Kanunun 11 inci maddesinde, üst
yöneticilerin, mali yönetim ve kontrol sisteminin işleyişinin gözetilmesi,
izlenmesi ve Kanunda belirtilen görev ve sorumlulukların yerine getirilmesinden
sorumlu oldukları ve bu sorumluluğun gereklerini harcama yetkilileri, mali
hizmetler birimi ve iç denetçiler aracılığıyla yerine getirecekleri hükme
bağlanmıştır.
Buna göre üst
yöneticilere, iç kontrol sisteminin kurulması ve gözetilmesi, iç kontrol
sisteminin bir gereği olarak yazılı prosedür ve talimatların oluşturulması gibi
her türlü düzenlemelerin yapılması, harcama yetkililerine ise görev ve yetki
alanları çerçevesinde, idari ve malî karar ve işlemlere ilişkin olarak iç
kontrolün işleyişini sağlama sorumluluğu verilmiş bulunmaktadır.
Kanunun 60, 61, 63 ve
64 üncü maddelerinde, mali hizmetler birimleri, muhasebe yetkilileri ve iç
denetçilerin iç kontrol alanındaki görev ve sorumluluklarına yer verilmiştir.
Buna göre; mali hizmetler birimleri, idarenin iç kontrol sisteminin kurulması,
standartlarının uygulanması ve geliştirilmesi konularında çalışmalar yapmak ve
ön mali kontrol faaliyetini yürütmekten, muhasebe yetkilileri, ödeme emri
belgesi ve eklerinin kontrolünden, muhasebe işlemlerinin belirlenmiş
standartlara ve usulüne uygun olarak kaydedilmesinden, raporlanmasından,
muhafazasından ve denetime hazır halde bulundurulmasından, iç denetçiler ise
idarelerin iç kontrol sistemlerinin denetlenmesinden ve geliştirilmesi yönünde
önerilerde bulunulmasından sorumludurlar.
Kanunun 55 inci
maddesinin ikinci fıkrasında, "Görev ve yetkileri çerçevesinde, mali yönetim ve
iç kontrol süreçlerine ilişkin standart ve yöntemler Maliye Bakanlığınca, iç
denetime ilişkin standart ve yöntemler ise İç Denetim Koordinasyon Kurulu
tarafından belirlenir, geliştirilir ve uyumlaştırılır. Bunlar ayrıca sistemlerin
koordinasyonunu sağlar ve kamu idarelerine rehberlik hizmeti verir" hükmü yer
almaktadır. Buna göre, İç Denetim Koordinasyon Kurulunun 20.11.2006 tarihli ve
(12) sayılı kararı ile Kamu İç Denetim Standartları belirlenmiş bulunmaktadır.
Kamu İç Kontrol Standartları ise COSO modeli, INTOSAI Kamu Sektörü İç Kontrol
Standartları Rehberi ve Avrupa Birliği İç Kontrol Standartları çerçevesinde
Maliye Bakanlığı tarafından belirlenmiştir.
Bilindiği üzere,
31.12.2005 tarihli ve 26040 (3. mükerrer) sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İç
Kontrol ve Ön Mali Kontrole İlişkin Usul ve Esasların "İç kontrol standartları"
başlıklı 5 inci maddesinde, iç kontrol standartlarının, merkezi uyumlaştırma
görevi çerçevesinde Maliye Bakanlığı tarafından belirlenip yayımlanacağı, kamu
idarelerinin malî ve malî olmayan tüm işlemlerinde bu standartlara uymakla ve
gereğini yerine getirmekle yükümlü bulunduğu, Kanuna ve iç kontrol
standartlarına aykırı olmamak koşuluyla, idarelerce, görev alanları çerçevesinde
her türlü yöntem, süreç ve özellikli işlemlere ilişkin standartlar
belirlenebileceği belirtilmiştir.
Bu çerçevede, kamu
idareleri tarafından görev alanları çerçevesinde her türlü yöntem, süreç ve
özellikli işlemlere ilişkin olarak belirlenebilecek ayrıntılı standartlar, 5018
sayılı Kanuna, ilgili diğer mevzuata ve Kamu İç Kontrol Standartlarına uygun
olmak ve idareye münhasır spesifik süreçlere ilişkin olmak zorundadır.
İdarelerce gerek görülmesi halinde hazırlanabilecek İdare Ayrıntılı İç Kontrol
Standartları, idarelerin yasal ve idari yapıları ile personel ve mali durumları
gibi her bir idarenin kendine özgü koşulları dikkate alınarak katılımcı
yöntemlerle belirlenecek ve üst yönetici onayını izleyen 10 işgünü içinde Maliye
Bakanlığına gönderilecektir.
Kamu idarelerinin, iç
kontrol sistemlerinin Kamu İç Kontrol Standartlarına uyumunu sağlamak üzere;
yapılması gereken çalışmaların belirlenmesi, bu çalışmalar için eylem planı
oluşturulması, gerekli prosedürler ve ilgili düzenlemelerin hazırlanması
çalışmalarını yürütmeleri ve bu çalışmaları en geç 31.12.2008 tarihine kadar
tamamlamaları gerekmektedir. Söz konusu çalışmaların etkili bir şekilde ve
zamanında yürütülmesini sağlamak üzere, idarelerin üst yöneticileri tarafından
gerekli önlemler alınacaktır.
Diğer taraftan,
26.5.2006 tarihli ve 26179 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kamu İdarelerinde
Stratejik Planlamaya İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelikle belirlenen
geçiş takvimi uyarınca, 2008 ve sonraki yıllarda stratejik plan ve performans
programı hazırlayacak idareler, hazırlık çalışmalarında bunlara ilişkin
standartları da dikkate alacaklardır. Stratejik plan ve performans programı
hazırlamayacak kamu idareleri ise bu plan ve programların hazırlanması dışında
kalan hususlara uyum sağlayacaklardır.
Tebliğ olunur.
KAMU İÇ KONTROL
STANDARTLARI
Kamu İç Kontrol
Standartları, idarelerin, iç kontrol sistemlerinin oluşturulmasında,
izlenmesinde ve değerlendirilmesinde dikkate almaları gereken temel yönetim
kurallarını göstermekte ve tüm kamu idarelerinde tutarlı, kapsamlı ve standart
bir kontrol sisteminin kurulmasını ve uygulanmasını amaçlamaktadır.
Kamu İç Kontrol
Standartları, uluslararası standartlar ve iyi uygulama örnekleri çerçevesinde,
iç kontrolün; kontrol ortamı, risk değerlendirmesi, kontrol faaliyetleri, bilgi
ve iletişim ile izleme bileşenleri esas alınarak, tüm kamu idarelerinde
uygulanabilir düzeyde olmasını sağlamak üzere genel nitelikte düzenlenmiştir.
1. KONTROL ORTAMI
STANDARTLARI
Kontrol ortamı, iç
kontrolün diğer unsurlarına temel teşkil eden genel bir çerçeve olup, kişisel ve
mesleki dürüstlük, yönetim ve personelin etik değerleri, iç kontrole yönelik
destekleyici tutum, mesleki yeterlilik, organizasyonel yapı, insan kaynakları
politikaları ve uygulamaları ile yönetim felsefesi ve iş yapma tarzına ilişkin
hususları kapsar.
Standart: 1. Etik
Değerler ve Dürüstlük
Personel
davranışlarını belirleyen kuralların personel tarafından bilinmesi
sağlanmalıdır.
Bu standart için
gerekli genel şartlar:
1.1. İç kontrol
sistemi ve işleyişi yönetici ve personel tarafından sahiplenilmeli ve
desteklenmelidir.
1.2. İdarenin
yöneticileri iç kontrol sisteminin uygulanmasında personele örnek
olmalıdırlar.
1.3. Etik kurallar
bilinmeli ve tüm faaliyetlerde bu kurallara uyulmalıdır.
1.4. Faaliyetlerde
dürüstlük, saydamlık ve hesap verebilirlik sağlanmalıdır.
1.5. İdarenin
personeline ve hizmet verilenlere adil ve eşit davranılmalıdır.
1.6. İdarenin
faaliyetlerine ilişkin tüm bilgi ve belgeler doğru, tam ve güvenilir
olmalıdır.
Standart: 2.
Misyon, organizasyon yapısı ve görevler
İdarelerin misyonu
ile birimlerin ve personelin görev tanımları yazılı olarak belirlenmeli,
personele duyurulmalı ve idarede uygun bir organizasyon yapısı oluşturulmalıdır.
Bu standart için
gerekli genel şartlar:
2.1. İdarenin misyonu
yazılı olarak belirlenmeli, duyurulmalı ve personel tarafından benimsenmesi
sağlanmalıdır.
2.2. Misyonun
gerçekleştirilmesini sağlamak üzere idare birimleri ve alt birimlerince
yürütülecek görevler yazılı olarak tanımlanmalı ve duyurulmalıdır.
2.3. İdare
birimlerinde personelin görevlerini ve bu görevlere ilişkin yetki ve
sorumluluklarını kapsayan görev dağılım çizelgesi oluşturulmalı ve personele
bildirilmelidir.
2.4. İdarenin ve
birimlerinin teşkilat şeması olmalı ve buna bağlı olarak fonksiyonel görev
dağılımı belirlenmelidir.
2.5. İdarenin ve
birimlerinin organizasyon yapısı, temel yetki ve sorumluluk dağılımı, hesap
verebilirlik ve uygun raporlama ilişkisini gösterecek şekilde olmalıdır.
2.6. İdarenin
yöneticileri, faaliyetlerin yürütülmesinde hassas görevlere ilişkin prosedürleri
belirlemeli ve personele duyurmalıdır.
2.7. Her düzeydeki
yöneticiler verilen görevlerin sonucunu izlemeye yönelik mekanizmalar
oluşturmalıdır.
Standart: 3.
Personelin yeterliliği ve performansı
İdareler, personelin
yeterliliği ve görevleri arasındaki uyumu sağlamalı, performansın
değerlendirilmesi ve geliştirilmesine yönelik önlemler almalıdır.
Bu standart için
gerekli genel şartlar:
3.1. İnsan kaynakları
yönetimi, idarenin amaç ve hedeflerinin gerçekleşmesini sağlamaya yönelik
olmalıdır.
3.2. İdarenin
yönetici ve personeli görevlerini etkin ve etkili bir şekilde yürütebilecek
bilgi, deneyim ve yeteneğe sahip olmalıdır.
3.3. Mesleki
yeterliliğe önem verilmeli ve her görev için en uygun personel seçilmelidir.
3.4. Personelin işe
alınması ile görevinde ilerleme ve yükselmesinde liyakat ilkesine uyulmalı ve
bireysel performansı göz önünde bulundurulmalıdır.
3.5. Her görev için
gerekli eğitim ihtiyacı belirlenmeli, bu ihtiyacı giderecek eğitim faaliyetleri
her yıl planlanarak yürütülmeli ve gerektiğinde güncellenmelidir.
3.6. Personelin
yeterliliği ve performansı bağlı olduğu yöneticisi tarafından en az yılda bir
kez değerlendirilmeli ve değerlendirme sonuçları personel ile görüşülmelidir.
3.7. Performans
değerlendirmesine göre performansı yetersiz bulunan personelin performansını
geliştirmeye yönelik önlemler alınmalı, yüksek performans gösteren personel için
ödüllendirme mekanizmaları geliştirilmelidir.
3.8. Personel
istihdamı, yer değiştirme, üst görevlere atanma, eğitim, performans
değerlendirmesi, özlük hakları gibi insan kaynakları yönetimine ilişkin önemli
hususlar yazılı olarak belirlenmiş olmalı ve personele duyurulmalıdır.
Standart: 4. Yetki
Devri
İdarelerde yetkiler
ve yetki devrinin sınırları açıkça belirlenmeli ve yazılı olarak
bildirilmelidir. Devredilen yetkinin önemi ve riski dikkate alınarak yetki devri
yapılmalıdır.
Bu standart için
gerekli genel şartlar:
4.1. İş akış
süreçlerindeki imza ve onay mercileri belirlenmeli ve personele duyurulmalıdır.
4.2. Yetki devirleri,
üst yönetici tarafından belirlenen esaslar çerçevesinde devredilen yetkinin
sınırlarını gösterecek şekilde yazılı olarak belirlenmeli ve ilgililere
bildirilmelidir.
4.3. Yetki devri,
devredilen yetkinin önemi ile uyumlu olmalıdır.
4.4. Yetki devredilen
personel görevin gerektirdiği bilgi, deneyim ve yeteneğe sahip olmalıdır.
4.5. Yetki devredilen
personel, yetkinin kullanımına ilişkin olarak belli dönemlerde yetki devredene
bilgi vermeli, yetki devreden ise bu bilgiyi aramalıdır.
2. RİSK
DE?ERLENDİRME STANDARTLARI
Risk değerlendirme,
idarenin hedeflerinin gerçekleşmesini engelleyecek risklerin tanımlanması,
analiz edilmesi ve gerekli önlemlerin belirlenmesi sürecidir.
Standart: 5.
Planlama ve Programlama
İdareler,
faaliyetlerini, amaç, hedef ve göstergelerini ve bunları gerçekleştirmek için
ihtiyaç duydukları kaynakları içeren plan ve programlarını oluşturmalı ve
duyurmalı, faaliyetlerinin plan ve programlara uygunluğunu sağlamalıdır.
Bu standart için
gerekli genel şartlar:
5.1. İdareler, misyon
ve vizyonlarını oluşturmak, stratejik amaçlar ve ölçülebilir hedefler saptamak,
performanslarını ölçmek, izlemek ve değerlendirmek amacıyla katılımcı
yöntemlerle stratejik plan hazırlamalıdır.
5.2. İdareler,
yürütecekleri program, faaliyet ve projeleri ile bunların kaynak ihtiyacını,
performans hedef ve göstergelerini içeren performans programı hazırlamalıdır.
5.3. İdareler,
bütçelerini stratejik planlarına ve performans programlarına uygun olarak
hazırlamalıdır.
5.4. Yöneticiler,
faaliyetlerin ilgili mevzuat, stratejik plan ve performans programıyla
belirlenen amaç ve hedeflere uygunluğunu sağlamalıdır.
5.5. Yöneticiler,
görev alanları çerçevesinde idarenin hedeflerine uygun özel hedefler belirlemeli
ve personeline duyurmalıdır.
5.6. İdarenin ve
birimlerinin hedefleri, spesifik, ölçülebilir, ulaşılabilir, ilgili ve süreli
olmalıdır.
Standart: 6.
Risklerin belirlenmesi ve değerlendirilmesi
İdareler, sistemli
bir şekilde analizler yaparak amaç ve hedeflerinin gerçekleşmesini
engelleyebilecek iç ve dış riskleri tanımlayarak değerlendirmeli ve alınacak
önlemleri belirlemelidir.
Bu standart için
gerekli genel şartlar:
6.1. İdareler, her
yıl sistemli bir şekilde amaç ve hedeflerine yönelik riskleri belirlemelidir.
6.2. Risklerin
gerçekleşme olasılığı ve muhtemel etkileri yılda en az bir kez analiz
edilmelidir.
6.3. Risklere karşı
alınacak önlemler belirlenerek eylem planları oluşturulmalıdır.
3. KONTROL
FAALİYETLERİ STANDARTLARI
Kontrol faaliyetleri,
idarenin hedeflerinin gerçekleştirilmesini sağlamak ve belirlenen riskleri
yönetmek amacıyla oluşturulan politika ve prosedürlerdir.
Standart: 7.
Kontrol stratejileri ve yöntemleri
İdareler, hedeflerine
ulaşmayı amaçlayan ve riskleri karşılamaya uygun kontrol strateji ve
yöntemlerini belirlemeli ve uygulamalıdır.
Bu standart için
gerekli genel şartlar:
7.1. Her bir faaliyet
ve riskleri için uygun kontrol strateji ve yöntemleri (düzenli gözden geçirme,
örnekleme yoluyla kontrol, karşılaştırma, onaylama, raporlama, koordinasyon,
doğrulama, analiz etme, yetkilendirme, gözetim, inceleme, izleme v.b.)
belirlenmeli ve uygulanmalıdır.
7.2. Kontroller,
gerekli hallerde, işlem öncesi kontrol, süreç kontrolü ve işlem sonrası
kontrolleri de kapsamalıdır.
7.3. Kontrol
faaliyetleri, varlıkların dönemsel kontrolünü ve güvenliğinin sağlanmasını
kapsamalıdır.
7.4. Belirlenen
kontrol yönteminin maliyeti beklenen faydayı aşmamalıdır.
Standart: 8.
Prosedürlerin belirlenmesi ve belgelendirilmesi
İdareler,
faaliyetleri ile mali karar ve işlemleri için gerekli yazılı prosedürleri ve bu
alanlara ilişkin düzenlemeleri hazırlamalı, güncellemeli ve ilgili personelin
erişimine sunmalıdır.
Bu standart için
gerekli genel şartlar:
8.1. İdareler,
faaliyetleri ile mali karar ve işlemleri hakkında yazılı prosedürler
belirlemelidir.
8.2. Prosedürler ve
ilgili dokümanlar, faaliyet veya mali karar ve işlemin başlaması, uygulanması ve
sonuçlandırılması aşamalarını kapsamalıdır.
8.3. Prosedürler ve
ilgili dokümanlar, güncel, kapsamlı, mevzuata uygun ve ilgili personel
tarafından anlaşılabilir ve ulaşılabilir olmalıdır.
Standart: 9.
Görevler ayrılığı
Hata, eksiklik,
yanlışlık, usulsüzlük ve yolsuzluk risklerini azaltmak için faaliyetler ile mali
karar ve işlemlerin onaylanması, uygulanması, kaydedilmesi ve kontrol edilmesi
görevleri personel arasında paylaştırılmalıdır.
Bu standart için
gerekli genel şartlar:
9.1. Her faaliyet
veya mali karar ve işlemin onaylanması, uygulanması, kaydedilmesi ve kontrolü
görevleri farklı kişilere verilmelidir.
9.2. Personel
sayısının yetersizliği nedeniyle görevler ayrılığı ilkesinin tam olarak
uygulanamadığı idarelerin yöneticileri risklerin farkında olmalı ve gerekli
önlemleri almalıdır.
Standart: 10.
Hiyerarşik kontroller
Yöneticiler, iş ve
işlemlerin prosedürlere uygunluğunu sistemli bir şekilde kontrol etmelidir.
Bu standart için
gerekli genel şartlar:
10.1. Yöneticiler,
prosedürlerin etkili ve sürekli bir şekilde uygulanması için gerekli kontrolleri
yapmalıdır.
10.2. Yöneticiler,
personelin iş ve işlemlerini izlemeli ve onaylamalı, hata ve usulsüzlüklerin
giderilmesi için gerekli talimatları vermelidir.
Standart: 11.
Faaliyetlerin sürekliliği
İdareler,
faaliyetlerin sürekliliğini sağlamaya yönelik gerekli önlemleri almalıdır.
Bu standart için
gerekli genel şartlar:
11.1. Personel
yetersizliği, geçici veya sürekli olarak görevden ayrılma, yeni bilgi
sistemlerine geçiş, yöntem veya mevzuat değişiklikleri ile olağanüstü durumlar
gibi faaliyetlerin sürekliliğini etkileyen nedenlere karşı gerekli önlemler
alınmalıdır.
11.2. Gerekli
hallerde usulüne uygun olarak vekil personel görevlendirilmelidir.
11.3. Görevinden
ayrılan personelin, iş veya işlemlerinin durumunu ve gerekli belgeleri de içeren
bir rapor hazırlaması ve bu raporu görevlendirilen personele vermesi yönetici
tarafından sağlanmalıdır.
Standart: 12.
Bilgi sistemleri kontrolleri
İdareler, bilgi
sistemlerinin sürekliliğini ve güvenilirliğini sağlamak için gerekli kontrol
mekanizmaları geliştirmelidir.
Bu standart için
gerekli genel şartlar:
12.1. Bilgi
sistemlerinin sürekliliğini ve güvenilirliğini sağlayacak kontroller yazılı
olarak belirlenmeli ve uygulanmalıdır.
12.2. Bilgi sistemine
veri ve bilgi girişi ile bunlara erişim konusunda yetkilendirmeler yapılmalı,
hata ve usulsüzlüklerin önlenmesi, tespit edilmesi ve düzeltilmesini sağlayacak
mekanizmalar oluşturulmalıdır.
12.3. İdareler
bilişim yönetişimini sağlayacak mekanizmalar geliştirmelidir.
4. BİLGİ VE
İLETİŞİM STANDARTLARI
Bilgi ve iletişim,
gerekli bilginin ihtiyaç duyan kişi, personel ve yöneticiye belirli bir formatta
ve ilgililerin iç kontrol ve diğer sorumluluklarını yerine getirmelerine imkan
verecek bir zaman dilimi içinde iletilmesini sağlayacak bilgi, iletişim ve kayıt
sistemini kapsar.
Standart: 13.
Bilgi ve iletişim
İdareler,
birimlerinin ve çalışanlarının performansının izlenebilmesi, karar alma
süreçlerinin sağlıklı bir şekilde işleyebilmesi ve hizmet sunumunda etkinlik ve
memnuniyetin sağlanması amacıyla uygun bir bilgi ve iletişim sistemine sahip
olmalıdır.
Bu standart için
gerekli genel şartlar:
13.1. İdarelerde,
yatay ve dikey iç iletişim ile dış iletişimi kapsayan etkili ve sürekli bir
bilgi ve iletişim sistemi olmalıdır.
13.2. Yöneticiler ve
personel, görevlerini yerine getirebilmeleri için gerekli ve yeterli bilgiye
zamanında ulaşabilmelidir.
13.3. Bilgiler doğru,
güvenilir, tam, kullanışlı ve anlaşılabilir olmalıdır.
13.4. Yöneticiler ve
ilgili personel, performans programı ve bütçenin uygulanması ile kaynak
kullanımına ilişkin diğer bilgilere zamanında erişebilmelidir.
13.5. Yönetim bilgi
sistemi, yönetimin ihtiyaç duyduğu gerekli bilgileri ve raporları üretebilecek
ve analiz yapma imkanı sunacak şekilde tasarlanmalıdır.
13.6. Yöneticiler,
idarenin misyon, vizyon ve amaçları çerçevesinde beklentilerini görev ve
sorumlulukları kapsamında personele bildirmelidir.
13.7. İdarenin yatay
ve dikey iletişim sistemi personelin değerlendirme, öneri ve sorunlarını
iletebilmelerini sağlamalıdır.
Standart: 14.
Raporlama
İdarenin amaç, hedef,
gösterge ve faaliyetleri ile sonuçları, saydamlık ve hesap verebilirlik ilkeleri
doğrultusunda raporlanmalıdır.
Bu standart için
gerekli genel şartlar:
14.1. İdareler, her
yıl, amaçları, hedefleri, stratejileri, varlıkları, yükümlülükleri ve performans
programlarını kamuoyuna açıklamalıdır.
14.2. İdareler,
bütçelerinin ilk altı aylık uygulama sonuçları, ikinci altı aya ilişkin
beklentiler ve hedefler ile faaliyetlerini kamuoyuna açıklamalıdır.
14.3. Faaliyet
sonuçları ve değerlendirmeler idare faaliyet raporunda gösterilmeli ve
duyurulmalıdır.
14.4. Faaliyetlerin
gözetimi amacıyla idare içinde yatay ve dikey raporlama ağı yazılı olarak
belirlenmeli, birim ve personel, görevleri ve faaliyetleriyle ilgili
hazırlanması gereken raporlar hakkında bilgilendirilmelidir.
Standart: 15.
Kayıt ve dosyalama sistemi
İdareler, gelen ve
giden her türlü evrak dahil iş ve işlemlerin kaydedildiği, sınıflandırıldığı ve
dosyalandığı kapsamlı ve güncel bir sisteme sahip olmalıdır.
Bu standart için
gerekli genel şartlar:
15.1. Kayıt ve
dosyalama sistemi, elektronik ortamdakiler dahil, gelen ve giden evrak ile idare
içi haberleşmeyi kapsamalıdır.
15.2. Kayıt ve
dosyalama sistemi kapsamlı ve güncel olmalı, yönetici ve personel tarafından
ulaşılabilir ve izlenebilir olmalıdır.
15.3. Kayıt ve
dosyalama sistemi, kişisel verilerin güvenliğini ve korunmasını sağlamalıdır.
15.4. Kayıt ve
dosyalama sistemi belirlenmiş standartlara uygun olmalıdır.
15.5. Gelen ve giden
evrak zamanında kaydedilmeli, standartlara uygun bir şekilde sınıflandırılmalı
ve arşiv sistemine uygun olarak muhafaza edilmelidir.
15.6. İdarenin iş ve
işlemlerinin kaydı, sınıflandırılması, korunması ve erişimini de kapsayan,
belirlenmiş standartlara uygun arşiv ve dokümantasyon sistemi oluşturulmalıdır.
Standart: 16.
Hata, usulsüzlük ve yolsuzlukların bildirilmesi
İdareler, hata,
usulsüzlük ve yolsuzlukların belirlenen bir düzen içinde bildirilmesini
sağlayacak yöntemler oluşturmalıdır.
Bu standart için
gerekli genel şartlar:
16.1. Hata,
usulsüzlük ve yolsuzlukların bildirim yöntemleri belirlenmeli ve duyurulmalıdır.
16.2. Yöneticiler,
bildirilen hata, usulsüzlük ve yolsuzluklar hakkında yeterli incelemeyi
yapmalıdır.
16.3. Hata,
usulsüzlük ve yolsuzlukları bildiren personele haksız ve ayırımcı bir muamele
yapılmamalıdır.
