İL ÖZEL İDARELERİNE VE BELEDİYELERE GENEL BÜTÇE VERGİ GELİRLERİNDEN PAY VERİLMESİ HAKKINDA KANUN
İL ÖZEL İDARELERİNE VE BELEDİYELERE GENEL BÜTÇE VERGİ GELİRLERİNDEN PAY
VERİLMESİ HAKKINDA KANUN
Kanun No. 5779
Kabul Tarihi: 2/7/2008
Amaç ve kapsam
MADDE 1 –
(1) Bu Kanunla, il özel idareleri ve belediyelere genel bütçe vergi gelirleri
tahsilâtı toplamı üzerinden ayrılacak paylara ilişkin esas ve usuller
düzenlenmektedir.
Payların hesaplanması ve oranı
MADDE 2 –
(1) İl özel idareleri ve belediyelere genel bütçe vergi gelirleri tahsilâtı
toplamı üzerinden pay verilir. Pay, genel bütçe vergi gelirleri tahsilâtı
toplamından, vergi iadeleri düşüldükten sonra kalan net tutar üzerinden
hesaplanır.
(2) Genel bütçe vergi gelirleri tahsilâtı toplamının; yüzde 2,85’i
büyükşehir dışındaki belediyelere, yüzde 2,50’si
büyükşehir ilçe belediyelerine ve yüzde 1,15’i il
özel idarelerine ayrılır.
(3) Büyükşehir belediye sınırları içinde yapılan genel bütçe vergi
gelirleri tahsilâtı toplamının yüzde 5’i ile genel bütçe vergi gelirleri
tahsilâtı toplamı üzerinden büyükşehir ilçe
belediyelerine ayrılan payların yüzde 30’u büyükşehir
belediye payı olarak ayrılır.
(4) Bakanlar Kurulu, bu maddede belirtilen oranları iki katına
kadar artırmaya veya kanuni haddine kadar indirmeye yetkilidir.
(5) Genel bütçe vergi gelirlerinden belediye ve il özel
idarelerine ayrılan payların dağıtımına esas belediye ve il nüfusları, her yılın
ocak ayından geçerli olmak üzere İçişleri Bakanlığı tarafından, Türkiye
İstatistik Kurumundan alınmak suretiyle, İller Bankası ve Maliye Bakanlığına
bildirilir. Belde, köy, mahalle veya bunların bazı kısımlarının bir belediyeye
katılması veya birleşmesi halinde bu belediyelerin payı, katılma veya
birleşmenin fiilen gerçekleştiği tarihi takip eden Ocak ayının birinci gününden
itibaren yeni nüfuslarına göre hesaplanır.
Payların ayrılmasına ve gönderilmesine
ilişkin esaslar
MADDE 3 –
(1) Paylar, Maliye Bakanlığı tarafından aylık olarak hesaplanır. Maliye
Bakanlığı büyükşehir belediye paylarını 5 inci
maddede belirtilen esaslara göre paylaştırarak bu belediyelere doğrudan, il özel
idareleri ve diğer belediyelerin paylarını ise ilgili idarelere aktarılmak üzere
tahsil edilen ayı takip eden ayın sonuna kadar İller Bankasına aktarır. İller
Bankası, payları 4 üncü ve 5 inci maddelerde belirtilen esaslara göre müteakip
ayın en geç onuncu günü mesai saati sonuna kadar ilgili idarelere gönderir.
(2) Belediye ve il özel idare paylarını, Kanunda belirtilen süreler
içinde ilgili idarelerin hesaplarına yatırmayan sorumlular hakkında beş maaş
tutarı kadar aylıktan kesme cezası uygulanır.
(3) İller Bankası ve Maliye Bakanlığı yetkilileri hakkında ikinci
fıkra uyarınca yapılacak işlemler bağlı veya ilgili bulundukları bakanlıklarca
yürütülür.
İl özel idare paylarının tahsisine
ilişkin esaslar
MADDE 4 –
(1) 2 nci maddenin ikinci fıkrasında belirtilen
orana göre ayrılmış bulunan il özel idare payının;
a) Yüzde 50’lik kısmı illerin nüfusuna,
b) Yüzde 10’luk kısmı illerin yüzölçümüne,
c) Yüzde 10’luk kısmı illerin köy sayısına,
ç) Yüzde 15’lik kısmı illerin kırsal alan nüfusuna,
d) Yüzde 15’lik kısmı illerin gelişmişlik endeksine,
göre İller Bankası tarafından dağıtılır.
(2) Birinci fıkranın (c) bendinde belirtilen köy sayısı, İçişleri
Bakanlığı tarafından her yılın ocak ayından geçerli olmak üzere İller Bankasına
bildirilir.
(3) Birinci fıkranın (d) bendinde belirtilen
kriter için Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı tarafından tespit
edilen en son endeks esas alınır. Bu endeksin kullanımında iller gelişmişlik
katsayılarına göre en az gelişmiş ilden en çok gelişmiş ile doğru ve eşit sayıda
ili içeren beş gruba ayrılır. İllerin eşit sayıda beş gruba ayrılmasında
eşitliği bozan il son gruba ilave edilir. Birinci fıkranın (d) bendine göre
belirlenen miktarın yüzde 23’ü birinci gruba, yüzde 21’i ikinci gruba, yüzde
20’si üçüncü gruba, yüzde 19’u dördüncü gruba ve yüzde 17’si beşinci gruba
tahsis edilir. Bu tahsisat, her grup içinde, gruba giren illerin nüfuslarına
göre dağıtılır.
Belediye paylarının tahsisine ilişkin
esaslar
MADDE 5 –
(1) 2 nci maddenin ikinci fıkrasında belirtilen
orana göre ayrılan belediye payının; yüzde 80’lik kısmı belediyelerin nüfusuna
ve yüzde 20’lik kısmı gelişmişlik endeksine göre İller Bankası tarafından
belediyelere dağıtılır.
(2) Birinci fıkrada belirtilen gelişmişlik endeksine göre
dağıtılacak miktar için Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı tarafından tespit
edilen en son veriler esas alınır. Bu endeksin kullanımında, ilçeler gelişmişlik
katsayılarına göre en az gelişmiş ilçeden en çok gelişmiş ilçeye doğru ve eşit
sayıda ilçeyi içeren beş gruba ayrılır. Eşitliği bozan ilçe son gruba ilave
edilir. Belde belediyelerine bağlı bulundukları ilçenin endeks değeri uygulanır.
Birinci fıkraya göre belirlenen miktarın yüzde 23’ü birinci gruba, yüzde 21’i
ikinci gruba, yüzde 20’si üçüncü gruba, yüzde 19’u dördüncü gruba ve yüzde 17’si
beşinci gruba tahsis edilir. Bu tahsisat, her grup içinde, gruba giren
belediyelerin nüfuslarına göre dağıtılır.
(3) 2 nci maddenin ikinci fıkrasına
göre ayrılan büyükşehir ilçe belediyeleri payı,
nüfus esasına göre dağıtılır. Hesaplanan tutardan yüzde 30’luk
büyükşehir belediyesi payı ayrıldıktan sonra kalan
miktar büyükşehir ilçe belediyelerinin hesabına
İller Bankası tarafından aktarılır.
(4) 2 nci maddenin üçüncü fıkrasına
göre ayrılan büyükşehir belediye payının; yüzde 70’i
doğrudan ilgili büyükşehir belediyesi hesabına
aktarılır. Kalan yüzde 30’luk kısmı ise büyükşehir
belediyeleri arasında nüfus esasına göre dağıtılır.
(5) 2 nci maddenin üçüncü fıkrasına
göre ayrılan ve bu maddenin üçüncü ve dördüncü fıkralarına göre dağıtılan
büyükşehir belediye paylarındaki artış, bir önceki
yılın aynı ayında tahakkuk eden tutarların yüzde 20’sinden fazla olamaz. Fazla
olan tutarlar, artış oranı yüzde 20’den az olan büyükşehir
belediyelerine bu oranı aşmamak üzere, nüfus esasına göre dağıtılır. Bakanlar
Kurulu bu oranı bir katına kadar artırmaya veya kanuni haddine indirmeye
yetkilidir.
Denkleştirme ödeneği
MADDE 6 –
(1) Kesinleşmiş en son genel bütçe vergi gelirleri tahsilâtı toplamının binde
biri Maliye Bakanlığı bütçesine belediyeler denkleştirme ödeneği olarak konulur.
Maliye Bakanlığı, bu ödeneği, mart ve temmuz aylarında iki eşit taksit halinde
dağıtılmak üzere, İller Bankası hesabına aktarır. Bu ödeneğin yüzde 60’ı, nüfusu
5.000’e kadar olan belediyelere, yüzde 40’ı ise nüfusu 5.001 – 9.999 arasında
olan belediyelere eşit şekilde dağıtılır.
(2) Bu Kanunda ayrılması öngörülen paylar ile birinci fıkrada
belirtilen ödenek dışında, mahalli idarelere yardım amacıyla, bakanlıklar ile
bağlı ve ilgili kurum ve kuruluşların bütçelerine pay, fon veya özel hesap gibi
adlarla başka bir ödenek konulamaz.
Kesinti yapılması
MADDE 7 –
(1) Bu Kanunda, il özel idareleri ve belediyelere, genel bütçe vergi gelirleri
tahsilâtından ayrılacak paylar ile diğer kanunlarda bu idarelere verilmesi
öngörülen paylar vergi hükmündedir.
(2) İl özel idareleri ve belediyeler ile bu idarelere bağlı
kuruluşların ve bunlara ait tüzel kişilerin, 21/7/1953
tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun
hükümlerine göre takip edilen Devlete olan borçları, 28/3/2002 tarihli ve 4749
sayılı Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanun
kapsamında tanımlanan Hazine alacağı niteliğindeki borçları, İller Bankasına
olan borçları ile sosyal güvenlik kuruluşlarına olan borçlarına karşılık, bu
idareler adına her ay genel bütçe vergi gelirleri tahsilatı toplamı üzerinden
ayrılacak tutardan, alacaklı idarelerin talebi üzerine, ilgisine göre Maliye
Bakanlığı veya İller Bankası tarafından kesinti yapılarak alacaklı idarelere
ödenir.
(3) İl özel idareleri ve belediyeler ile
bunların bağlı kuruluşları tarafından kanuni süresinde verilen gelir (stopaj)
vergisi ile katma değer vergisi beyannameleri üzerine tahakkuk eden vergiler; bu
vergilere ait beyannamenin verildiği aya ilişkin olarak, bu idareler adına genel
bütçe vergi gelirlerinden ayrılan paydan, bu madde uyarınca yapılacak tüm
kesintilerden önce ilgisine göre Maliye Bakanlığı veya İller Bankasınca
kesilerek ilgili vergi dairesine aktarılır. Bu şekilde tahsil edilen
vergi, vade tarihinde tahsil edilmiş sayılır. Kesinti yoluyla tahsil edilemeyen
vergilerin, kesintinin yapılması gereken ay içinde ilgili idareler tarafından
ödenmesi halinde, tahsil edilen tutara ayrıca
gecikme zammı hesaplanmaz. Bu hüküm, kanuni süresinde bildirilen sosyal güvenlik
primleri ile emekli kesenekleri için de uygulanır. Bu şekilde tahsil edilen
alacaklar, bildirimlerin yapıldığı tarihte tahsil edilmiş sayılır. Kesinti
yoluyla tahsil edilemeyen prim ve emekli keseneklerinin, kesintinin yapılması
gereken ay içinde borçlusu tarafından ödenmesi halinde, bu şekilde tahsil edilen
tutara herhangi bir gecikme cezası ve gecikme zammı hesaplanmaz. Bu fıkranın
uygulamasına ilişkin usulleri belirlemeye Maliye Bakanlığı yetkilidir.
(4) Genel bütçe vergi gelirleri tahsilâtı toplamı üzerinden, il
özel idareleri ve belediyeler adına aylık olarak ayrılacak tutardan, ikinci ve
üçüncü fıkralara göre yapılacak kesintilerin toplamı, hiçbir şekilde ayrılan
tutarların toplamının yüzde 40’ını aşamaz.
(5) Yapılacak kesintilerin oranlarını alacakların
nev'ine göre ayrı ayrı
veya topluca belirlemeye, kesinti ve mahsup işlemlerine ilişkin diğer usul ve
esasları tespit etmeye, Hazine Müsteşarlığının bağlı olduğu Bakan yetkilidir.
Yürürlükten kaldırılan mevzuat ve
hükümler
MADDE 8 –
(1) a) 2/2/1981 tarihli ve 2380 sayılı Belediyelere
ve İl Özel İdarelerine Genel Bütçe Vergi Gelirlerinden Pay Verilmesi Hakkında
Kanun,
b) 10/7/2004 tarihli ve 5216 sayılı
Büyükşehir Belediyesi Kanununun 23 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b)
bentleri ile ikinci fıkrası,
c) 15/7/1963 tarihli ve 277 sayılı 5237
sayılı Belediye Gelirleri Kanunu ile Diğer Kanunlarla, Belediyelere Verilen
Payların Belediye Vergi ve Resimleri Hükmünde Olduğuna Dair Kanun,
ç) 6/6/2002 tarihli ve 4760 sayılı Özel
Tüketim Vergisi Kanununun 17 nci maddesinin birinci
fıkrası,
d) 13/7/1956 tarihli ve 6802 sayılı
Gider Vergileri Kanununun 39 uncu maddesinin altıncı fıkrasında yer alan "Tahsil
edilen vergiden, 2.2.1981 tarihli ve 2380 sayılı Kanun ile 10.7.2004 tarihli ve
5216 sayılı Kanuna göre mahalli idarelere pay verilmez" cümlesi,
yürürlükten kaldırılmıştır.
(2) Diğer mevzuatta, 277 sayılı 5237 sayılı Belediye Gelirleri
Kanunu ile Diğer Kanunlarla, Belediyelere Verilen Payların Belediye Vergi ve
Resimleri Hükmünde Olduğuna Dair Kanun ve 2380 sayılı Belediyelere ve İl Özel
İdarelerine Genel Bütçe Vergi Gelirlerinden Pay Verilmesi Hakkında Kanuna
yapılan atıflar bu Kanuna yapılmış sayılır.
GEÇİCİ MADDE 1 –
(1) 13/1/2005 tarihli ve 5286 sayılı Köy Hizmetleri
Genel Müdürlüğünün Kaldırılması ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında
Kanun uyarınca kaldırılan Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğünün taşra teşkilatı için
2005 Mali Yılı Bütçe Kanununda personel ve cari giderlere ayrılan ödenekler
kadar ödenek, personel sayısındaki değişimler dikkate alınarak beş yıl süreyle
Maliye Bakanlığı bütçesine konulur. Bu ödenek Bakanlık tarafından 5286 sayılı
Kanunda belirtilen ilgili il özel idareleri ile büyükşehir
belediyelerine aktarılır.
(2) Bakanlar Kurulu, birinci fıkrada öngörülen süreyi beş yıla
kadar uzatabilir.
(3) Bu maddenin uygulanmasına ilişkin esas ve usuller, İçişleri
Bakanlığı ve Maliye Bakanlığı tarafından birlikte belirlenir.
(4) Belediyelerin Kentsel Altyapı İhtiyaçları
İçin Tahsis Edilen Ödeneğin Kullanımına İlişkin Yönetmelik kapsamında yürütülen
ve bu Kanunun yayımı tarihinde İller Bankasının yükümlülüğü altında bulunan
harita, imar planı, içmesuyu,
atıksu, katı atık, deniz deşarjı, proje ve yapım işlerinin finansmanında
kullanılmak üzere, 6 ncı maddeye göre ayrılan
denkleştirme ödeneğinin % 30’u, Maliye Bakanlığı tarafından iki eşit taksit
halinde ve beş yıl süre ile İller Bankası’na aktarılır. Aktarılan ödenek
bu projeler dışında kullanılamaz.
GEÇİCİ MADDE 2 –
(1) 6/3/2008 tarihli ve 5747 sayılı Büyükşehir
Belediyesi Sınırları İçerisinde İlçe Kurulması ve Bazı Kanunlarda Değişiklik
Yapılması Hakkında Kanun hükümlerine göre tüzel kişiliği ilk genel mahalli
idareler seçimlerine kadar devam edecek ilçe ve ilk kademe belediyelerine genel
bütçe vergi gelirleri tahsilatı toplamı üzerinden ayrılan payların yüzde 30’u,
büyükşehir belediye payı olarak ayrılır.
(2) 2 nci maddenin üçüncü fıkrasına
göre ayrılan ve dördüncü fıkrasına göre dağıtılan
büyükşehir belediye paylarında 1/7/2008 ilâ
31/12/2008 dönemine ilişkin tahakkuk edecek aylık artış, 2007 yılının aynı
dönemine ilişkin olarak tahakkuk eden aylık tutarların yüzde 50’sinden fazla
olamaz; 1/1/2009 ilâ 30/6/2009 dönemine ilişkin tahakkuk edecek
büyükşehir belediye paylarındaki artış ise 2008
yılının aynı döneminde tahakkuk eden aylık tutarların yüzde 50’sinden fazla
olamaz. Fazla olan tutarlar, artış oranı yüzde 50’den az olan
büyükşehir belediyelerine bu oranı aşmamak üzere
nüfus esasına göre dağıtılır.
(3) 1/7/2008 ilâ 31/12/2012 tarihleri arasında 2
nci maddenin üçüncü fıkrasına göre ayrılan
büyükşehir belediye paylarının hesaplanmasında,
6/6/2002 tarihli ve 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli (I) sayılı
listede yer alan mallardan tahsil edilen Özel Tüketim Vergisi tutarları, bu
dönemle sınırlı olmak üzere büyükşehir belediyesi
pay hesabına dahil edilmez. Pay hesabına
dahil edilmeyecek tutarın miktarını ve süresini
azaltmaya Bakanlar Kurulu yetkilidir.
Yürürlük
MADDE 9 –
(1) Bu Kanunun 6 ncı maddesinin birinci fıkrası
1/1/2009 tarihinde, 7 nci
maddesinin üçüncü fıkrası 1/7/2009 tarihinde, diğer hükümleri ise 1/7/2008
tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 10 –
(1) Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
14/7/2008
idare hukuku, idare hukuku davaları, idare hukukuna giriş, idare hukuku uzmanı, idare hukukcusu, idare uzmanı, idare
hukukçusu, "idare hukuku", ıdare hukuku, idare hukukunda iptal ve tam yarı
(tazminat) davaları, idare hukukunda bilirkişi, idare hukuku rehberi, idare
hukuku içtihatları, idare hukuku kararları, idare hukuku mahkemeleri, idare
hukuku yüksek yargı yerleri, idare hukuku merkezi, idari yargı, idari yargı davaları, idari yargılama usulü
kanunu, belediyelerin "imar", "ımar" ve "imar hukuku", "ımar hukuku", "kaçak yapı",
imar planı", "arazi ve arsa düzenlemesi", "imar para cezaları", "imar kirliliği
suçları", kamulaştırma, kamulaştırmasız el atma, imar affı, tapu tahsis belgesi,
imar dava dilekçe örnekleri, imar hukuku davalarına rapor hazırlama, imar
hukukundan kaynaklanan tazminat davaları, ecrisimisl, korunması gerekli kültür
ve taşınmaz varlıkları, sit alanları, eski eser, yıkılan ve yanan tarihi
eserler, ulaşım planı, çevre düzeni planı, nazım imar planı, uygulama imar
planı, mevzi imar planı, ilave imar planı, inşaat ruhsatı, yapı kullanma izni,
imar hukuku ile ilgili kanunlar, imar hukuku ile ilgili yönetmelikler ve her
türlü imar sorunlarına çözüm getirecek olan "imar hukukcusu" ve "ımar
hukukçusu". imar davası, idari yargı uzmanı,