir. Otoparklarda, İmar Yönetmeliğinin
ilgili hükümlerine uyularak yangına karşı gereken önlemlerin alınması,
özürlülerin kullanımına dönük düzenlemelerin yapılması zorunludur. Ayrıca,
özürlülere ilişkin standartlarda dahil olmak üzere Türk Standartları
Enstitüsünce hazırlanan ilgili tüm standartlara uyulur. Standartların bu
Yönetmelikte belirlenen ölçü ve miktarlardan daha az olması halinde Yönetmelik
hükümleri geçerlidir. Bu düzenin sağlanmasından ve yürütülmesinden belediyeler
ve valilikler sorumludur.
h) (Değişik:RG-02/09/1999-23804) Bu
Yönetmelikte belediye meclisi veya il idare kurulu kararı alınması öngörülen
hususlarda, 3194 sayılı İmar Kanunu ve ilgili mevzuat hükümlerine aykırı
olmamak, bu Yönetmelik hükümlerine uyulmak koşuluyla uygulanacak şekli takdire
belediye veya valilikler yetkilidir. İmar planları veya belediye meclisi ve il
idare kurulu kararıyla bu Yönetmelik hükümlerine aykırı kararlar getirilemez.
ı) (Ek:RG-02/09/1999-23804) Umumi bina ve
bölge otoparkları ile genel otoparkların giriş-çıkış ve asansörlerine en yakın
yerlerinde birden az olmamak şartıyla, her 20 park yerinden birinin özürlü
işareti konularak özürlüler için ayrılması zorunludur.
j) (Değişik:RG-22/04/2006-26147)
Belediyelere veya valiliklere bu Yönetmelik ile tespit yetkisi verilen
hususlarda, belediye meclisi veya il genel meclisi kararları alınmayan veya
eksik alınan konularda Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca yayımlanan Tebliğ
hükümlerine uyulur.
İKİNCİ KISIM
Planlama ve Uygulama Esasları
BİRİNCİ BÖLÜM
Planlama
Otopark Aranması Gereken Kullanımlar ve
Miktarları
MADDE 5 – (Değişik:RG-22/04/2006-26147)
Otopark aranması gereken kullanımlar ve
miktarları aşağıda yer almaktadır;
a) Yerleşim alanlarında
otopark aranması gereken kullanım çeşitleri ve bunlara ait en az otopark
miktarları:
Kullanım
Çeşitleri Miktarları
1 -
Meskenler 3 daire için
2 - Ticari amaçlı yapılar ve
büro binaları 50 m2.ye kadar
3 - Konaklama tesisleri
Oteller 5 oda için
Moteller oda sayısının %80’i
kadar
Hosteller 5 oda için
Tatil
Köyleri 4 oda için
Apart
Oteller 2 ünite için
Pansiyonlar 4 oda için
Termal
Tesisler 4 oda için
Kampingler 1 ünite için
Kırsal Turizm
Tesisleri 4 ünite için
Diğerleri 75 m2.ye kadar
4 - Yeme, içme, eğlence
tesisleri 50 m2.ye kadar
5 - Sosyal kültürel ve spor
tesisleri 30 oturma yeri için
6 - Kongre ve sergi
merkezleri kapasitesinin %5’i oranında
7 - Eğitim
Tesisleri 400 m2.ye kadar
8 - Sağlık
Yapıları 125 m2.ye kadar
9 - İbadet
yerleri 300 m2.ye kadar
10 - Kamu kurum ve
kuruluşları 100 m2.ye kadar
11 - Sanayi depolama ve toptan
ticaret 200 m2.ye kadar
12 - Küçük
sanayi 125 m2.ye kadar
13 - Semt
pazarı 100 m2.ye kadar
Pazar alanı için,
en az 1 otopark yeri
ayrılır. Otopark miktarının, engellilere ayrılanlar da dahil araç park
yerlerinin, varsa parsel sınırından itibaren otopark rampasının, trafik akışının
ve tesis kapasitesinin yapının onaylı mimari projesinde sayısal değerleri ile
birlikte belirtilmesi zorunludur. Otopark rampası hiçbir koşulda parsel sınırı
dışından başlatılamaz. Otopark rampasının yapı yaklaşma sınırı içinden
başlatılabilmesi için imar planı kararı alınması ve rampa projelerinin
hazırlanması zorunludur.
Ancak, belirlenen otopark
miktarları yöre ihtiyaçları göz önünde bulundurularak belediye ve mücavir alan
sınırları içinde belediye meclislerince, dışında il genel meclislerince
artırılabilir.
Otopark sayısı, açık
tesislerde parsel alanı üzerinden, diğer yapılarda ise emsal hesabına konu alan
üzerinden belirlenir.
b) Bu maddenin (a) bendinde
sayılan kullanım çeşitlerinin alt türleri ve bunlarla ilgili otopark miktarları
belediye ve mücavir alan sınırları içinde belediye meclisleri, dışında il genel
meclisleri tarafından belirlenir.
Beş Yıllık İmar Programları
Madde 6- Onaylı imar planında tesbit edilen
bölge ve genel otoparklarının uygulama döneminde belediyelerce
gerçekleştirilecek 5 yıllık imar programlarına alınması gerekir.
İKİNCİ BÖLÜM
Uygulama ve Denetim
Yapı Ruhsatı ve Kullanma İzinlerinin
Verilmesi
Madde 7- Yapılacak yapılara bu Yönetmelikte
belirtilen esaslara ve belediye meclislerince alınacak kararlara göre bina
otopark yerleri ayrılmadıkça yapı ruhsatı, bu otoparklar inşa edilip hazır hale
getirilmedikçe de yapı kullanma izni verilemez.
(Ek fıkra:RG-14/06/2005-25845) Üzerinde
tescilli 1, 2 ve 3 üncü grup yapı bulunan kentsel sit alanı içinde veya
dışındaki münferit parsellerde yeni yapı, tadilat, ilave, güçlendirme ve
restorasyona yönelik yapı ruhsatı taleplerinde ve yapı kullanma izin belgesi
düzenlenmesi aşamasında otoparkın parselinde karşılanamadığı durumlarda otopark
bedeli alınmaz.
(Ek
fıkra:RG-22/04/2006-26147) Otopark Yönetmeliğine uygun olarak inşa edilen mevcut
binalarda veya bağımsız bölümlerde yapılmak istenilen, sadece kullanım amacına
yönelik olanlar da dahil ruhsata tabi tüm değişiklik ve ilaveler, otopark
aranmasını gerektirecek nitelik ve büyüklükte ise, otopark tesisi aranır.
Parselinde veya yapıda karşılanamayanlar için Yönetmeliğe uygun olarak otopark
bedeli istenir. Otopark Yönetmeliği kapsamında inşa edilen mevcut binaların iç
bünyesinde yapılan, otopark sayısını değiştirmeyen tadilatlarda otopark tesisi
ve bedeli istenmez. Bu husus ruhsat eki onaylı mimari projesine ilgili bağımsız
bölümlerde belirtilerek işlenir.
(Ek
fıkra:RG-22/04/2006-26147) Daha önce Otopark Yönetmeliği kapsamında olmayan
yapılarda veya bağımsız bölümlerinde kullanım amacına yönelik olanlar da dahil
ruhsata tabi tüm değişiklik ve ilavelerde, otopark tesisi aranır. Parselinde
veya yapıda otopark tesisi mümkün olmadığı takdirde Yönetmeliğe uygun olarak
otopark bedeli istenir. Bu husus ruhsat eki onaylı mimari projesine, ilgili
bağımsız bölümlerde belirtilerek işlenir.
Otoparkların Amacı Dışında Kullanılamayacağı
Madde 8- Yapı kullanma izni alındıktan sonra
otopark yerleri plan ve yönetmelik hükümlerine aykırı olarak başka amaçlara
tahsis edilemez.
Belediyeler, bina otoparklarının kullanımını
engelleyici her türlü ihlalleri önlemekle yetkili ve görevlidirler. Aksi
uygulamalarda İmar Kanununun ilgili hükümleri uygulanır.
Bina Otoparkı Yapılamayan Parseller
Madde 9- Bina içinde veya parselinde otopark
yapılması mümkün olmayan yapıların durumu belediyece imar durumu ile ilgili ilk
müracaat tarihinden başlayarak 30 gün içinde ilgilisine gerekçeleri ile birlikte
bildirilir. Belediyeler bina otoparkı yerine otopark sorununun nasıl
çözümleneceğini, binanın hangi bölge veya genel otoparkından yararlanacağını da
bildirmekle ve bu otoparkları tesis etmekle yükümlüdür.
Bu durumda bölge veya genel otoparktan
yararlananlardan ayrıca kullanım ücreti alınmaz.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Mali Hükümler
Otopark Bedelinin Tahakkuk ve Tahsili
Madde 10- (Değişik birinci
fıkra:RG-22/04/2006-26147) Otopark bedelinin hesabında, 4 üncü maddenin (d)
bendinde belirtilen birim park alanları ile 5 inci maddede belirtilen otopark
sayısı esas alınır.
(Değişik ikinci
fıkra:RG-22/04/2006-26147) Otopark bedellerinin tahakkuk ve tahsil esasları
Yönetmelik ve Tebliğ hükümleri de dikkate alınarak belediye meclisleri veya il
genel meclisleri tarafından belirlenir.
Otopark bedelleri kamu bankalarından
herhangi birinde açılacak otopark hesabına yatırılır. Bu hesapta toplanan
meblağa yasaların öngördüğü faiz oranı uygulanır.
3030 sayılı Kanun kapsamında kalan
belediyelerde, büyükşehir belediyesince ilçe belediyeleri adına otopark hesabı
açtırılır.
İlçe belediyeleri hesabında toplanan otopark
meblağı, büyükşehir belediyelerince o ilçe sınırları içerisinde yapılacak veya
yaptırılacak bölge veya genel otoparkları için kullanılır.
Otopark Hesabından Yapılacak Harcamalar
Madde 11- Otopark hesabında toplanan meblağ,
belediyelerin kendi kaynaklarından ayıracağı tahsisatla birlikte, tasdikli plan
ve beş yıllık imar programına göre hazırlanan kamulaştırma projesi karşılığında
otopark tesisi için gerekli arsa alımları ile bölge ve genel otoparkların
inşaasında kullanılır.
Otopark hesabında toplanan meblağ otopark
tesisi dışında başka bir amaçla kullanılamaz.
Otopark hesabında toplanan meblağ,
belediyelerce hazırlanacak sarf belgesi, verile emri ve hakediş raporuna göre
belediyesinin yazılı talimatı üzerine ilgili bankaca hak sahibine ödenir.
Otopark hesabında toplanan meblağın,
amacında kullanılıp kullanılmadığı hususu İçişleri Bakanlığı'nca denetlenir.
DÖRDÜNÇÜ BÖLÜM
Çeşitli Hükümler
Uygulanacak Hükümler
Madde 12- (Değişik birinci
fıkra:RG-02/09/1999-23804) Ruhsat süresi içinde tamamlanması mümkün olamayacağı
için 5 yıl içinde ruhsat yenilemek üzere ilgili idareye başvurularak ruhsat
yenilemesi yapılan yapılar hakkında, ruhsat alma tarihinde yürürlükte bulunan
mevzuat hükümleri uygulanır.
(Değişik:RG-02/09/1999-23804) İnşasına 2 yıl
içinde başlanmayan veya süresi içinde ruhsat yenilemesi yapılmayan yapılar
ruhsatsız yapı olarak değerlendirilir. Bu yapılar hakkında yeniden ruhsat
alındığı tarihte yürürlükte bulunan plan ve mevzuat hükümleri uygulanır.
Bu Yönetmelik ile kapsama alınmış
yerleşmelerde de yukarıdaki hükümler uygulanır.
Madde 13- Daha önce yürürlükte olan mevzuata
göre Bakanlıkça otopark yönetmeliği kapsamına alınan yerleşmelerde, bu
Yönetmeliğe göre uygulama yapılır.
Yürürlükten Kaldırma
Madde 14- (Değişik:RG-29/09/1993-21713)
20/3/1991 tarih ve 20820 sayılı Resmi
Gazete'de yayımlanan Otopark yönetmeliği 1/1/1994 tarihi itibari ile yürürlükten
kalkar.
Sorumlu İdare
Madde 15 - Bu Yönetmeliğin uygulanmasında
yetki alanlarına göre belediyeler ve valilikler sorumludur.
(Değişik ikinci fıkra:RG-22/04/2006-26147)
Bu Yönetmelik ile belediye ve mücavir alan sınırları içinde belediye meclisine,
belediye encümenine ve belediye başkanlığına verilen yetkiler, belediye mücavir
alan sınırları dışında valilik görev alanında kalan alanlarda, il genel meclisi,
il encümeni ve il özel idareleri tarafından kullanılır.
GEÇİCİ MADDE 1- 2981/3290/3366 sayılı Yasaya
istinaden ruhsat ve kullanma izni alacak yapılara da bu Yönetmelik hükümleri
uygulanır.
GEÇİCİ MADDE 2- (Değişik:RG-29/09/1993-21713)
Belediyelerin bu Yönetmeliğin yürürlüğe
girdiği tarihe kadar otoparklarla ilgili olarak tahsil etmiş oldukları meblağ,
en geç 1/1/1994 tarihine kadar bu Yönetmelikte belirtilen otopark hesabına
aktarılır veya yatırılır.
GEÇİCİ MADDE 3- (Değişik:RG-22/04/2006-26147)
Belediye veya valilikler, imar planı
sınırları içerisinde kalan alanlardaki yerleşmenin projeksiyon nüfusunun otopark
ihtiyacı ile otopark ihtiyacı kendi içinde karşılanamayan parsellerin otopark
ihtiyacını tespit ederek, bu ihtiyacın karşılanması amacıyla bölge otopark alanı
oluşturmaya yönelik imar planı revizyonlarını veya değişikliklerini en geç iki
yıl içinde yaparlar. Planların yürürlüğe girmesinden en geç üç ay içinde bu
planı tatbik etmek üzere beş yıllık imar programını hazırlayarak bu süre
içerisinde uygularlar.
GEÇİCİ MADDE 4- Belediyeler otopark
hesabında toplanmış bulunan bedelleri, gerekiyorsa kendi kaynakları ile takviye
ederek, başlamış olan bölge otoparkı inşaatlarının tamamlanmasında ve yeni tesis
edilecek bölge ve genel otoparkların arsa alımlarında kullanmak üzere öncelik ve
ivedilikle girişimde bulunmakla yükümlüdürler.
GEÇİCİ MADDE 5-
(Değişik:RG-29/09/1993-21713)
Belediyeler bu Yönetmelik ile kendilerine
tesbit yetkisi verilen konular ile ilgili esasları 1/1/1994 tarihine kadar
belirleyerek Meclis Kararına bağlamakla yükümlüdür. Bu tarihten sonra bu konuda
Meclis Kararı alınamaz.
Bu süre içerisinde bu yükümlülüğün
belediyelerce yerine getirilmemesi halinde Bayındırlık ve İskan Bakanlığı'nın
çıkaracağı esaslar doğrultusunda uygulama yapılır, bu esaslar bir tebliğ
şeklinde Resmi Gazete'de yayımlanır.
GEÇİCİ MADDE 6-
(Değişik:RG-22/04/2006-26147)
Belediyeler ve valilikler, Yönetmelikle
kendilerine tespit yetkisi verilen konularla ilgili esasları, daha önce aynı
konuda karar almış olsalar dahi, altı ay içinde Belediye Meclis Kararı veya İl
Genel Meclisi kararı alarak belirler. Karar alınıncaya kadar Bakanlıkça
çıkarılan Tebliğ hükümlerine uyulur.
GEÇİCİ MADDE 7- (Ek:RG-02/09/1999-23804)
Mevcut umumi bina, bölge ve genel
otoparklarında bu Yönetmeliğin 4 üncü maddesinde özürlüler için belirtilen
şartlarda otopark yeri ayrılır.
Yürürlük
Madde 16- (Değişik:RG-29/09/1993-21713)
Bu Yönetmelik 1/1/1994 tarihinden itibaren
geçerli olmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
Madde 17- Bu Yönetmelik hükümlerini
Bayındırlık ve İskan Bakanı yürütür.
