Bakanlar
Kurulu Kararının Tarihi : 9.6.1959, No: 4/11715
Dayandığı
Kanunun Tarihi : 9.6.1958, No: 7126
Yayımlandığı R. Gazetenin Tarihi : 6.7.1959, No: 10245
Yayımlandığı Düsturun Tertibi : 3, Cildi: 40, S. 1392
SİVİL MÜDAFAA BAKIMINDAN ŞEHİR VE KASABA PLANLARIYLA MÜHİM BİNA VE TESİSLERDE TATBİK OLUNACAK ESASLAR HAKKINDA NİZAMNAME
Madde 1
– Hassas Bölgelerde muhtelif silah ve vasıtaların tesirlerine karşı, Sivil
Müdafaa bakımından, şehir planlarının tertip, tanzim ve tadilleri hususları ile
mühim bina ve tesislerin yer ve şekillerinin seçilmesinde tatbik olunacak
esaslar bu Nizamname hükümlerine tabidir.
Madde 2
–Şehir ve kasabalar için yapılacak imar planlarında, iskan bölgelerinin bir
arada büyük satıhlar teşkil etmemesi esastır. Bunu sağlamak için bölge planları
ile imar planlarında gerekli tedbirler alınır.
Bir şehir
veya kasabanın esas iskan bölgesi, bin hektar civarında araziden fazla bir
sahayı ihtiva edemez.
Esas iskan
bölgesi dolduğu takdirde, aynı şartlarla bir ve icabında mütaaddit diğer iskan
bölgeleri kurulur. İskan bölgeleri arasındaki en yakın mesafe,250 bin ve daha
fazla nüfuslu şehir ve kasabalarda onbeş ve 250 binden az nüfuslu şehir ve
kasabalarda beş kilometreden az olamaz. Topoğrafik durum müsait olduğu veya
mücbir sebepler gerektirdiği takdirde bölgeler arasındaki mesafeler
kısaltılabilir.
İskan
bölgeleri, lüzum ve icabına göre dar iskan şeritleriyle irtibatlandırılabilir.
İskan
bölgelerinin dağılması neticesinde belediye hizmetlerinde ve nakliye
masraflarında vuku bulacak artışları mümkün mertebe azaltmak ve bölgeler arası
nakliyatta kolaylık sağlamak üzere, bölge planlariyle imar planlarında icabeden
tedbirler derpiş olunur.
Bu
Nizamnamenin tatbikatında iskan bölgesi, İmar Kanunu ve Nizamnamesine göre,
üzerinde inşaat yapılmasına müsaade edilmiş olan sahalarla bu sahalar çevresinin
içinde bulunan yol, park, yeşil saha ve otopark gibi, üzerinde inşaat
yapılamıyan kısımları da ihtiva eden bir bütündür. İskan bölgeleri, müstakbel
inkişaf sahalarını da içine alabilir.
Madde 3
–
Bu
Nizamnamenin yürürlüğe girdiği tarihte, İmar Nizamnamesine uygun imar planları
mevcut olmıyan şehir ve kasabaların meskün sahaları, yapılacak imar planlarında
iskan bölgesi itibar olunur. Bu sahalar bin hektardan az olduğu takdirde, imar
planlarında bin hektara iblağ olunabilir.
Madde 4
–
İmar
planları mevcut olan şehir ve kasabalarda, iskan bölgelerinin ihtiyacı
karşılayamaması dolayısiyle tevsii halinde yeni iskan bölgelerinin ihdasında
ikinci madde hükümleri tatbik olunur.
Madde 5
–
Yeni
yapılacak imar planlarında, yangın bakımından her iskan bölgesi muhtelif
üniteler halinde mütaala edilir ve bu üniteler arasında elli metre civarında
aralıklar bırakılır.
Bu
aralıklar dahilinde yangın havuzları ve su ikmal noktaları tesis edilir; artan
kısımları, yeşil saha, park, bahçe ve otopark olarak kullanılır. Bu aralıklarda
inşaat yapılamaz.
Ünitelerin
yol şebekeleri seri tahliye ve kurtarma ameliyelerini en iyi şekilde sağlıyacak
bir sistem dahilinde teptiplenir.
Madde 6
–
Tahliyeye
tabi tutulacak yerlerde, tahliye ve kurtarma ameliyelerini sağlıyan ana yolların
iki tarafındaki binaların yükseklikleri, bu binaların yıkılmaları halinde yolun
taşıtlara mahsus kısmında, enkazın kaplamıyacağı altı metrelik bir aralık
kalacak şekilde tesbit olunur.
Bu hükmün
uygulanmasında, yıkılan bir binanın, yüksekliğinin yarısı kadar, yolu işgal
edeceği gözönünde tutulur.
Madde 7
–
Yeni
yapılacak imar planlarında, bitişik inşaat cephelerinin yalnız bir istikamette
tertip edilmelerine ve yetmiş beş metreden fazla devam etmemelerine dikkat
olunur.
Mevcut imar
planlarında yeni ifrazlar yapıldığı takdirde de bu hüküm nazara alınır.
Madde 8
–
Yeni inşa
edilecek hastahane,okul, üniversite, öğrenci siteleri ve resmi daire gibi
binaların hepsinin bir arada bulunmamaları ve bombardmanlara maruz kalabilecek
büyük hedeflerden yeter derecede uzak yerlerde tesis edilmeleri, imkan
nisbetinde temin edilir.
Madde 9
–
Silah ve
mühimmat fabrikaları gibi, harb gücünüdoğrudan doğruya destekliyen sanayi
müesseseleri ve büyük stok tesisleri, iskan bölgeleri dışında kurulur. Bu
müessese ve tesisler yer altında yapılmadıkları takdirde iskan bölgeleri
hudutlarının en az on beş kilometre ötesinde yer alırlar. Topoğrafik vaziyet
veya mücbir sebepler dolayısiyle bu mesafe kısaltılabilir.
Yer
bakımından yukarıki şartlara uymıyan mevcut müessese ve tesisler, kapasiteleri
artacak şekilde tevsi olunamazlar.
Madde 10
–
Muhabere,
elektrik, havagazı, su gibi amme tesislerinin hayati ehemmiyeti haiz kısımları,
iskan bölgesi dışında, tercihan yer altında ve mümkün mertebe mütenazır ve
mütaaddit tesisler halinde inşa olunurlar. Havagazı, elektrik, su ve
kanalizasyon borularının yer altı tesislerinden yeter mesafede bulunmalarına
dikkat edilir.
Şehirler
arası elektrik cereyanını nakleden hatlar da iskan bölgeleri dışından geçirilir.
Bu
Nizamnamenin yürürlüğe girdiği tarihte iskan bölgeleri içinde bulunan bu gibi
tesislerin yerleri değiştirilirse, bunlar hakkında da, imkan görüldüğü takdirde
birinci fıkra hükümleri tatbik olunur.
Madde 11
–
Nükleer
taarruzlara ve devamlı bomdardmanlara hedef teşkil edebileceği, Milli Müdafaa ve
Dahiliye Vekaletlerince tesbit edilecek şehir ve kasabalarda yeni yapılacak
büyük hastahane, yalnız yatılı okul, kışla ve bunlarabenzer binalardan, normal
zamanlarda kullanılmalarına mani bulunmıyanlar tercihan iskan bölgeleri dışında
ve nükleer taarruzlara karşı emniyetli mevkilerde inşa olunurlar.
Madde 12
–
Seferde
askeri maksatlarla kullanılmak üzere yapılacak hava meydanları iskan bölgeleri
hudutlarından en az onbeş kilometre uzakta tesis edilir ve bu gibi hava
meydanları civarında aynı mesafe dahilinde yeni iskan bölgeleri ihdas olunamaz.
Madde 13
–
Yapılacak
metroların, sivil müdafaa bakımından seri tahliye ve kurtarmaya müsait olmaları
ve icabında sığınak olarak kullanılabilecek şekilde inşa edilmeleri lazımdır.
Madde 14
–
Sinema,
tiyatro, eğlence yeri, garaj ve kapalı çarşı gibi mahallerin yer altında
inşaları için belediyelerce mümkün olan kolaylıklar gösterilir.
Madde 15
–
Bu
Nizamnamenin 2 nci ve 4 üncü maddeleri mucibince hazırlanacak imar planlariyle 9
uncu maddesinde yazılı müessese ve tesislerin yer ve şekilleri, Milli Müdafaa,
Dahiliye, Nafıa ve İmar ve İskan Vekaletlerinin salahiyetli mütehassıslarından
müteşekkil bir heyet tarafından tasvip edildikten sonra planların tasdik ve
tatbikine ve bina ve tesislerin inşasına tevessül olunur.
Madde 16
–
İmar
planlarının ve her türlü inşaatın yapılmasında; bu Nizamname hükümlerine halel
gelmemek kaydiyle, imar Nizamnamesinin bu baptaki hükümleri tatbik olunur.
Madde 17
–
7126 sayılı
Sivil Müdafaa Kanununun 15 inci maddesi mucibince hazırlanmış ve Devlet
Şürasınca görülmüş olan bu Nizamname hükümleri Resmi Gazetede neşri tarihinden
itibaren yürürlüğe girer.
Madde 18
–
Bu
Nizamname hükümlerini İcra Vekilleri Heyeti yürütür.